Eigen Werk is een in Haarlem gevestigd familietheatergezelschap, dat zicht richt op kinderen tussen zes en twaalf jaar en hun ouders of begeleiders. Het artistiek leiderschap was sinds de oprichting in 2000 in handen van Pieter Tiddens, maar sinds kort is Marlies Helder erbij gekomen. De zakelijke leiding is in handen van Nicolet Schouten. Eigen Werk is een gezelschap van makende spelers dat familievoorstellingen realiseert in theaters, op scholen en festivals. Als pleitbezorger voor cultuurparticipatie wil het gezelschap met zijn voorstellingen en omkaderende activiteiten een poort naar het theater zijn. Het gezelschap wil jong en oud nadrukkelijk uitnodigen mee te doen aan cultuur en ingaan tegen vervlakking. Eigen Werk maakt voorstellingen over en met families. De makers streven daarbij naar multidisciplinair werk dat transparant en simpel is: het publiek kan zien hoe het gemaakt is en wordt uitgedaagd ook te maken. Eigen Werk wil verhalen vertellen over hindernissen die we in ons leven tegenkomen. In de komende periode gaat participatie een steeds belangrijkere rol spelen. Hiertoe gaat het gezelschap onder andere een verbinding aan met theater De Meervaart in Amsterdam.

Voor de komende jaren zijn verschillende producties gepland in samenwerking met nieuwe theatermakers en uiteenlopende regisseurs. ‘Lastige ouders’ gaat over ouders die op een ouder-kinddag in de klas vertellen over hoe hun leven met hun ernstig gehandicapte zoon eruit ziet. Voor de kleinezaalproducties hanteert het gezelschap de komende jaren de gebruikelijke werkwijze: in de voorafgaande zomer worden ‘proeves’, korte voorstellingen van circa 25 minuten, gemaakt en gepresenteerd op zomerfestivals. Deze proeves worden daarna verder uitgewerkt tot volwaardige theatervoorstellingen. De eerste productie die zo ontwikkeld wordt is ‘Waarom mensen dansen’. In een talkshowsetting komt een danseres praten over waarom mensen dansen. ‘Doe mee met M en P’ is een voorbereiding op de winterprojecten. In samenwerking met mensen uit Amsterdam Osdorp en Jeugdtheaterschool 4West worden feestelijke avonden gemaakt, waar iedereen de kans krijgt om op te treden met begeleiding van een live-orkest. In ‘Liedjes bakken - Bak mee met M en P’ worden nieuwe liedjes gemaakt in samenwerking met een band. ‘De Elf Rimpelbil’ wordt een groot muzikaal toneelspektakel, een wintervertelling over de fantasie van kinderen en dementie bij ouderen. Aan de voorstellingen wordt in verschillende samenstellingen door kinderen en bejaarden meegedaan. In de reisvoorstelling ‘Liedjes bakken’ worden telkens drie lokale gasten uitgenodigd een eigen lied uit te voeren. De gasten worden begeleid in het maken van het lied dat uiteindelijk met een band wordt ingestudeerd en uitgevoerd. In het ‘Lastige ouders festival’ wordt een aantal projecten gezamenlijk gepresenteerd, waarbij het dagboek van Marike van Weelden het uitgangspunt vormt. In ‘Braaf is voor Hondjes’ lichten Marlies Helder en Pieter Tiddens in oneliners hun levensfilosofieën in stand-up comedy toe. Bij deze voorstellingen wordt een drietal toeschouwers in de week voor de voorstelling getraind om mee te doen.

In de periode 2017-2020 speelt Eigen Werk zeventig voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 185.000 euro.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.

Pieter Tiddens is een eigenzinnige, authentieke theatermaker en performer die aan de basis staat van het kindercabaret, zoals hij dat zelf noemt. In de voorstellingen slaagt hij er vaak goed in om het publiek vanuit een betrokken en persoonlijk perspectief op een liefdevolle wijze direct bij de voorstellingen te betrekken. Kinderen en ouders wordt hierdoor op een aanstekelijke manier een spiegel voorgehouden. Een goed voorbeeld is de productie ‘Het Nut van tantes’. De zeggingskracht van deze productie is groot voor jong en oud. De commissie vindt echter niet alle producties van Eigen Werk even geslaagd. De voorstelling ‘Opa en Oma Diploma’ vindt zij bijvoorbeeld minder overtuigen van artistieke kwaliteit. Met name het slot van de voorstelling, waarbij kinderen worden uitgenodigd om mee te doen, haalt de scherpte eruit. Dit participerende deel van de voorstelling vindt de commissie ten koste gaan van de zeggingskracht. De commissie waardeert het uitvoerende vakmanschap van Pieter Tiddens, met name in zijn optreden als cabaretier en performer, aangezien daarin zijn eigenheid sterk tot zijn recht komt. Bij het spelen van personages zit die eigenheid soms in de weg, waardoor het acteerwerk minder zeggingskracht krijgt.

Naast Pieter Tiddens is in de afgelopen periode Marlies Helder aan de artistieke leiding van Eigen Werk toegevoegd. In de aanvraag voor de komende jaren wordt op deze, in de ogen van de commissie belangrijke verandering, nauwelijks gereflecteerd. Het is de commissie daardoor niet goed duidelijk welke artistieke ontwikkeling het gezelschap voor ogen heeft. Dit geldt ook voor de regisseurs waarmee gewerkt zal gaan worden. De keuze voor deze makers is op zichzelf interessant, omdat het om vakkundige en gerenommeerde regisseurs gaat, maar waarom ze specifiek passen bij de projecten van Eigen Werk wordt niet overtuigend toegelicht.

De commissie vindt een aantal gepresenteerde projecten getuigen van aansprekende en maatschappelijk relevante thema’s, maar is door de summiere uitwerking ervan in de aanvraag niet op voorhand overtuigd van de zeggingskracht van deze producties. Zo is de commissie vooral nieuwsgierig naar de producties met een meer serieuze thematiek, zoals ‘Lastige ouders’, maar mist zij in de plannen voldoende toelichting op de vorm en de inhoud om zich er een goed beeld bij te vormen. Bij andere producties ligt de nadruk op liedjes maken en zingen. Deze plannen kan de commissie niet goed rijmen met de hartstochtelijke oproep in de missie van het gezelschap om in het jeugdtheater en in de samenleving vervlakking tegen te gaan. De commissie is er dan ook niet van overtuigd dat alle voorstellingen van Eigen Werk de inhoudelijke zeggingskracht zullen hebben die wordt beoogd. De werkwijze van Eigen Werk waarbij in diverse producties, zoals ‘De Elf Rimpelbil’ en ‘Liedjes bakken’, een rol is weggelegd voor amateurs, kinderen, ouderen en musici/liedjesschrijvers, vindt de commissie in principe aansprekend. De deelnemers worden niet alleen bij de uitvoering ingezet, maar zijn ook deels bepalend voor de inhoud van de producties. Ook bij deze producties mist de commissie echter een heldere toelichting op de keuze voor deze specifieke aanpak en op het beoogde effect ervan. Uit het plan voor ‘De Elf Rimpelbil’ komt wel naar voren dat er een ruime voorbereidingstijd is gepland, maar de werkwijze zelf met de amateurs is vrij algemeen beschreven. Ook bij de productie ‘Liedjes bakken’ ontbreekt een duidelijk kader waarbinnen de lokale gasten hun eigen lied gaan uitvoeren. Op basis hiervan heeft de commissie op voorhand geen volledig vertrouwen in de uiteindelijke uitvoeringskwaliteit.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als voldoende.

Eigen Werk heeft de afgelopen jaren min of meer als een projectorganisatie gefunctioneerd met de focus op het produceren en spelen van voorstellingen. Veel inzet van de medewerkers was daarbij onbezoldigd om de producties te kunnen realiseren. In 2015 heeft de groep, mede doordat relatief weinig voorstellingen gespeeld konden worden, een klein verlies geleden. De financiële positie ultimo 2015 is desondanks redelijk te noemen. De commissie tekent daarbij aan dat er voor de komende jaren een forse groei van de exploitatie is voorzien, waardoor ook de financiële risico’s toenemen. Vanuit dat perspectief is de huidige financiële positie niet sterk.

De groei van de exploitatie motiveert Eigen Werk vooral met de inzet op een reële betaling van de medewerkers en de verdere professionalisering van de organisatie. De commissie kan zich deze ambitie goed voorstellen, nadat de groep de afgelopen jaren met weinig budget zijn activiteiten moest realiseren. Maar de commissie mist daarnaast een gezonde ambitie met betrekking tot het aantal activiteiten en toeschouwers. De groei ten opzichte van het gemiddelde in de afgelopen drie jaar is bescheiden, waardoor de commissie voor de samenleving slechts zeer beperkt rendement ziet van de aanzienlijke subsidietoename die wordt beoogd. Naast de stijging van beheers- en personeelslasten valt met name de ruime verhoging van de marketingkosten op. Tegen de achtergrond van publieksinkomsten die nauwelijks een stijgende lijn vertonen, vindt de commissie dat de balans tussen de kosten voor marketing en de publieksinkomsten scheef komt te liggen. Voor zover er sprake is van stijging van de publieksinkomsten, wordt deze gerealiseerd uit de verhoogde inkomsten per voorstelling, met name uitkoopsommen. De aanvraag maakt niet duidelijk hoe Eigen Werk, of het verkoopbureau waarmee het gezelschap werkt, de verhoging van circa 15 procent per voorstelling verwacht te realiseren. Verder vindt de commissie het een gemis dat de (financiële) afspraken met het coproducerende theater De Meervaart niet zijn toegelicht in de aanvraag. Evenmin is overtuigend onderbouwd waarop de flinke stijgingen van bijdragen van private fondsen en overige directe inkomsten gebaseerd zijn. Deze posten dekken een substantieel deel van de exploitatie, maar het plan en de realisatie in de afgelopen jaren geven naar de mening van de commissie te weinig zekerheid over de realiseerbaarheid.

Eigen Werk ziet kinderen tussen zes en twaalf jaar als zijn primaire doelgroep. De activiteiten op het gebied van publieksbenadering richt Eigen Werk op de beslissers, ouders en begeleiders. Dat vindt de commissie een logische keuze. Om meer publiek voor de voorstellingen te interesseren, wil Eigen Werk stevig gaan inzetten op actiemarketing rondom de voorstellingen op de speelplekken. Het gezelschap denkt daarbij onder meer aan regionale en doelgroepgerichte facebookadvertenties, driehoeksborden en advertorials in regionale gedrukte media. Dit zijn op zichzelf geen vreemde keuzes, maar aangezien dit voor de groep grotendeels nieuwe initiatieven zijn en in de aanvraag geen link wordt gelegd met de aangeboden producties, is de commissie niet overtuigd van de effectiviteit van deze acties. Daarbij komt dat in de aanvraag weinig zicht wordt geboden op de inhoud die of het beeld dat Eigen Werk via deze kanalen wil verspreiden.

De bijdrage aan de pluriformiteit beoordeelt de commissie als neutraal.

Zij plaatst het werk van Eigen Werk binnen het jeugdtheater, waarvan zij constateert dat het aanbod al ruim vertegenwoordigd is op de Nederlandse podia. De commissie vindt het werk van Eigen Werk binnen dat brede jeugdtheateraanbod niet onderscheidend. De commissie vindt dat Eigen Werk geen bijzondere bijdrage levert aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de spreiding levert als goed.

Het gezelschap is gevestigd in Haarlem, waar het podiumkunstenaanbod in vergelijking met de grote steden vrij klein is. Wel stelt de commissie vast dat het aantal voorstellingen in de eigen stad beperkt is en dat het plan weinig inzicht biedt in de plek die het gezelschap in de lokale culturele en maatschappelijke infrastructuur inneemt. Tegelijkertijd constateert de commissie dat Eigen Werk in de periode 2013-2015 in vergelijking met andere podiumkunstinstellingen een hoog aandeel voorstellingen in andere steden en regio’s heeft gespeeld. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding van de voorstellingen voor ogen. De commissie vindt dat Eigen Werk een grote bijdrage levert aan de spreiding.