Cross-linx Festival
Inleiding
Cross-linx is een reizend festival waarin avant-gardepop en hedendaagse gecomponeerde muziek elkaar ontmoeten en inspireren. Jaarlijks worden Eindhoven, Rotterdam, Amsterdam en Groningen aangedaan. Het festival is in 2001 ontstaan vanuit de visie dat nieuwe stromingen in de moderne avant-gardepop, indie-classical en klassieke muziek overeenkomsten vertonen, die door verbindingen te leggen kunnen worden versterkt.
Cross-linx heeft de ambitie om de scheidslijnen tussen high- en low-art te slechten en haar publiek te verrassen met een kwalitatief hoogstaand en vernieuwend programma. Het festival wil nieuw publiek verbinden aan het muziekgebouw en actuele muziek en een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van indie-classical, klassieke muziek, minimal en pop. Cross-linx wil een vrijhaven zijn voor artiesten, om met nieuwe ideeën te experimenteren, bijzondere samenwerkingsverbanden aan te gaan en werk te presenteren in een dynamische context met gelijkgestemde artiesten. De samenstelling van het programma is een door Cross-linx gekleurde weergave van de stand van zaken van nieuwe muziek. Elke editie heeft een thematische samenhang, waardoor het programma volgens de aanvrager aan uniciteit en diepgang wint. Thema’s voor de komende twee edities zijn: ‘New sounds, new stories’ (2017) en ‘Building an orchestra’ (2018). Thema's voor de daaropvolgende edities moet de aanvrager nog ontwikkelen.
Cross-linx heeft zich volgens eigen zeggen in de afgelopen jaren ontwikkeld tot een bestendige organisatie met een langetermijnvisie. Door de toenemende diversificatie binnen het genre indie-classical is in het veld behoefte aan expertise, die Cross-linx naar eigen zeggen tot zijn beschikking heeft. Ook speelt Cross-linx volgens de aanvraag een internationale rol als productie- en presentatieplek voor indie-classicalmuziek, die door Europese samenwerking verder wordt ontwikkeld. In de komende periode wil Cross-linx zich richten op het investeren in de ontwikkeling van getalenteerde makers en hun internationale carrières, het verrijken en vernieuwen van het podiumkunstenaanbod in Nederland en het verbreden van het draagvlak voor de Nederlandse concertzalen. Verder wil het festival de internationale verbindingen verder uitbouwen. Het festival wil de ‘Cross-linx-community’ uitbouwen en daarmee het draagvlak voor indie-classical, voor muziekgebouwen en het festival zelf verankeren.
Educatie- en ontwikkelingstrajecten gaan in toenemende mate deel uitmaken van Cross-linx. Zo worden binnen ‘Cross-linx Creators’ samenwerkingen opgezet tussen opkomende Nederlandse makers en internationale artiesten, wordt in ‘Cross-linx Conservatory’ een ensemble van conservatoriumstudenten geformeerd en kunnen leerlingen in de ‘Cross-linx School’ kennismaken met nieuwe (live)muziek en het muziekgebouw beleven. In de komende periode wil de aanvrager de ‘Cross-linx School’ verder ontwikkelen en naar alle festivalsteden uitbreiden.
Tot slot heeft Cross-linx een actief beleid in het verlenen van opdrachten voor composities en arrangementen. Buiten de festivalperiode om organiseert Cross-linx een tour van nieuwe producties op het gebied van indie-classical en pop-upconcerten in huiskamers.
Cross-linx vraagt voor de periode 2017-2020 een subsidie aan in de categorie ‘klein/middelgroot festival’. Het gevraagde subsidiebedrag is 125.000 euro. Daarnaast vraagt het festival een bijdrage (co)productie aan van 25.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 150.000 euro per jaar/editie.
Historie
Cross-linx ontvangt in de periode 2013-2016 geen structurele subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of het Fonds Podiumkunsten.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.
Zij vindt Cross-linx een interessant festival, dat een bijzondere combinatie van genres presenteert. De artistieke kwaliteit wordt volgens de commissie vooral bepaald door de manier waarop het programma is samengesteld. Vanuit een heldere artistieke visie weet de organisatie een aansprekend programma samen te stellen, waarin ze aandacht geeft aan actuele ontwikkelingen op het gebied van indie-classical en waarin ze vernieuwende combinaties van pop en klassieke muziek presenteert. De commissie wil hierbij wel opmerken dat het festival slechts beperkt aandacht geeft aan klassieke muziek en dat de aandacht voor hedendaagse gecomponeerde muziek zich met name lijkt te beperken tot minimal music of daaraan gerelateerde genres. Binnen zowel de klassieke muziek als de hedendaagse muziek zijn volgens de commissie veel meer ontwikkelingen gaande, die vooralsnog geen onderdeel zijn van de programmering van Cross-linx.
De commissie is in het algemeen positief over de kwaliteit van de programmering van Cross-linx. Er is aandacht voor jonge Nederlandse makers binnen het onderdeel ‘Music Mining’ en de bekendere acts, die als headliner van het programma fungeren, oefenen volgens de commissie een grote aantrekkingskracht uit op een groot en breed publiek. Ook het werken met gastcuratoren is van meerwaarde voor de programmering en draagt volgens de commissie bij aan de oorspronkelijkheid van het programma. Op grond van de aanvraag stelt de commissie vast dat Cross-linx een bijzonder programma weet samen te stellen, waardoor voor het publiek sprake is van een echte beleving. Daarbij plaatst de commissie een kanttekening, omdat zij vindt dat Cross-linx als zelfstandig festival onvoldoende zichtbaar is en enigszins dreigt weg te vallen binnen de rest van de programmering van de podia waar het festival plaatsvindt.
Voor de komende periode heeft de aanvrager een aantal inhoudelijke thema's geformuleerd, die een overtuigende vertaling krijgen in een daarop aansluitende programmering. Het valt de commissie daarbij wel op dat de voorgenomen programmering een behoorlijk aantal usual suspects bevat en dat ook verschillende artiesten worden genoemd die al eerder op het festival hebben gestaan. Het gaat weliswaar om de boegbeelden binnen het genre, maar tegelijkertijd wijzen die keuzes in de programmering er volgens de commissie op dat er sprake is van een in omvang vrij beperkt muziekgenre. Verder vindt de commissie dat de organisatie in de aanvraag onvoldoende duidelijk maakt welke ontwikkelingen plaatsvinden binnen de indie-classical en welke rol het festival daarbij speelt of wil gaan spelen.
Bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten als ruim voldoende.
De commissie vindt dat Cross-linx door de wijze van programmeren ontwikkelingen teweegbrengt binnen de indie classicalmuziek. Ook zorgt het festival ervoor dat bijzondere combinaties van musici op de podia worden gepresenteerd. Daarnaast zijn tijdens het festival de meest actuele ontwikkelingen op het gebied van indie-classical te zien. Zo geeft het festival volgens de commissie gelegenheid aan artiesten om elkaar te inspireren en om nieuwe vormen van dit genre te ontwikkelen. Voorts stelt de commissie vast dat Cross-linx zich inspant om de ontwikkelingen op het gebied van indie-classical gaande te houden, ook buiten de festivalperiode om. Zo is zij positief over de uitbreiding van de Club Cross-linx-tour en de pop-uphuiskamerconcerten naar alle deelnemende steden. Ook waardeert zij de educatie- en talentontwikkelingstrajecten die deel uitmaken van Cross-linx.
Een podium bieden aan artiesten om te experimenteren en zich te ontwikkelen binnen de indie-classical vindt de commissie de belangrijkste bijdrage van Cross-linx aan de ontwikkeling van de podiumkunsten. Binnen het onderdeel ‘Music Mining’ liggen volgens de commissie ook mogelijkheden voor de ontwikkeling van Nederlandse artiesten op dit gebied. Zij vindt de plannen hiervoor echter onvoldoende uitgewerkt om te kunnen bepalen of er daadwerkelijk sprake is van een bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten. Met het geven van opdrachten voor composities en arrangementen geeft de aanvrager volgens de commissie wel een impuls aan het genre indie-classical. Zij stelt echter vast dat met name avant-gardepopartiesten opdrachten krijgen om nieuw werk te creëren. Om werkelijk een dialoog te krijgen tussen popmuziek en klassieke muziek zou volgens de commissie ook de omgekeerde weg vanuit de klassieke muziek gevolgd moeten worden. Tot slot beoogt Cross-linx om het publieksbereik voor concertzalen en klassieke muziek te verbreden en te vernieuwen. In het plan maakt de aanvrager volgens de commissie echter niet aannemelijk dat het Cross-linx-publiek na het festival opnieuw de weg naar de concertzalen weet te vinden of meer belangstelling zou hebben voor klassieke muziek.
Ondernemerschap
Het ondernemerschap beoordeelt de commissie als ruim voldoende.
Zij constateert op grond van de aangeleverde cijfers dat de organisatie een gezonde financiële positie heeft. Daarnaast kent het festival een goed percentage eigen inkomsten en weet het, met name via de recettes en door de bijdragen van de samenwerkingspartners, substantiële eigen inkomsten te realiseren.
De begroting kent voor de commissie wel een aantal onduidelijkheden. Het wordt haar op grond van de aangeleverde gegevens bijvoorbeeld onvoldoende duidelijk of het kapitaliseren van de marketing van de partners ook aan de inkomstenkant is opgenomen. Dat geldt eveneens voor de locatiekosten, die volgens het plan volledig voor rekening komen van de deelnemende podia. Omdat in de begroting wordt gerekend met een percentage van het aantal verwachte bezoekers, is het voor de commissie ook moeilijk om een goede vergelijking te maken met eerdere realisaties van het festival. Zij stelt daarnaast vast dat de Club Cross-linx-tour niet behoort tot de activiteiten die het Fonds subsidieert, maar dat de kosten en baten van deze tour wel in de festivalbegroting zijn opgenomen.
De commissie vindt dat het festival een gedegen mix kent van eigen inkomsten, eigen bijdragen en bijdragen van de overheid en uit fondsen. De commissie stelt wel vast dat sponsoring bij Cross-linx nog in de kinderschoenen staat. Verder vindt zij dat het festival efficiënt is opgezet: het programma wordt, met nagenoeg dezelfde acts, vier keer op vier achtereenvolgende dagen uitgevoerd. De commissie is ook positief over de constructie waarin de deelnemende podia middels een convenant garant staan voor een substantieel deel van de organisatie en financiën. Verder dragen partners de recette af voor de totale begroting en leveren ze een risicobijdrage van 10.000 euro per podium. Tevens stelt de commissie vast dat de instelling een reserve op de balans heeft staan om tegenvallers te kunnen opvangen.
De commissie is positief over de publieksbenadering van Cross-linx. In het plan formuleert de organisatie een aantal duidelijke marketingdoelen en beschrijft ze doelgroepen die goed aansluiten bij de activiteiten van het festival. In het plan zet de aanvrager helder uiteen hoe het festival nieuw publiek wil bereiken en de commissie acht de kans inderdaad aanwezig dat Cross-linx via het huidige publiek en via de partners een aanwas van het publiek zal weten te realiseren. Ook de Club Cross-linx-tour en de pop-uphuiskamerconcerten zijn goede instrumenten om nieuw publiek kennis te laten maken met de programmering van het festival, aldus de commissie. Wat de positie van het festival in het landschap betreft, stelt de commissie vast dat in de plannen met name de positie van Cross-linx in het (inter)nationale culturele veld wordt beschreven. De samenwerking op lokaal niveau blijft veelal beperkt tot de deelnemende podia en is, ook gezien het ontbreken van gemeentelijke bijdrages, vooralsnog gering. In de komende periode streeft Cross-linx wel naar een steviger verankering in de regio en naar een betere lokale inbedding, maar de commissie mist een overtuigend plan van aanpak om er bij voorbaat op te vertrouwen dat de organisatie deze ambitie zal waarmaken.
Pluriformiteit
De bijdrage aan de pluriformiteit van het Nederlands podiumkunstenaanbod beoordeelt de commissie als neutraal.
Het festival presenteert aanbod dat het midden houdt tussen popmuziek, klassieke muziek en nieuwe muziek. Deze combinatie van genres in festivalvorm is bijzonder, maar het soort aanbod dat Cross-linx presenteert - zowel de genres afzonderlijk als de deelnemende artiesten - is in voldoende mate ook op andere podia en festivals in Nederland vertegenwoordigd. De commissie beoordeelt dat het festival geen bijzondere bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de spreiding als ruim voldoende.
Allereerst levert het herhalen van het festival op locaties verspreid over het land op zichzelf een bijdrage aan de spreiding op. Dat het festival plaatsvindt in Rotterdam en Amsterdam levert geen bijdrage aan de spreiding. Met de edities in Eindhoven en Groningen levert het festival echter wel een redelijke bijdrage aan de spreiding. Tegelijkertijd merkt de commissie op dat in zowel Groningen als Eindhoven, anders dan in bepaalde andere regio's, vergelijkbaar aanbod niet geheel ontbreekt. In Groningen en Eindhoven vinden ook andere festivals plaats en de steden kennen een goede culturele infrastructuur op het gebied van de podiumkunsten.
Aanwezigheid financiële bijdrage provincie of gemeente
De financiële bijdrage van de provincie of de gemeente aan Cross-linx is neutraal.
Het festival heeft in de afgelopen periode geen structurele ondersteuning van een gemeente of provincie ontvangen. Ook voor de komende periode wordt dat niet verwacht.
Bijdrage (co)productie
De commissie adviseert een bijdrage (co)productie toe te kennen.
Cross-linx vraagt een bijdrage aan voor het ontwikkelen van een aantal eigen producties, waarmee het artiesten in staat stelt om hun artistieke wens te vervullen. Daarnaast wil Cross-linx, in samenwerking met Barbican Centre London en het Istanbul Jazz Festival, in de komende jaren een aantal gezamenlijke producties realiseren. De commissie vindt dat in de aanvraag duidelijk wordt beschreven wat voor ervaring het festival heeft met coproduceren en vindt dat de plannen voor de editie van 2017 redelijk concreet zijn. Verder worden een aantal interessante namen genoemd voor toekomstige projecten. De commissie is ervan overtuigd dat de te maken coproducties zullen bijdragen aan de pluriformiteit van het podiumkunstenlandschap.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Cross-linx te honoreren voor zover het budget dat toelaat.
Aangevraagd bedrag per editie
150.000
Geadviseerd bedrag per editie
bedrag per editie
125.000
Bijdrage (co)productie
25.000
Totaal per editie
150.000
Toegekend bedrag per editie
150.000
Aangevraagd bedrag per editie
150.000
bedrag per editie
125.000
Bijdrage (co)productie
25.000
Totaal per editie
150.000
Toegekend bedrag per editie
150.000
* Alsnog toegekend in 2016