Amsterdam Klezmer Band
Inleiding
Amsterdam Klezmer Band, ondergebracht in de Stichting Rettisj en Kippevet, is gevestigd in Amsterdam. De band brengt muziek die klezmer als basis heeft, maar vermengt deze met andere stijlen. Het artistieke team wordt gevormd door alle leden van de band. De zakelijke leiding is in handen van Ottoline Rijks. De missie van de Amsterdam Klezmer Band is een zo groot mogelijk publiek kennis te laten maken met zijn visie op klezmermuziek: originele, nieuwe composities met een eigen signatuur die de klezmertraditie verbreden, verdiepen en vernieuwen. Daarmee wil de band een relevante bijdrage leveren aan de ontwikkeling van deze muziekstijl wereldwijd. De kernactiviteiten zijn nieuw repertoire en nieuwe (theater)programma's ontwikkelen, artistieke samenwerkingsverbanden aangaan en optreden in theaters, clubs en op festivals. Er vinden tussen de 55 en 70 concerten plaats per jaar. Daarin staat het muzikale idioom van de klezmer (de toonladders, harmonieën, vormen en ritmes) centraal. Er worden vooral eigen composities gespeeld en de overige werken bestaan uit nieuwe arrangementen van traditionals. Daarmee streeft de band ernaar om deze muziekstijl tot een levende, muzikaal opwindende en invloedrijke stijl te transformeren.
De Amsterdam Klezmer Band heeft naar eigen zeggen een sterke live-reputatie en daarmee een trouwe achterban. Daarnaast is de band op zoek naar nieuwe markten en nieuw publiek. Met behulp van een meerjarige subsidie van het Fonds Podiumkunsten heeft de Amsterdam Klezmer Band zich de afgelopen jaren zowel artistiek als zakelijk verder kunnen ontplooien, samenwerkingen aan kunnen gaan en de eigen stijl kunnen aanscherpen. Op zakelijk gebied ontstond de mogelijkheid werk uit te besteden aan professionals. Deze versterkte identiteit brengt voor de komende jaren nieuwe ambities met zich mee.
Voor de periode 2017-2020 wil de Amsterdam Klezmer Band zich zowel compositorisch als in de uitvoeringspraktijk blijven ontwikkelen. De band wil opnieuw samenwerking zoeken met bands die de eigen stijl kunnen verrijken, doordat ze teruggrijpen op de roots van de klezmermuziek of daar juist haaks op staan. Bijvoorbeeld in de samenwerking met Konsonans Retro, een traditionele brassband uit de Oekraïense regio Podolië, of met het Amsterdams Andalusisch Orkest en de Marokkaanse musicus Majid Bekkas. Daarnaast zijn er plannen voor een nieuwe muziekvoorstelling voor het theatercircuit in Nederland getiteld ‘Septacost’ en een maandelijkse concertavond in Mezrab in Amsterdam met jonge(re) musici en dj’s. Verder staat een theatertournee in de plannen, verspreid over de jaren 2017 tot en met 2019, getiteld ‘AKB Back to Basic’. Hierin wordt teruggegrepen naar de basisbezetting en de meest geslaagde composities uit de geschiedenis van de band. Tot slot wordt ‘AKB 2020’ genoemd, het kernalbum met bijbehorend programma dat het sluitstuk vormt van alle activiteiten in de periode 2017-2020. Dit album wordt gespeeld met de basisbezetting in theaters en in de uitgebreide bezetting in clubs en op festivals.
In de periode 2017-2020 speelt de Amsterdam Klezmer Band zestig voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 196.800 euro.
Historie
Stichting Rettisj en Kippevet ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds negen voorstellingen en/of concerten van vier verschillende producties van de Amsterdam Klezmer Band bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als voldoende.
De commissie constateert over het algemeen een hoge mate van vakmanschap bij de musici. Dat blijkt uit het aanstekelijke samenspel, de sterke muzikale dialogen en de doeltreffende composities en arrangementen. Als een geoliede machine weet de band zijn energie op het publiek over te brengen. Het repertoire van de Amsterdam Klezmer Band bestaat uit eigen werk met een enkele gearrangeerde ‘traditional’. Uit deze combinatie komt de artistieke signatuur van de band tot uiting. Desondanks vindt de commissie dat de band aan oorspronkelijkheid kan winnen door de traditionele klezmerformules meer te overstijgen. Ook stelt zij dat de invloeden van hiphop wat karikaturaal worden toegepast en dat de kwaliteit van de toegepaste elektronica matig is. Bij de theatervoorstelling ‘Benja’ kwam volgens de commissie de muziektheatrale component onvoldoende tot uiting en ontbrak een persoonlijke en oorspronkelijk visie op de gebruikte bruiloftsmuziek. Daaruit concludeert zij dat de beoogde eigentijdse aanpak van het repertoire onvoldoende wordt beetgepakt.
De Amsterdam Klezmer Band heeft een sterke live-reputatie. Door het energieke en overtuigende spel is de zeggingskracht over het algemeen groot. Dat komt het meest tot uiting tijdens festivaloptredens. Wel vindt de commissie dat een grotere variatie tussen de composities binnen het repertoire de zeggingskracht ten goede kan komen.
Voor de komende periode wil de Amsterdam Klezmer Band zich zowel compositorisch als in de uitvoeringspraktijk blijven ontwikkelen, door enerzijds terug te grijpen naar de klezmertraditie en anderzijds samenwerkingen aan te gaan met stijlen die daar haaks op staan. De commissie destilleert uit het voorliggend plan echter geen heldere artistieke visie op de kruisbestuiving van klezmer met andere muziekstijlen. Zo kan de samenwerking met de band Konsonans Retro en ook het project ‘AKB Maghreb Style’ tot een interessante muzikale interactie leiden, maar de aanvraag zegt hierover niet meer dan dat het spannend en inspirerend is. Hierdoor komen dergelijke keuzes enigszins willekeurig over. Daarnaast stelt de commissie dat het plan onvoldoende reflecteert op wat de theaterproductie ‘Benja’ heeft opgeleverd en hoe daarop wordt voortgebouwd in de nieuwe theaterproductie ‘Septacost’. Ook vindt zij de artistieke invulling van de plannen voor Club Amsterdam Klezmer mager. De commissie is het eens met de aanvrager dat een laagdrempelige locatie waar nieuw repertoire kan worden uitgeprobeerd, mogelijkheden biedt om te werken aan publieksbinding. Bij gebrek aan een heldere artistieke invulling en motivatie voor de selectie van de gasten, zijn de plannen ook hier wat vrijblijvend. Meest aansprekende element in de plannen is ‘AKG Back to Basic’. Deze theatertournee biedt volgens de commissie de meeste kans om terug te gaan naar – zoals de aanvrager het zelf verwoordt – het kloppend hart van de activiteiten van de band. De essentie van de Amsterdam Klezmer Band komt in de ogen van de commissie in dit project het best tot uiting.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als goed.
In 2015 heeft de band een zakelijk leider aangesteld. De financiële situatie op basis van de liquiditeit en solvabiliteit is ultimo 2015 niet heel stabiel, maar desondanks heeft de organisatie haar financiën goed op orde. De Amsterdam Klezmer Band streeft naar een aandeel eigen inkomsten van 43 procent, dat de band realiseerbaar acht door de groei van de publieksinkomsten en het aantal bezoekers. De commissie vindt het aannemelijk dat door vaker als ‘headliner’ bij festivals op te treden en het ‘AKB-merk’ te bestendigen, een toename van het aantal concerten op basis van uitkoop verwacht kan worden.
De commissie constateert dat de Amsterdam Klezmer Band zijn inkomsten redelijk heeft gespreid. Subsidie van het Fonds en de publieksinkomsten zijn de belangrijkste pijlers. De bijdrage uit private middelen en de aangevraagde subsidie van het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK) beslaan slechts een beperkt deel van de inkomsten. Aangezien de gemiddelde publieksinkomsten over de afgelopen jaren gestaag stijgen en de beheerslasten laag zijn, loopt de band hier volgens de commissie geen grote risico’s. Omdat de plannen van de organisatie gevarieerd zijn en gericht op verschillende doelgroepen, podium- en festivalcircuits, kan redelijk flexibel worden ingespeeld op onverwachte wendingen en risico’s. De commissie vindt de risico’s en de strategie bij tegenvallers goed beschreven in het plan. Zowel de financiële, operationele en strategische risico's, alsmede risico’s op het terrein van wet- en regelgeving komen aan bod. De commissie is positief over de manier waarop de organisatie realistisch begroten, regelmatig prognosticeren en gedisciplineerd budgetbeheer inzet als de belangrijkste beheersinstrumenten.
Volgens de commissie heeft de Amsterdam Klezmer Band een duidelijke visie op zijn plaats in het veld. De band beroept zich op zijn uniciteit als enige klezmer- of Balkan-band met deze kwaliteit, productiviteit en signatuur. De commissie onderschrijft dit grotendeels en stelt dat de kracht van de band het sterkst tot uiting komt als live-act. Amsterdam Klezmer Band bespeelt vele circuits en heeft ook een goede reputatie in circuits waar weinig aandacht is voor wereldmuziek. In de aanvraag wordt per beoogd project de doelgroep beschreven. De genoemde, voornamelijk algemene kenmerken zijn gericht op bepaalde ‘scenes’. De aanvrager slaagt er volgens de commissie wel in om een strategie te beschrijven. Er wordt gedifferentieerd nagedacht over hoe de zeer uiteenlopende doelgroepen, waaronder ook nieuwe, bereikt worden en hoe de vaste fanbase kan worden uitgebouwd en bestendigd. Middelen die daartoe worden ingezet zijn het versterken van het ‘AKB-merk’, betere afstemming van de artistieke programma’s op de specifieke circuits en een gedetailleerde marketingstrategie per circuit en product. De commissie is van mening dat de strategie goed uitgewerkt is. Zo wordt er regelmatig marktonderzoek gedaan onder de bezoekers, wordt bij internationale tournees in samenwerking met de plaatselijke agent een lokale strategie ontwikkeld en worden per soort productie en speelcircuit promotiespecialisten ingezet.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.
De Amsterdam Klezmer Band opereert voornamelijk binnen het genre wereldmuziek en maakt structureel gebruik van cross-overs met jazz- en popmuziek. Vergelijkbaar aanbod wordt niet in heel grote mate ten gehore gebracht op de Nederlandse podia, maar het is evenmin uniek. De bijdrage die de Amsterdam Klezmer band levert aan de pluriformiteit is aanzienlijk.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als voldoende.
De commissie overweegt dat de stichting is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Verder constateert de commissie dat de Amsterdam Klezmer Band in de periode 2013-2015 regelmatig heeft gespeeld in Amsterdam. In vergelijking met andere podiumkunstinstellingen heeft de band ook een substantieel aandeel van zijn concerten in andere regio’s en steden gespeeld. De plannen voor de komende periode laten een vergelijkbare spreiding zijn. De commissie vindt dat de Amsterdam Klezmer Band een beperkte bijdrage levert aan de spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van de Amsterdam Klezmer Band te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
196.800
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
33
500
16.500
Circuit groot
27
3.900
105.300
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
196.800
Toegekend bedrag per jaar
196.800
Aangevraagd bedrag per jaar
196.800
Circuit klein/middel
16.500
Circuit groot
105.300
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
196.800
Toegekend bedrag per jaar
196.800