Apollo Ensemble
Inleiding
Het Apollo Ensemble is een kamermuziekensemble dat bijna 25 jaar geleden is opgericht en als vestigingsplaats Lelystad heeft. De grootte van het ensemble kan variëren van twee tot twintig musici. De zakelijke leiding is in handen van fagottist Thomas Oltheten en violist David Rabinovich is artistiek verantwoordelijk. Het ensemble heeft als doel om repertoire uit de periode 1600-1850 te onderzoeken en uit te voeren met gebruik van historische instrumenten en bijbehorende uitvoeringspraktijken. Het doorgronden van de puurheid van de oude muziek beschouwt het Apollo Ensemble als zijn kerntaak. Het ensemble wil deze ontdekkingstocht samen met zijn publiek aangaan, zodat de muzikale ervaring beklijft. Tot de kernactiviteiten rekent het ensemble het geven van concerten en het organiseren van festivals. Ook wordt er ieder jaar een Apollo Zomeracademie gehouden, waarin de organisatie jong talent begeleidt met de mogelijkheid dat deze talenten kunnen doorstromen naar een positie binnen het ensemble.
Voor de periode 2017-2020 ligt de focus op de hoogbarokke en vroegklassieke periode en zijn twee pijlers gekozen, met in totaal 31 programma’s. De twee pijlers concentreren zich enerzijds rond de componisten Johann Sebastian Bach, Georg Philipp Telemann en Georg Friedrich Händel en anderzijds rond Carl Philipp Emanuel Bach, Joseph Haydn en Wolfgang Amadeus Mozart. Deze twee pijlers combineert de stichting met vaste evenementen in het jaar, te weten de Zomeracademie, de Lelystadse Componistendagen en het festival Travelling in Baroque.
Concrete activiteiten die het Apollo Ensemble voor de komende twee jaar beschrijft zijn: een serie concerten rond een heruitgave van het boek van Theun de Vries, getiteld ‘Het hoofd van Haydn’. Dit is een programma dat geënt is op symfonieën met een sterk emotionele lading van onder andere Haydn, C. Ph. E. Bach en een pianoconcert van Mozart. Er zal een cd met werken van Haydn worden uitgebracht rond deze serie. Daarnaast verschijnt een programma dat is gekoppeld aan de Lelystadse componistendagen, getiteld ‘De drie Duitsers’. In 2017 is het thema ‘Hoe verschillend kun je zijn?’. Van ieder stuk is de bezetting en de vorm totaal anders. Het programma bestaat uit werken van J.S. Bach, Telemann en twee Concerto's van Händel. Verder realiseert het ensemble een programma getiteld ‘The taste of the English Nation’, met werken van Johann Christian Bach, Abel en Händel, een driejarige serie rond de ‘Brockes-passies’ van Händel en Telemann en in 2020 de uitvoering van de Johannes-Passion van Bach. Deze serie wordt zowel in Engeland als in Nederland uitgevoerd, in samenwerking met het Feinstein Ensemble. Een programma in het kader van het festival Travelling in Baroque staat in 2018 op de planning, gewijd aan Scandinavië. De Componistendagen zullen zijn gewijd aan Mozart. Ook gaat het Apollo Ensemble een kerstprogramma uitvoeren rond de cantates van Bach en Telemann, getiteld ‘Weihnachts-Tour’. Dit programma is geïntegreerd met een project voor talentontwikkeling.
In de periode 2017-2020 speelt het Apollo Ensemble vijftig voorstellingen en/of concerten per jaar op kleine/middelgrote podia. Het gevraagde subsidiebedrag is 100.000 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 15.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 115.000 euro.
Historie
Stichting Apollo ontvangt in de periode 2013-2016 geen structurele subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of het Fonds Podiumkunsten.
Er is door het Apollo Ensemble beeld- en/of geluidsmateriaal opgestuurd van de voorstellingen en/of de concerten ‘Boheemse Haydn’, ‘An Italian Christmas’ en het programma rond Joodse barokmuziek.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als zwak.
Zoals de commissie in het advies voor meerjarige activiteitensubsidie 2013-2016 ook opmerkte, is het vakmanschap dat in de concerten naar voren komt in de ogen van de commissie sterk wisselend. Zij constateert dat het ensemble in de afgelopen jaren geen stappen heeft gezet in het verbeteren van het samenspel en dat in de uitvoeringen nog steeds intonatieproblemen voorkomen. Ook heeft de commissie kritiek op de samenklank van de vioolpartijen en op het soms ongelijke samenspel. Wel spreekt de commissie haar waardering uit dat het ensemble relatief jonge getalenteerde musici aan zich weet te binden. Deze kunnen een belangrijke meerwaarde zijn voor het ensemble. Over het algemeen heeft de commissie de indruk dat het ambitieniveau van het Apollo Ensemble hoog is, maar zij vindt dat de uitvoeringskwaliteit achterblijft bij het ambitieniveau. Ook vindt zij dat er tijdens de concerten weinig contact wordt gemaakt met het publiek, waardoor er aan zeggingskracht wordt ingeboet.
Over de plannen voor de periode 2017-2020 is de commissie kritisch. De missie die het ensemble zichzelf stelt, is volgens de commissie zo breed dat een artistieke focus niet te ontwaren is. Het ensemble wil repertoire uit de barok-, klassieke en vroegromantische periode onderzoeken en uitvoeren en daardoor zijn publiek een muzikale ervaring meegeven. De Quality Time-concerten zijn hiervan een voorbeeld. De commissie vindt dit op zich positief en zij heeft waardering voor de activiteiten die Apollo op dit gebied onderneemt, maar meent niet dat dit ook direct tot interesse leidt voor klassieke muziek bij een jongere doelgroep. De commissie mist vooral een eigenzinnige artistieke visie in het plan; de programma’s worden vanuit historisch perspectief beschreven. Maar wat de eigen artistieke visie is op deze composities, wordt uit de plannen niet duidelijk. Een voorbeeld is de manier waarop in de aanvraag een selectie wordt gemaakt door middel van twee pijlers voor de centrale programmering. Waarom juist deze genoemde componisten door het Apollo Ensemble zijn gekozen, wordt niet gemotiveerd. Hierdoor vindt de commissie de programmering van weinig oorspronkelijkheid getuigen. Tot slot mist zij een artistieke motivatie waarom juist met het Feinstein Ensemble wordt samengewerkt. De reden die wordt gegeven met betrekking tot het eigen maken van de Engelse zangtraditie wordt verder niet uitgewerkt.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als voldoende.
De organisatie voert volgens de commissie een redelijk stabiel beleid en heeft de afgelopen jaren een bescheiden eigen vermogen weten op te bouwen. De bedrijfsvoering wordt grotendeels door de leden van het ensemble gevoerd, met behulp van de expertise van het stichtingsbestuur. De commissie heeft waardering voor de manier waarop het ensemble een redelijke output van concerten heeft weten te realiseren in de afgelopen periode. In de periode 2017-2020 wil het ensemble onder andere de directe inkomsten verhogen door meer concerten te organiseren. Het Apollo Ensemble verklaart dat het tot op heden weinig uitbreidingsmogelijkheden heeft, omdat er een gebrek is aan financiële middelen. De commissie mist een duidelijke strategie vanuit de eigen organisatie om dit hogere aantal concerten te bereiken. Het inhuren van professionele bureaus is in haar ogen niet voldoende om tot een hoger aantal speelbeurten en hogere publieksinkomsten te komen.
Het Apollo Ensemble streeft volgens de commissie een redelijke spreiding van inkomstenbronnen na. De organisatie is goed ingebed in de provincie Flevoland en heeft kunnen rekenen op een financiële bijdrage van de provincie in de afgelopen periode. De commissie mist echter een verklaring voor de afname van bijdragen van private fondsen. De inkomsten hieruit zijn in de afgelopen jaren stabiel gebleken, maar de begroting laat een forse daling zien in deze inkomstenbron. Bovendien is het relatief hoge percentage sponsorinkomsten niet goed gemotiveerd. De aanvrager doet weliswaar melding van een sponsorplan, maar legt onvoldoende uit hoe deze inkomsten zullen worden gegenereerd. De commissie vindt het overigens positief dat er per productie een risicoanalyse wordt gemaakt, waarbij in verschillende stadia wordt getoetst of de productie door kan gaan. Zij vindt het weldoordacht dat er bij nieuwe concertlocaties eerst een kleiner ensemble geprogrammeerd wordt, zodat de kosten lager uitvallen en het risico beheersbaar blijft.
De commissie constateert dat het ensemble stevig is verankerd in de provincie Flevoland, met verschillende activiteiten zoals de Componistendagen en een zomercursus. De organisatie richt zich op het verwerven van een solide positie binnen het oudemuzieklandschap in heel Nederland, maar legt niet uit hoe die te bereiken. Op basis van de plannen vindt de commissie het niet aannemelijk dat deze positie in de aankomende periode verworven wordt. Ook de forse publiekstoename voor de aankomende periode wordt niet overtuigend onderbouwd. Op dit vlak mist de commissie onder meer een duidelijke omschrijving van de doelgroepen. Van een potentieel nieuw publiek wordt in de aanvraag geen beschrijving gegeven. Mede hierdoor vindt de commissie het niet aannemelijk dat de publieksaantallen uitgebreid kunnen worden door een persoonlijke publieksbenadering en actief te enquêteren onder de bezoekers van concerten, zoals de aanvrager zegt. Deze benadering zet meer in op het behoud van bestaand publiek en niet op het verkrijgen van nieuwe publieksgroepen. Daarnaast vindt zij het rijkelijk laat dat het ensemble nu pas aan de slag gaat met een strategie voor online marketing en social media.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als neutraal.
Het Apollo Ensemble speelt repertoire uit de periode 1600-1850, uitgevoerd op authentieke instrumenten. Dit repertoire wordt volgens de commissie in geruime mate gebracht op de Nederlandse podia. Ook binnen de Basisinfrastructuur en het ongesubsidieerde circuit is in ruime mate klassieke muziek vertegenwoordigd. Noch het instrumentarium, noch de manier waarop er met dit repertoire wordt omgegaan, zorgt volgens de commissie voor een bijzondere bijdrage aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als goed.
Het Apollo Ensemble is gevestigd in Lelystad, waar het podiumkunstenaanbod gering is. Verder constateert de commissie dat het ensemble in vergelijking met andere podiumkunstinstellingen een substantieel aandeel van zijn concerten speelt in andere steden en regio’s. De commissie is van mening dat het Apollo Ensemble een grote bijdrage levert aan de spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Apollo Ensemble niet te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
115.000
Geadviseerd bedrag per jaar
0
Toegekend bedrag per jaar
0
Aangevraagd bedrag per jaar
115.000
Geadviseerd bedrag per jaar
0
Toegekend bedrag per jaar
0