Grachtenfestival Amsterdam is een jaarlijks, tiendaags festival met klassieke muziek. Het festival vindt plaats op bijzondere locaties in de historische binnenstad van Amsterdam, de industriële en nieuwe architectuur rond het IJ en andere stadsdelen. Sinds 2014 staat het festival onder leiding van Mirjam Barendregt en de programmering is in handen van Hans Haffmans en Mirjam Wijzenbeek. Het Grachtenfestival richt zich volledig op de presentatie en ontwikkeling van jong talent en jonge professionals in de klassieke muziek en jazz en biedt hen een uniek podium om op te excelleren en zich te presenteren, aldus de missie van de organisatie. Door de verbinding die de muziek aangaat met het werelderfgoed van de stad Amsterdam, ontstaat een natuurlijk podium voor de jonge talenten en een laagdrempelige ‘concertzaal’ voor een breed en jonger publiek, aldus de aanvraag. Het Grachtenfestival wil klassieke muziek en jazz een grotere betekenis geven in het leven van een zo groot mogelijke groep mensen. Grachtenfestival Amsterdam stelt elk jaar een ander thema centraal, dat de artistieke leidraad vormt.

De artistieke visie voor de periode 2017-2020 bouwt voort op de verworvenheden van de afgelopen achttien jaar, de eigen signatuur en de waargenomen maatschappelijk trends en ontwikkelingen. Deze visie zet in op authenticiteit, uniciteit en kwaliteit. Vaste onderdelen van het festival zijn het Junior Grachtenfestival: concerten en voorstellingen voor kinderen van 0 tot en met 12; het Grachtenfestival Conservatorium Concours; de GrachtenfestivalPrijs: de winnaar is het jaar erop artist in residence; de Bunschoten Jonger Talent Prijs: voor musici tot en met 18 jaar; Grachtenfestival De OpMaat: alle festivalactiviteiten die gericht zijn op talentontwikkeling en uitmonden in een voorstelling of concert tijdens het festival; en het ‘Grachtenfestival Koepelconcert’: een concert dat één keer per jaar buiten de festivalperiode om wordt georganiseerd. De finale van het Grachtenfestival Conservatorium Concours, het Grachtenfestival De OpMaat en het ‘Grachtenfestival Koepelconcert’ zijn onderdeel van het Grachtenfestival Weekend, dat jaarlijks in het eerste kwartaal van het jaar plaatsvindt. Het festival wil de komende periode benutten om naar eigen zeggen van hét nationale festival voor klassieke muziektalenten door te groeien naar het meest betekenisvolle (Europese) klassieke muziekfestival voor jong muzikaal talent. Daarnaast wil het festival de meest bijzondere en markante plekken in de metropoolregio van Amsterdam betrekken bij het festival. Tot slot wil het uitgroeien tot een platform voor talentontwikkeling, met als uitingsvormen: presentatie, publicatie, ontwikkeling, samenwerking, excellentie en uitwisseling.

Grachtenfestival Amsterdam vraagt voor de periode 2017-2020 een subsidie aan in de categorie ‘klein/middelgroot festival’. Het gevraagde subsidiebedrag is 125.000 euro. Daarnaast vraagt het festival een bijdrage (co)productie van 25.000 euro aan. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 150.000 euro per jaar/editie.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit Grachtenfestival als voldoende.

Het Grachtenfestival beoogt een podium te bieden waarop jonge musici kunnen excelleren. De aanvrager heeft in de voorliggende periode laten zien dat het festival daarin slaagt. Het wordt de commissie op grond daarvan duidelijk dat niet enkel de leeftijd van de uitvoerders, maar ook de artistieke kwaliteit een belangrijk criterium is bij de programmakeuzes. Uit die keuzes blijkt volgens haar het vakmanschap van de samenstellers van het festival. De organisatie heeft een goede neus voor talent en ook de samenwerkingspartners die ze in de zoektocht inzet en de bronnen waaruit ze put, zijn juist gekozen.

De commissie constateert dat de artistieke signatuur van het Grachtenfestival vooral is gebaseerd op het programmeren van jong talent. Weliswaar zoekt de organisatie een artistieke verbinding tussen de onderdelen door vanuit een thema te werken, maar de commissie vindt dat de uitwerking daarvan tot nog toe niet in alle opzichten overtuigend uit de verf is gekomen. Daarvoor vindt zij een thema als ‘overbruggen’, wat in het festival van 2016 wordt gehanteerd, te algemeen en te ruim interpretabel om erop te vertrouwen dat het publiek daarmee een samenhang zal ervaren. De ambitie om vaker het experiment op te zoeken, is in aanzet een passende manier om vernieuwing in het aanbod te creëren. Er ontbreekt volgens de commissie echter een helder artistiek vertrekpunt voor deze experimenten. De beschrijving in het plan beperkt zich op dit punt vooral tot projecten die zich in toevalligheid aandienen. Bovendien geven de kwaliteit en authenticiteit van de betrokken makers geen garantie voor het slagen van deze experimenten. De commissie had hierbij graag meer reflectie van de aanvrager gezien op reeds gerealiseerde projecten.

Het plan voor de periode 2017-2020 bevat volgens de commissie een aantal heldere doelen. De aanvrager benoemt volgens haar een aantal stevige ambities. De commissie vindt het plan echter tekortschieten in de vertaling van deze ambities naar een concrete programmering. De wens van de organisatie om een festival te zijn voor jong talent en tegelijkertijd een samenhangende programmering te presenteren, blijft volgens de commissie een tweespalt. Er ligt geen heldere artistieke visie ten grondslag aan het festivalprogramma. In zichzelf vindt de commissie de keuze van het festival om de locatie nadrukkelijker inhoudelijk een plek te geven in het aanbod aansprekend, maar zij is er onvoldoende van overtuigd dat dat in de volle breedte van de programmering tot uiting zal worden gebracht. Zo lijkt de aanvrager de historische context van de locaties, die volgens de commissie wel een bijdrage leveren aan de publiekservaring, slechts beperkt te koppelen aan de repertoirekeuze van alle optredende jonge talenten. Daarnaast zet de organisatie volgens het plan ook de succesvolle lijnen voort en benoemt ze een aantal festivalinnovaties, maar het wordt niet duidelijk of ze de beoogde thematische samenhang ook in deze programmaonderdelen verwerkt. Dat laat overigens onverlet dat de commissie erop vertrouwt dat ook in de toekomst de uitvoeringskwaliteit van de concerten van hoog niveau zal zijn.

Bij de wens van het festival om in 2020 op bijzondere locaties in alle stadsdelen van Amsterdam en de Metropoolregio concerten te programmeren, plaatst de commissie een kanttekening. Hoewel zij deze groeiambitie begrijpt, vindt de commissie dat deze keuze tot versnippering van het aanbod kan leiden. Bovendien is deze keuze niet artistiek-inhoudelijk gemotiveerd en werkt de aanvrager deze ambitie niet uit in een mogelijk bij de verschillende omgevingen passend aanbod.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten als voldoende.

De commissie staat positief tegenover de coaching en begeleiding en de talentontwikkeling die het festival biedt. Zij constateert echter, evenals vier jaar gelden, dat de aanvraag op dit gebied geen duidelijkheid verschaft in het plan. Hoewel de commissie het belang van het begeleiden van jong talent onderschrijft, is er volgens haar geen sprake van een diepgaande artistiek-inhoudelijke begeleiding. Hoewel de GrachtenfestivalPrijs en het Grachtenfestival Conservatorium Concours wel degelijk waardevolle spin-offs voor de winnaars zijn, ziet de commissie geen heldere lijn in de ondersteuning die geboden wordt aan deze jonge talenten. Hierdoor blijft de rol van het Grachtenfestival beperkt tot het bieden van podiumervaring. De bijdrage die de prijzen leveren aan werkelijke doorstroming van deze talenten, is volgens de commissie eveneens beperkt.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.

Ze is positief over de bedrijfsvoering van Stichting Grachtenfestival. De begroting sluit volgens de commissie goed aan bij de aard en omvang van het festival. De eigen inkomsten worden volgens de commissie goed gespreid over meerdere financieringsbronnen. Hiermee zorgt de aanvrager voor flexibiliteit in de kostenstructuur. Zo kan de aanvrager een eventuele tegenslag in de financieringsmix opvangen. De aanvrager verwacht dat het in de komende jaren zal lukken om de eigen inkomsten te laten groeien. Ook met een hogere bijdrage uit publieke middelen zal volgens de begroting het aandeel eigen inkomsten op het totaal van de begroting op peil blijven. Hieruit spreekt volgens de commissie een ondernemende houding. Bovendien heeft zij op basis van de behaalde resultaten uit het verleden en de onderbouwing hierbij in het plan vertrouwen in de haalbaarheid van de ambitie om meer eigen inkomsten te genereren.

De commissie plaatst echter een kanttekening bij de ambitie van het Grachtenfestival om uit te groeien tot het meest betekenisvolle (Europese) muziekfestival in de klassieke muziek en jazz. Deze geambieerde marktpositie sluit volgens de commissie niet aan op het ondernemerschap zoals beschreven in het plan en de begroting. De ambities die met deze positionering gepaard gaan, zijn erg hoog, maar de commissie ziet de doelen beperkt vertaald in het marketingplan en de begroting. Het ontbreken van een concrete uitgewerkte onderbouwing hierbij geeft de commissie op voorhand onvoldoende vertrouwen dat Stichting Grachtenfestival deze ambitie kan verwezenlijken.

Uit het plan blijkt volgens de commissie dat het festival op het gebied van de publieksbenadering in de komende jaren wil vasthouden aan de eerder ontwikkelde marketingstrategie. Deze strategie kent drie kernbegrippen: vasthouden, verjongen en vernieuwen. De commissie vindt de uitwerking in vijf verschillende publieksgroepen passend, maar de uitwerking in middelen en kanalen om die doelgroepen te bereiken te beperkt. Positief is de commissie over de YAM!-programmering, waarmee het festival een jonger publiek weet aan te spreken, en het mediapartnerschap met De Telegraaf. Voor het overige is de marketingstrategie volgens haar beknopt en enigszins standaard ingevuld.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als neutraal.

Grachtenfestival Amsterdam presenteert klassieke muziek en jazz. De activiteiten van het Grachtenfestival leveren daarmee volgens de commissie geen bijzondere bijdrage aan de pluriformiteit van het podiumkunstenaanbod. Het repertoire dat op het festival wordt gepresenteerd, onderscheidt zich niet wezenlijk van het aanbod dat ook andere podia en festivals in Nederland presenteren.