Stichting Nieuwe Helden is de organisatie rond kunstenaar/theatermaker Lucas de Man, die sinds 2008 kunstprojecten en urban actions voor de publieke ruimt creëert in heel Nederland en in het buitenland. Nieuwe Helden heeft Amsterdam als vestigingsplaats. De zakelijke leiding is in handen van Wouter Goedheer. Nieuwe Helden is voortdurend op zoek naar de rol en de positie van de hedendaagse kunstenaar in de samenleving. De makers signaleren dat de hedendaagse kunstenaar niet enkel bezig is met maken, maar ook met verbinden, organiseren, inspireren en begeleiden en dat hij midden in de maatschappij staat. Zijn of haar achtergrond en interessegebied overstijgt vaak een specifieke discipline of opleiding. Nieuwe Helden spreekt dan ook niet meer over kunstenaars of makers maar over creators.

De projecten die Nieuwe Helden realiseert, bevinden zich op het snijvlak van artistieke vernieuwing en maatschappelijke bewogenheid. Het is de ambitie van het gezelschap om met een internationaal netwerk van creators de komende jaren projecten en acties te initiëren, (door) te ontwikkelen en uit te voeren die overal waar ze komen momenten van ont-moeting veroorzaken.

Met een groot netwerk van creators bouwt Nieuwe Helden aan een verzameling projecten en acties die steeds in andere vormen, op verschillende plekken en met een steeds nieuw publiek de dialoog aangaan. De projecten en acties zijn lokaal ingebed, maar tevens over de hele wereld opvoerbaar. In zijn werkwijze hanteert Nieuwe Helden altijd drie regels: 1. Creëer zonder compromis, vanuit artistieke noodzaak. 2. Verbind met en door de projecten, waarbij participatie van andere mensen en partijen wordt vergroot en geïntensiveerd. 3. Zoek per project het juiste publiek. Dit laatste kan zowel in theaters als op straat, in zorgcentra en op congressen, op boerderijen en op scholen, in debatcentra of het parlement.

Het werk van Nieuwe Helden is te verdelen in kunstprojecten, urban actions en Togather. Onder die laatste noemer schaart Nieuwe Helden alle activiteiten waarmee de groep verbindingen legt rondom de projecten (lezingen, presentaties, concepten).

In de periode 2017-2020 zullen vijf nieuwe projecten worden ontwikkeld en ook nieuwe urban actions en Togather-activiteiten. Daarnaast blijven de huidige projecten op het repertoire staan. In al dat werk heeft het thema ‘identiteit’ steeds een centrale positie: het individu en de positionering van het individu ten opzichte van zichzelf, de ander, de stad en de wereld.

'De Man Is Lam' is het eerste nieuwe project in 2017. Het gaat over mannelijkheid in de generatie mannen tussen de 20 en 40 jaar in Nederland, gebaseerd op interviews met generatiegenoten van verschillende islamitische achtergronden en hun vrouwen en met mannen van andere culturen en religies. In 'Choke' bewerkt Lucas de Man de gelijknamige roman van Chuck Palahniuk tot een rauwe, theatrale muzikale performance over een seksverslaafde jongeman die in een lege neoliberale prestatiemaatschappij probeert genegenheid te vinden.
In 2018 start Nieuwe Helden een project over erotiek. Er worden erotische verhalen, belevenissen en dromen van het publiek opgetekend waarmee tekstschrijvers een vertaalslag maken naar minimaal vijfhonderd verhalen. Centraal staat een grotezaalvoorstelling in de vorm van een erotische geluidservaring, een hoorspel 'plus' in coproductie met Het Zuidelijk toneel. 'The Village' wordt een sociaal-creatief online platform in de vorm van een virtueel dorp dat toegankelijk wordt door in de echte wereld uitdagingen aan te gaan. Via een app worden deelnemers van locatie naar locatie geleid waar ze experiences beleven op vijf verschillende niveaus: het sociale, het sensitieve, het fysieke, het rationele en het surreële niveau. Hello Asia' tot slot is een project waarin de tourismesector onder de loep wordt genomen. Er zal een lecture-performance gemaakt worden en aanverwante artistieke 'producten' die onder andere een ont-moeting bieden aan de toeristen.

Naast deze nieuwe projecten houdt Nieuwe Helden de komende jaren een aantal eerder gemaakte voorstellingen op het repertoire.

In de periode 2017-2020 speelt Stichting Nieuwe Helden zeventig voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 279.000 euro.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.

Nieuwe Helden is een relatief jonge club creatievelingen onder de artistieke leiding van Lucas de Man, die zich de afgelopen jaren met een grote diversiteit aan projecten heeft gemanifesteerd. Als stadskunstenaar in het Brabantse ’s-Hertogenbosch en vaste maker bij Het Zuidelijk Toneel heeft De Man zich volop ontwikkeld als theatermaker en artistiek aanjager van diverse projecten. De commissie ziet in De Man een groot inspirator en initiator van samenwerkingsverbanden die hij met bevlogenheid en vakmanschap samen met anderen weet te vertalen naar aansprekende theatrale producties en installaties. Een van de meest geslaagde producties in dat verband vindt de commissie ‘Wij, Varkenland’. In deze solovoorstelling weet De Man het publiek op overtuigende wijze naar zijn hand te zetten, waarmee hij ook als speler zijn vakmanschap toont. Deze voorstelling is met zichtbare betrokkenheid bij het onderwerp en de regio gemaakt en overtuigt mede daardoor in zeggingskracht.

De commissie mist door de veelheid en diversiteit aan projecten wel nog een herkenbare artistieke signatuur van het gezelschap. Dit komt logischerwijs door de inzet van diverse creators, wisselende media, samenwerkingen en locaties, maar hier mist de commissie een overkoepelende focus op visie of vorm.

Zij is positief over de plannen voor 2017-2020. Het Bossche stadskunstenaarschap van De Man wordt binnenkort beëindigd en ook zijn contract bij Het Zuidelijk Toneel loopt eind 2016 af. Dit levert in artistieke zin een verzelfstandiging op en meer vrijheid om zich volledig op de ontwikkeling van het werk van Nieuwe Helden te focussen, samen met zijn medecreators. De commissie vindt de algemene missie van Nieuwe Helden – het ontmoeten – sterk. Deze past bij zijn talent om mensen met elkaar te verbinden. De commissie leest dan ook in de aanvraag veel bevlogenheid met een prijzenswaardige aandacht voor de samenleving en de rol van de kunstenaar daarbinnen. De projecten bevatten maatschappelijk relevante onderwerpen, verrassende vormen en inspirerende samenwerkingen met instellingen en personen uit andere kunstdisciplines en maatschappelijke terreinen. De genoemde partnerschappen wekken vertrouwen, zowel die binnen als buiten de culturele sector. Er is sprake van intrigerende onderwerpkeuzes met aansprekende aanzetten tot artistieke vertaling. Het ‘Village’-project, waarbij sprake is van een online platform, is op zichzelf niet origineel, maar door de wijze waarop het publiek toegang krijgt tot een digitale wereld via reallife acties en vice versa spreekt het project tot de verbeelding. Ook ‘Hello Asia’ vindt de commissie niet heel origineel qua onderwerp, maar in zijn vormen biedt het zicht op nieuwe perspectieven, zowel voor het Nederlandse publiek als voor de Aziatische toeristen. Nieuwe Helden toont zich in de vormexperimenten origineel in het bedenken van manieren van waarnemen, die een nog onbekend perspectief bieden op onderwerpen. De commissie maakt een kanttekening bij de veelheid van invalshoeken en mogelijkheden die de zeggingskracht kunnen beperken.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.

Nieuwe Helden heeft zich de afgelopen jaren daadkrachtig en met succes op de Nederlandse podia getoond en daarmee een naam opgebouwd. De financiële situatie is stabiel en er is een bescheiden eigen vermogen opgebouwd waarmee financiële tegenvallers opgevangen kunnen worden.

Het gezelschap schetst in de aanvraag voor 2017-2020 drie duidelijke doelen op ondernemerschap: toegroeien naar een zelfstandigere positie, meer ruimte voor ondernemerschap en internationalisering. Hiertoe is een werkwijze in projectteams beschreven evenals de uitbreiding van de organisatie met de functie Project Relations. De commissie vindt de plannen ondernemend en ambitieus. Nieuwe Helden hanteert een geheel eigen aanpak van ondernemerschap, waarin het gezelschap voortdurend de inhoud van de projecten linkt aan diverse partners om zich heen. Dit kan leiden tot financiële bijdragen uit de commerciële sector, alsook tot betaalde opdrachten voor speeches, conceptontwikkeling en lezingen. Al deze nieuwe manieren dragen naast de publieksinkomsten en coproductiebijdragen op een creatieve manier bij aan de eigen inkomsten van Nieuwe Helden. De commissie waardeert deze actieve houding om alternatieve inkomstenbronnen aan te boren en constateert dat Nieuwe Helden in de afgelopen jaren succesvol is geweest. Hierin toont het gezelschap zich ondernemend en innovatief. De commissie vindt dat het totale aandeel eigen inkomsten hoog is en dat het gezelschap door de spreiding van de inkomsten weinig risico loopt. Aan de andere kant constateert de commissie dat het activiteitenniveau de komende jaren zal afnemen ten opzichte van de gemiddelden van 2013-2015. Deze ontwikkeling licht de aanvrager niet toe in het plan, waardoor de commissie zich moeilijk een oordeel kan vormen over de aard van de ambities van Nieuwe Helden voor de komende periode. Verder plaatst de commissie kanttekeningen bij de geprognosticeerde begrotingsontwikkeling. Deze laat een stevige stijging van de lasten zien in de komende jaren die niet geheel is onderbouwd. De extra middelen voor marketing en internationalisering komen bijvoorbeeld niet logisch voort uit de plannen. Op zich is de gewenste financiële inzet op versterking van de organisatie wel aannemelijk, zeker nu De Man los van Het Zuidelijk Toneel gaat werken. Maar een flink verhoogde begroting bij een lager aantal activiteiten is naar de mening van de commissie geen gezonde ontwikkeling. De dekking van deze verhoogde begroting zoekt de aanvrager vervolgens voor een groot deel bij publieke subsidiënten, waarvan nog niet eerder structureel subsidie werd ontvangen. De ondernemende houding van de afgelopen jaren lijkt de groep met deze aanvraag enigszins te hebben verloren.
De commissie constateert ten aanzien van de publieksbenadering, dat deze bij Nieuwe Helden onderdeel uitmaakt van de geïntegreerde aanpak van aanbod en afname, van inhoud en daarbij passende marktsegmenten. In de positioneringsstrategie maakt Nieuwe Helden geen onderscheid tussen het creatieve en het ondernemende werk: vanuit de inhoud van het project worden partners, speelplekken, verkoopmogelijkheden en publiek benaderd. De plannen geven in de ogen van de commissie blijk van een heldere visie op de doelgroepen, de plek in het veld en een communicatiestrategie. Nieuwe Helden beoogt een breed en gevarieerd publiek te bereiken, vanuit de diverse onderwerpen, en ook nieuw publiek van buiten het theater en algemeen kunstpubliek. Deze interessante werkwijze getuigt van het actief opzoeken van publiek. Nieuwe Helden noemt in de inhoudelijke plannen per project meteen een doelgroep en passende locaties om het project te presenteren. De specifieke marketingactiviteiten zijn bij Nieuwe Helden nauw verweven met de wijze van producties maken: werving start bij de inhoudelijke research, de samenwerking met partners, het vinden van speelplekken. De voorbeelden van de marketing bij recente producties zijn in de ogen van de commissie overtuigend, maar zij mist een concrete uitwerking voor de komende projecten. De geïntegreerde marketingaanpak ziet de commissie als vernieuwend, maar zij vindt het teleurstellend dat Nieuwe Helden daarmee niet inzet op een groei van het publiek. Dit staat bovendien niet in een redelijke verhouding tot de verdubbeling van het budget voor marketing.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als zeer goed.

De commissie vindt dat het werk van Nieuwe Helden het best kan worden getypeerd als sociaal-artistiek. Het aanbod van sociaal-artistieke theaterprojecten is op de Nederlandse podia niet erg groot. Daarnaast onderscheidt het werk zich naar de mening van de commissie vooral door de grote diversiteit aan uitingsvormen. Die ziet zij ook wel bij andere gezelschappen, maar niet in de wisselende samenstellingen en vormen die ze bij Nieuwe Helden in het totaal der plannen aantreft zoals objecttheater, ervaringstheater, teksttheater en nieuwe mengvormen met digitale en auditieve middelen. Hiermee levert het werk van Nieuwe Helden een zeer belangrijke bijdrage aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.

Stichting Nieuwe Helden is gevestigd in Amsterdam, waar een zeer groot aanbod van podiumkunsten bestaat. Uit de speellijsten van de afgelopen jaren blijkt dat Nieuwe Helden haar activiteiten zeer beperkt door Nederland heeft gespeeld. Uit de plannen voor 2017-2020 blijkt dat Nieuwe Helden in vergelijking met andere podiumkunstaanbieders een hoog aandeel voorstellingen buiten de grote steden gaat spelen en in verschillende regio’s. De commissie acht deze ambitie haalbaar, zeker wanneer Nieuwe Helden succesvolle voorstellingen op het repertoire houdt. De commissie vindt dat Nieuwe Helden een redelijke bijdrage aan de spreiding levert.