Stichting Marjolijn van Heemstra werd opgericht om het werk van journalist, dichter, theatermaker en schrijver Marjolijn van Heemstra een productioneel kader te geven. De zakelijke leiding is in handen van Saskia Heerkens. De stichting is gevestigd in Amsterdam. Marjolijn van Heemstra vindt de theaterzaal de ideale plek om vastgeroeste ideeën en wereldbeelden open te breken, om ruimte te vinden in het denken, in het leven, en om verandering te bewerkstelligen. De kernactiviteiten van de stichting zijn: het ontwikkelen en verkopen van theatervoorstellingen, het ontwikkelen van nieuwe vormen van samenwerking tussen theater en andere domeinen, en het creëren van een nieuwe structuur waarin theater, journalistiek, politiek, kunst en activisme elkaar vinden en vervlochten worden. Vanuit haar nieuwe stichting wil Van Heemstra toewerken naar haar gedroomde Toekomsthuis: een metaforisch huis waar mensen, ideeën en sectoren elkaar ontmoeten. Bij deze zoektocht slaat Van Heemstra de handen ineen met journalist en theatermaker Anoek Nuyens.

Haar verlangen naar een grotere artistieke voetafdruk uit zich op twee manieren. Ten eerste door ‘langere lijnen’, wat betekent dat een bepaald onderwerp gedurende langere tijd wordt onderzocht. Dit onderzoek kan uitmonden in verschillende vormen via uiteenlopende kanalen en podia, onder andere door samen te werken met mediapartners. Ten tweede zet Van Heemstra in op een ‘groter gesprek’, waarin ze wil blijven onderzoeken hoe ook andere sectoren te betrekken zijn bij theater. Rondom elke voorstelling zal ze een uitgebreid programma organiseren waarin verschillende partners samengebracht worden. Hiermee wil Van Heemstra als theatermaker zichtbaarder zijn in het publieke debat. Inhoudelijk wil Van Heemstra in 2017-2020 inzoomen op het veranderen van de wereld, het verschuiven van onze zekerheden en de breekpunten in de geschiedenis. In het project ‘Dit helpt (niet)!’ zal ze samenwerken met zus Anneloor van Heemstra aan het theatrale vervolg op diens documentaire over het leven van de Afghaanse tiener Ilia in een uitzetcentrum in Amersfoort. De voorstelling wordt een verhaal over helpen, ongemak, wederzijdse verwachtingen en verdenkingen. De voorstelling wordt tijdens een bijeenkomst over vluchtelingenwerk in Rotterdam en Berlijn gecombineerd met een nieuwe film van Anneloor over dit thema.
‘Kruistocht in Spijkerbroek’ wordt een voorstelling over angst voor de ander, beeldvorming en de geschiedenis die zich eindeloos lijkt te herhalen. Voor deze voorstelling reizen coproductiepartner Trouble Man/Sadettin Kirmiziyüz en Van Heemstra dezelfde Europese kruisvaardersroute af als die in Thea Beckmans gelijknamige boek. De voorstelling is een coproductie met Theater Artemis. Een groot achtergrondverhaal voor Vrij Nederland maakt deel uit van de activiteiten. In 2019 maakt Van Heemstra samen met Trouble Man ‘Lawrence’, over het leven, het werk en de nalatenschap van Lawrence of Arabia. De voorstelling zoomt in op de betekenis van deze Britse avonturier, archeoloog en officier voor de huidige grenzen en grensconflicten in het Midden-Oosten. Voor de voorstelling ‘Drie Koningen’ verzamelt Marjolijn drie mannen die verdwaald zijn in de stad; een voorstelling over mensen die weerloos staan tegenover de ingewikkelde netwerken die onze verlichte steden zijn geworden. Het vormt het eerste deel van een tweeluik over de sterren en navigatie in coproductie met Theater Rotterdam. Ten behoeve van het verdiepingsprogramma worden partners betrokken als de Rotterdamse Pauluskerk, European Space Agency, toekomstonderzoeksbureau Monnik en Fotodok. Verder maken een tentoonstelling en het opzetten van een alternatieve sterrenwacht van verdwaalde Rotterdammers deel uit van het totale project. Ook dit project wordt verslagen, in een korte reeks uitzendingen voor VPRO-radio. Tot slot wordt de voorstelling ‘Vermist’ gemaakt, als vervolg op ‘Drie Koningen’. Hierin gaat Van Heemstra op zoek naar mensen die nooit zijn aangekomen op hun plek van bestemming. Er zal samengewerkt worden met studenten van de master journalistiek van de Erasmus Universiteit en Theater Rotterdam als coproducent. Ook hier maakt een radioserie voor de VPRO deel uit van het totaal.

In de periode 2017-2020 speelt Stichting Marjolijn van Heemstra vijftig voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 137.500 euro.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.

Marjolijn van Heemstra heeft zich de afgelopen jaren artistiek ontwikkeld bij het Ro Theater en Theater Frascati en maakte een aantal succesvolle voorstellingen samen met theatermaker Sadettin Kirmiziyüz. Zij vindt het nu tijd worden om zich zelfstandig te vestigen en de commissie vindt deze stap een logische. Zij waardeert Marjolijn van Heemstra als een oorspronkelijke theatermaakster en heeft er, op basis van haar werk in de afgelopen jaren, vertrouwen in dat zij de gewenste verzelfstandiging kan waarmaken. Haar werk vertoont een grote maatschappelijke betrokkenheid met een persoonlijk vertrekpunt. Dit maakt haar voorstellingen zeer oorspronkelijk. De commissie vindt de gekozen thema’s in de voorstellingen van de afgelopen jaren prikkelend, herkenbaar, actueel en zeer relevant. Zo gaat ‘Als ik de liefde niet heb’ over seksuele misstanden in de katholieke kerk en bieden producties als ‘Gary Davis’ en ‘Jeremia’ verfrissende en ontregelende perspectieven op politiek activisme, die het publiek tot nadenken aanzetten. Deze voorstellingen hebben daardoor veel zeggingskracht. De commissie vindt Van Heemstra een veelzijdig talent, dat naast het theater ook andere media aangrijpt om haar publiek te prikkelen en op andere gedachten te laten komen over de samenleving, zoals de journalistiek, poëzie en maatschappelijke projecten. Haar theatervormen zijn meestal direct, rechtstreeks tot het publiek gesproken, confronterend, voorzien van de nodige humor, maar ook poëtisch. Haar aanpak is integer: de persoonlijke fascinatie die ze met de onderwerpen heeft, spreekt duidelijk uit de voorstellingen. Haar vakmanschap wordt zichtbaar in de balans die ze weet te vinden tussen fictie en het echte gesprek, en tussen de complexe onderwerpen en de waarachtige manier waarop zij die neerzet op het toneel.
De commissie oordeelt positief over de plannen van Stichting Marjolijn van Heemstra voor de komende jaren. Van Heemstra’s artistieke visie is doordacht en haar vertrekpunt helder: vanuit een persoonlijke fascinatie worden grote maatschappelijke thema’s grondig onderzocht en vormgegeven. Daarmee is haar signatuur als theatermaakster helder: zij is een breed maatschappelijk georiënteerde maakster, die voor haar verhaal diverse media gebruikt en zelf participeert in het debat vanuit een visie op fenomenen in de samenleving. De commissie vindt de productieplannen overtuigende voorbeelden van wat de stichting wil zijn en betekenen voor de samenleving. De onderwerpen zijn relevant en de gekozen historische bronnen vormen goede uitgangspunten als contextuele geleiders voor een eigentijdse visie op actuele thema’s, zoals bij ‘Lawrence of Arabia’ en ‘Kruistocht in Spijkerbroek’. Bij dit laatste project plaatst de commissie wel een kanttekening, omdat dit project inhoudelijk matig onderbouwd is en de commissie er niet van overtuigd is dat de beoogde jongerendoelgroep past bij de voorstelling, omdat het boek van Thea Beckman vooral kinderen van 10 tot 13 jaar aanspreekt en geen jongeren. In ‘Dit helpt (niet)!’, over vluchtelingen, begint Van Heemstra klein: letterlijk in haar eigen huiskamer. Ze bouwt het onderwerp vervolgens uit tot een groter, universeler thema. De commissie verwacht door de koppeling van het persoonlijke aan uiteenlopende bronnen, zoals de geschiedenis en de wetenschap en andere maatschappelijke organisaties en deskundigen, dat de voorstellingen een grote zeggingskracht zullen hebben voor uiteenlopende doelgroepen. Dat Van Heemstra daarbij nu ook jongeren betrekt, vindt de commissie een verrijking van haar werkterrein. De samenwerking met genoemde artistieke en inhoudelijke partners is vertrouwenwekkend. Deze samenwerkingen maken op de commissie een goede indruk voor wat betreft de artistieke kwaliteit van de voorstellingen en een serieuze inbedding in bredere, relevante omgevingen dan alleen het theater. De genoemde randactiviteiten maken het geheel af en plaatsen het werk in een nog breder kader. Hierdoor ontstaat een gelaagd geheel van activiteiten waarmee potentiële nieuwe publieksgroepen volgens de commissie ook daadwerkelijk bereikt kunnen worden. De commissie plaatst hierbij echter wel een kanttekening: de grote hoeveelheid samenwerkingen in diverse richtingen brengt ook een risico met zich mee. Aangezien de stichting nog jong is en volop in ontwikkeling, kan de sterke artistieke identiteit van het werk van Van Heemstra onder druk komen te staan. Dit maakt dat de commissie enig voorbehoud heeft bij de artistieke kwaliteit van de toekomstige voorstellingen.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.

Van Heemstra heeft haar theaterproducties tot op heden onder de vleugels van het Ro Theater en met partners als Trouble Man en Frascati Producties ontwikkeld. Zij maakt zich in de komende periode los van Theater Rotterdam. Dit vormt een risico voor de productionele kwaliteit en de bedrijfsvoering. Toch heeft de commissie op basis van de plannen en vooral de ervaring van de zakelijk leider van de stichting voldoende vertrouwen in een kwalitatief goede continuering van de activiteiten. Dit vertrouwen wordt versterkt door de concrete samenwerking met ervaren (coproductie)partners. De commissie plaatst een voorbehoud bij de financiële positie van de stichting van Van Heemstra. De stichting heeft nog geen reserves opgebouwd. Dit kan een risico vormen bij tegenvallende resultaten.

De commissie vindt de begroting bij de ingediende plannen realistisch. Deze is passend bij de omvang van de activiteiten en vertoont geen risicovolle ambities in aantallen en verwachte bedragen. Het dekkingsplan getuigt van een spreiding van inkomsten uit verschillende geldstromen: publieksinkomsten, coproductiebijdragen, private fondsen en subsidie van het Fonds. De commissie vindt wel dat er bescheiden is begroot op publieksinkomsten, afgezet tegen de resultaten uit afgelopen jaren. Hoewel de bescheiden geprognosticeerde publieksinkomsten onderbouwd worden met het feit dat er alleen nieuwe producties gemaakt worden, vindt de commissie dat de ambitie hier groter had gekund – mede in het licht van de expliciete doelstelling om het publieksbereik te laten stijgen. De publieksinkomsten per voorstelling zijn overigens wel goed begroot. Daarnaast vormen de coproductiebijdragen substantiële bronnen van inkomsten, die aannemelijk zijn gezien de beschreven samenwerkingsverbanden.

Over de publieksbenadering is de commissie gematigd positief. De doelgroepen zijn summier beschreven, maar de commissie vindt ze passend bij de organisatie en bovendien verder reiken dan het gekende theaterpubliek. Ook is Van Heemstra al bekend bij de theaters; ze heeft een kerngroep van zeven podiapartners die haar werk willen programmeren en met wie afspraken gemaakt zijn voor onderzoek naar andere publieksdomeinen en seriebespeling. Daarnaast worden in het plan nog 26 vaste speelplekken genoemd. De commissie vindt dat Stichting Marjolijn van Heemstra zich hiermee al stevig in de markt weet te zetten en er blijk van geeft haar afnamecircuit goed te kennen. De communicatiemiddelen zijn naar het oordeel van de commissie daarentegen erg summier beschreven. De genoemde middelen zijn standaard en gekend en vertonen (nog) niet de prikkeling die uitgaat van de voorstellingsplannen zelf. Wel vindt de commissie dat de middelen logisch worden gekoppeld aan de beoogde publieksgroepen. Ook heeft de commissie veel vertrouwen in de publiekswerking van de artikelen en radioverhalen die Van Heemstra zal maken bij diverse mediapartners. Volgens de commissie is dit juist een onderscheidende en mogelijk effectieve wijze om potentieel publiek te interesseren, en ze had hier graag meer aandacht voor gezien. De aanvrager lijkt (nog) sterk te leunen op haar partners zoals coproducenten, theaters, voorstellings- en mediapartners.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.

Het werk van Marjolijn van Heemstra betreft voornamelijk teksttheater, waarvan het aanbod op de Nederlandse podia ruim vertegenwoordigd is. De theatervoorstellingen van Van Heemstra zijn ingebed in een breder palet van activiteiten en projecten, de zogenaamde multimediale werkwijze. Om deze reden, in combinatie met de verweving van culturele diversiteit in een groot deel van haar projecten (zowel in onderwerpen als medemakers en spelers), beschouwt de commissie haar werk als onderscheidend binnen het teksttheater. De commissie vindt dat het werk een aanzienlijke bijdrage aan de pluriformiteit levert.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.

De stichting van Marjolijn van Heemstra is gevestigd in Amsterdam, waar een zeer groot aanbod van podiumkunsten bestaat. Uit de speellijsten van afgelopen jaren blijkt verder dat Van Heemstra haar voorstellingen regelmatig heeft gespeeld in Amsterdam en Rotterdam en in vergelijking met andere podiumkunstaanbieders heeft ze ook een hoog aandeel aan voorstellingen in de rest van Nederland. In de komende periode staat Van Heemstra een vergelijkbare spreiding van voorstellingen voor ogen. De commissie vindt dat Stichting Marjolijn van Heemstra hiermee een redelijke bijdrage levert aan de spreiding.