Het Calefax Rietkwintet is gevestigd in Amsterdam en heeft in 2015 zijn dertigjarig jubileum gevierd. De artistieke leiding wordt gevormd door de musici Oliver Boekhoorn, Ivar Berix, Raaf Hekkema, Jelte Althuis en Alban Wesly. De musici zijn nauw betrokken bij alle zakelijke en organisatorische processen en voeren de algehele leiding. De stichting bestaat uit een vijfkoppige directie, gevormd door de musici zelf, en een Raad van Toezicht. Alle musici hebben hun eigen portefeuille met taken en zij worden ondersteund door een staf met een manager, producent, marketeer en financieel medewerker.

Een van de belangrijkste drijfveren van Calefax is het voortdurend zoeken naar nieuwe manieren om het publiek te laten delen in de passie voor muziek. Dit doet het kwintet door nieuwe muziek te laten componeren en door een eigen manier van programmeren en presenteren. Calefax laat zich daarbij niet begrenzen door stijlen, periodes of conventies van de klassieke concertpraktijk, zo stelt het ensemble. De komende jaren worden de artistieke koers en missie onveranderd voortgezet, waarbij het ensemble een aantal nieuwe en aanvullende ambities formuleert. Deze betreffen het realiseren van nieuwe en intensieve samenwerkingen en coproducties met partners uit verschillende disciplines, het uitbreiden van de Europese speelmarkt, een focus op de talentontwikkeling van jonge professionals en het verbeteren van het werkgeverschap.

Kenmerkend voor het artistieke profiel van Calefax is dat de klassieke muziek niet langer ‘klassiek’ is: alles ondergaat een transformatie. De musici nemen bij het ontwikkelen van programma’s achtereenvolgens plaats op de stoel van de componist, arrangeur, uitvoerder, programmeur van de zaal en die van het publiek. Daarbij zijn er altijd dwarsverbanden te ontdekken en creëren de musici rode draden die een context bieden aan alle componenten van het programma. Calefax zoekt daarbij graag naar gelijkgestemde partners zoals componisten, theatermakers en geluids- of lichtontwerpers, die bij voorkeur in een zo vroeg mogelijk stadium worden betrokken bij het creëren van een nieuw programma.

Activiteiten die voor de komende periode zijn beschreven in het plan, zijn onder andere het eigen jaarlijkse PAN Festival, tussen kerst en oud en nieuw in Muziekgebouw aan ’t IJ; tournees in samenwerking met Neue Vocalsolisten en het Signum Quartett; de opera ‘Dijkdrift’ in een coproductie met Silbersee, met muziek van Raaf Hekkema en geregisseerd door Annechien Koerselman; de jeugdconcerten ‘Zeven sloten’ en een schoolconcert in coproductie met Het Concertgebouw Amsterdam. Ook staat er een reprise van ‘Enkele reis Mars’ op het programma voor de komende periode, in coproductie met Oorkaan. In diverse programma's wordt samengewerkt met gastsolisten, zoals met de Syrische componist en klarinettist Kinan Azmeh, de Londense cellist Matthew Barley en violiste Liza Ferschtman. Verder zal in 2017 het programma ‘Aperghis versus Bach’ worden gespeeld, met muziek van Bach in combinatie met een nieuw opdrachtwerk van de Griekse componist Georges Aperghis. In de periode 2019-2020 staan coproducties op de planning met Cappella Amsterdam en muziektheatergezelschap Schweigman&.
Calefax vraagt een bijdrage talentontwikkeling aan. Naast de tot op heden uitgevoerde educatieve activiteiten voor de jeugd, verlegt het ensemble de focus naar young professionals. Dit resulteert onder meer in een intensieve samenwerking met het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, in de vorm van een masteropleiding Calefax Rietkwintet en de inzet van Calefax in het kader van de Ensemble Academie. De nieuw op te richten Ensemble Academie is een initiatief van vijf ensembles, het Koninklijk Conservatorium en de podia Korzo en Muziekgebouw aan ’t IJ, in de vorm van een productiehuis voor ensembles in de nieuwe muziek. De initiatiefnemers willen met de Ensemble Academie een nieuwe generatie musici een compleet traject van talentontwikkeling aanbieden: side by side spelen in topensembles, componistenpractica, repertoireonderzoek, ontwikkeling van ondernemerschap en het ontwikkelen van nieuwe presentatieformules. De bijdrage is bestemd voor Calefax’ aandeel in de Ensemble Academie. Dit betreft het ‘side by side-project’ CalefaXL, een project waarin het kwintet samen met studenten speelt.

In de periode 2017-2020 speelt Calefax 75 voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 404.000 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 20.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 424.000 euro.

Stichting Calefax ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.

Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds twaalf voorstellingen en/of concerten van tien verschillende producties van Calefax bezocht.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als zeer goed.

Zij is van oordeel dat de jarenlange focus van de musici op het ensemble heeft geleid tot een hoge spelkwaliteit en een hechte samenklank van de vijf rietblazers. Zij arrangeren, programmeren en presenteren op het hoogste niveau. De commissie heeft veel waardering voor de doeltreffende en verrassende arrangementen van het repertoire. Zo wordt bijvoorbeeld de bewerking van ‘An American in Paris’ geprezen om de mooie klankkleur en de eigen interpretatie van het oorspronkelijke werk. Het ensemble speelt helder en analytisch en legt zo nieuwe aspecten van bestaande composities bloot. Ook vindt de commissie dat de diverse programma’s over het algemeen zorgvuldig zijn opgebouwd en doordacht. Het mengen van oud en nieuw repertoire wordt daarbij als handelsmerk van Calefax genoemd. Het ensemble heeft hierdoor een reputatie opgebouwd waardoor het ook internationaal een bloeiende concertpraktijk kan uitoefenen.

De commissie is van mening dat een sterke zeggingskracht uitgaat van de concerten van Calefax. De commissie vindt de programmaformats divers en waardeert het zichtbare spelplezier. De uitvoeringen kenmerken zich over het algemeen door een goede interactie met het publiek en een verzorgde presentatie, waarbij onder andere de inleidingen en de toelichting op de te spelen werken op een natuurlijke manier worden gebracht. Regelmatig werkt het kwintet samen met verschillende gastmusici van topniveau, wat volgens de commissie vaak tot boeiende en enerverende concerten leidt. De commissie heeft verder grote waardering voor de nimmer aflatende inzet om repertoire voor rietkwintet te entameren en te verspreiden. Calefax gaat het experiment niet uit de weg en de uiteenlopende programmaformats en presentatievormen worden als verfrissend en vernieuwend voor de concertpraktijk ervaren. Dat dit in enkele gevallen ook weleens tot minder geslaagde uitvoeringen leidt, is volgens de commissie inherent aan de ambitie om de conventies in de concertzaal te doorbreken.

De open en nieuwsgierige houding die de leden van Calefax nog steeds kenmerkt, zal naar verwachting van de commissie ook in de komende jaren leiden tot projecten van hoge kwaliteit en met een grote mate van oorspronkelijkheid en zeggingskracht. Dat blijkt onder meer uit de plannen voor de jaren 2017-2020 waaruit, naast voortschrijdend inzicht en reflectie, een onverminderde vernieuwingsdrang spreekt. Enerzijds wordt de bestaande artistieke koers voortgezet, maar anderzijds zijn er ook aanvullende ambities beschreven. Dit zijn bijvoorbeeld nieuwe samenwerkingen met sterke nationale en internationale partners uit verschillende disciplines, onder wie videokunstenaar Jaap Drupsteen, cellist Matthew Barley en het IJslandse collectief Bedroom Community. De ambities komen volgens de commissie goed tot uiting in de uitwerking van de plannen. Tot slot is zij positief over het gegeven dat programma’s met nieuwe muziek, waaronder meerdere opdrachtcomposities, een essentieel onderdeel van het aanbod voor de komende periode vormen.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als voldoende.

De financiële situatie is gezond en Calefax beschikt ultimo 2015 over een redelijk eigen vermogen. De commissie heeft op basis van de resultaten van de afgelopen periode vertrouwen in de ondernemende houding van de organisatie. Deze houding heeft volgens haar geleid tot een groeiende internationale reputatie en vruchtbare verbindingen met agenten in onder meer het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Ook de producties en samenwerkingen in eigen land kunnen rekenen op een afzet naar belangwekkende podia en festivals. De begroting voor de periode 2017-2020 lijkt volgens de commissie echter tamelijk los te staan van de ambities uit het plan. Zo gaat de organisatie uit van een verhoging van het subsidiebedrag van circa 60 procent en de prognose dat de totale begroting aanzienlijk zal groeien. Dit wordt volgens de aanvrager veroorzaakt door noodzakelijke investeringen in het verstevigen van de eigen nationale en internationale positie, het aangaan van artistieke samenwerkingen en het verbeteren van het werkgeverschap. De commissie constateert dat hierdoor echter de publieksaantallen in absolute zin niet veel hoger worden, terwijl er toch een forse stijging van de publieksinkomsten wordt voorzien bij eenzelfde aantal uitvoeringen. Daarnaast zijn de bijdragen uit private fondsen en sponsoren volgens haar niet realistisch begroot en niet in overeenstemming met de cijfers van de afgelopen jaren. Verder heeft zij begrip voor de noodzakelijk geachte verbetering van arbeidsvoorwaarden, zoals de indexatie van de salarissen en een pensioenvoorziening die er nu nog niet is, maar ziet zij hierin op zichzelf onvoldoende reden om het subsidie te verhogen.

Calefax weet de inkomsten redelijk goed te spreiden en daarmee risico’s te beperken. Zelf ziet de aanvrager de toename van concerten op recette- en partagebasis als een uitdaging, echter de commissie merkt op dat dit ook een risico in zich draagt. Zij concludeert daaruit dat de artistieke ambities van het kwintet niet altijd in balans zijn met de risico’s. Daarbij vindt de commissie het een gemis dat een strategie bij tegenvallers in het plan ontbreekt.

De positie die Calefax inneemt in het veld, is in de aanvraag helder onderbouwd. Als uitvinder van het rietkwintet heeft het ensemble een redelijk unieke positie. Hoewel het ensemble inmiddels veel navolging heeft gekregen, heeft het nog steeds een belangrijke rol als aanjager bij de totstandkoming en verspreiding van repertoire. De vertaling van die positie naar een effectieve publieksbenadering is volgens de commissie nog wel voor verbetering vatbaar. Calefax onderscheidt in de aanvraag twee belangrijke doelgroepen: huidig en nieuw publiek. Een dergelijke globale beschrijving van doelgroepen is in de ogen van de commissie weinig doelgericht. Bovendien maakt het op haar een weinig doortastende indruk dat de aanvrager verklaart zijn huidige publiek niet goed te kennen en daarom vanaf 2016 een publieksonderzoek wil laten doen. De losse, publieksgerichte aanpak waar Calefax van uitgaat, is volgens de commissie inmiddels een gangbare praktijk geworden binnen de kamermuziek, waardoor dit minder dan voorheen als bijzonder kenmerk zal worden ervaren. Verder vindt de commissie het een gemis dat in de aanvraag nauwelijks een koppeling is gemaakt tussen de artistiek-inhoudelijke plannen en de publieksvisie.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.

Het repertoire van Calefax bestaat uit een combinatie van klassieke werken en nieuwe opdrachtcomposities. Vanuit de eigen, unieke bezetting vervult het ensemble een toonaangevende rol bij het ontwikkelen van nieuw, hedendaags repertoire. Daarmee onderscheidt het ensemble zich van andere ensembles, maar het is in de ogen van de commissie niet uniek. De commissie vindt dat er sprake is van een aanzienlijke bijdrage aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.

Calefax is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Verder constateert de commissie dat Calefax in de periode 2013-2015 regelmatig heeft gespeeld in Amsterdam en in vergelijking met andere podiumkunstinstellingen ook een groot aandeel van zijn concerten in andere steden en regio’s heeft gespeeld. Ditzelfde geldt voor de komende periode. De commissie is ervan overtuigd dat Calefax de ambities op dit vlak zal realiseren. Zij vindt dat Calefax hiermee een redelijke bijdrage levert aan de spreiding binnen Nederland.

De commissie adviseert de bijdrage talentontwikkeling niet toe te kennen.

De commissie constateert dat de plannen voor de Ensemble Academie, die onderdeel uitmaken van dit plan, niet passen binnen de doelstellingen van het Fonds Podiumkunsten. Zij heeft waardering voor de wens van ensembles om een rol te spelen bij het begeleiden van jonge musici en componisten naar de beroepspraktijk. Maar zij stelt vast dat – daar waar het gaat om studenten – de verantwoordelijkheid ligt bij de conservatoria in het land. De relatief beperkte middelen die bij het Fonds Podiumkunsten beschikbaar zijn als bijdrage in de talentontwikkeling zijn niet bedoeld voor podiumkunstenaars die nog een beroepsopleiding volgen.

De commissie adviseert de aanvraag van Stichting Calefax te honoreren met een subsidiebedrag van 263.500 euro per jaar. De commissie wijkt hiermee af van het gevraagde subsidiebedrag. Zij is van mening dat het middenbedrag voor de concerten in het kleine circuit en het basisbedrag voor de concerten in grote circuit passend zijn, vanwege de aard en omvang van het ensemble en het soort aanbod dat Calefax produceert.