Veel organisaties die vier jaar geleden niet zijn gehonoreerd, hebben opnieuw een aanvraag ingediend. Zij hebben hun activiteiten de afgelopen periode voornamelijk zonder projectsubsidie van het Fonds Podiumkunsten voortgezet. Er is een substantieel aantal nieuwe aanvragers: zo’n 30 procent. Uit deze groep zijn er vijf gehonoreerd in de genres popmuziek, klassieke muziek, hedendaags gecomponeerde muziek, elektronische muziek en de jazz- en geïmproviseerde muziek.

Van 2013 tot en met 2016 zijn zeventien muziekensembles meerjarig gesubsidieerd. Dit zijn voornamelijk grote tot middelgrote ensembles, waarvan er dertien Amsterdam als standplaats hebben. Het aantal instromers is meer dan verdubbeld ten opzichte van de vorige ronde. Drie instromers zijn het Ragazze Quartet, het Artvark Saxophone Quartet en Strijbos & Van Rijswijk. Deze kleine, flexibele organisaties hebben de afgelopen periode meerdere malen met succes een beroep gedaan op de productieregeling van het Fonds. Ze laten een duidelijke meerjarige artistieke lijn zien in hun wijze van produceren, veelal in samenwerking met dans- en theatergezelschappen of met gastsolisten. Vier voorheen meerjarig gesubsidieerde organisaties verliezen hun subsidie. Twee hiervan, Cappella Amsterdam en de Kift, ontvingen gedurende lange tijd meerjarig subsidie. De mindere beoordeling van deze instellingen komt grotendeels voort uit een combinatie van afnemende artistieke betekenis en matig ondernemerschap. Door dit oordeel van de commissie blijft er binnen de meerjarig gesubsidieerde organisaties bij het Fonds nog één vocaal ensemble over.
Eén van de vijf instromers is het New European Ensemble. Dit ensemble voor hedendaags gecomponeerde muziek laat in de voorgenomen plannen verbindingen met bijzondere partners in binnen- en buitenland zien. In de popsector is een opvallende nieuwe organisatie gehonoreerd, rockgroep De Staat. De popsector kenmerkt zich door de bijzondere manier waarop publiek wordt betrokken bij de uitingen. In het geval van De Staat gebeurt dit door een bijzondere presentatie, zowel tijdens als rond de concerten.

Alle aanvragen zijn door de commissie beoordeeld op basis van de kwaliteit van de prestaties over de afgelopen drie jaar. Vanuit deze beoordeling zijn de ingediende plannen voor de toekomst tegen het licht gehouden. Daarbij is de artistieke missie van de organisatie en de eigen signatuur leidend geweest. Een ander belangrijk aspect van de beoordeling is de meerjarige artistieke visie van de organisaties. In een aantal gevallen was er onvoldoende reflectie op het artistieke beleid van de organisatie, ook op de afgelopen periode in relatie tot de voorgestelde plannen. Dit vormde een reden om een beoordeling naar beneden bij te stellen. Van alle aanvragen werd 87 procent positief beoordeeld op dit criterium. Het Nederlands Kamerkoor en het Artvark Saxophone Quartet zijn voorbeelden van gehonoreerde aanvragers die een innovatieve werkwijze laten zien, die ze ook in toekomstig perspectief weten door te voeren met goede plannen. Over het algemeen laten positief beoordeelde aanvragers zien dat ze vanuit een eigen artistieke signatuur de grenzen van de genres overstijgen. De commissie heeft bijvoorbeeld waardering voor de innovatieve manier waarop de Nederlandse Bachvereniging het repertoire steeds op een andere manier beziet.

De commissie heeft bij het criterium pluriformiteit gekeken naar het complete muziekaanbod in Nederland. Behalve het gesubsidieerde circuit zijn ook de vrije sector en het undergroundcircuit bestudeerd. Het valt op dat bijna de helft van de aanvragen in de meerjarige productieronde uit de klassieke muzieksector afkomstig is. Deze aanvragen vertonen een sterke focus op de historische uitvoeringspraktijk. Op dit gebied is er zowel in de Basisinfrastructuur (BIS) als in de vrije sector veel aanbod, onder andere van de symfonische orkesten. Deze hebben als kerntaak om binnen de BIS een volwaardig symfonisch aanbod te verzorgen in het beoogde verzorgingsgebied. Hierdoor leveren vertolkers van dit repertoire een beperkte bijdrage aan de pluriformiteit. Het muzikale landschap verandert en dat heeft invloed op hoe de adviescommissie de pluriformiteit van het aanbod beoordeelt. Muziekstijlen mengen en samenwerkingen aangaan met andere disciplines komt veel vaker voor. Hierdoor waardeert de commissie in een aantal gevallen de bijdrage aan de pluriformiteit anders en soms lager dan vier jaar geleden. Ensembles die zelf werk creëren of compositieopdrachten verstrekken, hebben een gering aandeel op de Nederlandse podia. Het Fonds beoogt de verbinding tussen componist en ensembles te versterken, onder andere via de opdrachtregeling compositie. Van de achttien gehonoreerde ensembles stellen negen zich ten doel om overwegend nieuw repertoire uit te voeren. Van drie daarvan wordt de pluriformiteit als zeer goed beoordeeld.

Er is binnen de meerjarige activiteitenregeling in de muzieksector weinig sprake van culturele diversiteit. Urban-stijlen als hiphop en rap zijn in het vrije circuit wel vertegenwoordigd en vinden steeds vaker hun weg naar de projectenregeling. Een aantal ensembles legt de verbinding met cultureel divers publiek. In hun programmering is een aantal producties specifiek gericht op deze doelgroepen. Marmoucha uit Amsterdam, dat zich toelegt op Noord-Afrikaanse cultuuruitingen, kan als enige echt worden aangemerkt als een organisatie met een grote mate van culturele diversiteit. Deze organisatie heeft, los van de uiteindelijke beoordeling, dan ook de hoogste waardering gekregen op de bijdrage aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt een groot deel van de ingediende plannen positief op het criterium ondernemerschap. Bij de gehonoreerde aanvragen is er sprake van een professionele bedrijfsvoering of een professionaliseringsslag. Deze aanvragen laten bovendien een goede balans zien tussen eigen inkomsten, overheidsfinanciering en kosten. Vooral de directe publieksinkomsten zijn bij de huidig gesubsidieerde ensembles hoog te noemen. In een aantal gevallen zijn de eigen inkomsten de afgelopen jaren zelfs boven de 70 procent uitgekomen. In de plannen is doorgaans een heldere visie op de publieksbenadering en de eigen positie in het culturele veld beschreven.

De eigen inkomsten zijn binnen de meerjarige activiteitenregeling gekoppeld aan de hoogte van het gevraagde subsidiebedrag. Wie meer subsidie nodig heeft, moet meer eigen inkomsten realiseren. Als het gevraagde subsidiebedrag fors stijgt zonder dat daar een evenredige stijging van de publieksinkomsten tegenover staat, heeft de commissie kritisch gekeken naar de onderbouwing van die stijging. In drie gevallen concludeerde de commissie dat het aangevraagde bedrag naar beneden bijgesteld moest worden. Slechts drie van de negen aanvragen van jazzensembles hebben een positieve beoordeling gekregen op het criterium ondernemerschap. De continuïteit van hun activiteiten staat onder druk en reflectie hierop is vaak niet aanwezig in de ingediende plannen. Daarnaast is de publieksbenadering van de afgewezen aanvragen vaak onder de maat.

Er is veel waardering voor de ensembles die, vooral in Amsterdam en Utrecht, de verbinding zoeken met hun stad. De commissie spreekt haar waardering bijvoorbeeld uit voor de samenwerking van het Nederlands Blazers Ensemble met Podium Mozaïek. Bijna alle producties van het ensemble gaan op dit podium in première. De programma’s worden in nauwe samenwerking vormgegeven.

Bij dit criterium is niet alleen gekeken naar de landelijke spreiding van concerten, maar ook naar de spreiding van standplaats. De commissie beoordeelde de organisatie op een actieve houding in de eigen regio. Naast het spelen van concerten konden educatieve activiteiten of activiteiten die bijdragen aan de verankering van het ensemble in de plaats of regio, de score positief beïnvloeden. Instellingen die zijn gevestigd in een van de vier grote steden in de Randstad, worden daarvoor niet beloond omdat er in deze steden al veel aanbod is van soortgelijke activiteiten.

De meeste gehonoreerde ensembles hebben hun standplaats in de Randstad. De spreiding van hun concerten neemt iets toe. Daarbij signaleert de commissie bij de gehonoreerde aanvragers een aantal waardevolle initiatieven. Zo gaan ensembles op innovatieve wijze buiten hun standplaats verbindingen aan met publiek en benaderen ze nieuwe publieksgroepen. Voorbeelden daarvan zijn residenties en samenwerking met lokale (amateur)gezelschappen.

Iets meer dan de helft van alle aanvragers heeft een beroep gedaan op de bijdrage talentontwikkeling. Bij de gehonoreerde aanvragen is dit bijna driekwart. De aanvragende organisaties lijken sterk gemotiveerd om jong talent te begeleiden bij doorstroming naar de beroepspraktijk. Weinige leggen echter goed uit wat ze willen overdragen op deze talenten en hoe ze dat zullen doen. Ook vinden we in de plannen veel overlap in de vorm van een aanvullend curriculum van de conservatoria. Een voorbeeld hiervan is de pas opgerichte Ensemble Academie. Hierin heeft een vijftal ensembles zich verenigd. Ze werken samen met het Koninklijk Conservatorium en twee podia. De activiteiten die uit deze samenwerking voortvloeien, sluiten echter niet aan bij het doel van de bijdrage talentontwikkeling zoals dat in de regeling is geformuleerd. Deze aanvragen konden niet worden gehonoreerd.

De bijdrage talentontwikkeling is toegekend aan Oorkaan, het Nederlands Blazers Ensemble en het Nederlands Kamerkoor. De eerste twee continueren daarmee in de ogen van de commissie een al jaren succesvolle aanpak om een nieuwe generatie makers op te leiden en te begeleiden. Het Nederlands Kamerkoor richt zich met een innovatief plan op de verbreding van de beroepspraktijk van toekomstige makers.