De Nederlandse Bachvereniging (NBV), opgericht in 1921, is gevestigd in Utrecht. Jos van Veldhoven is artistiek leider en Jan Van den Bossche is directeur. De NBV presenteert zich in de aanvraag als een ensemble, een collectief van instrumentalisten en zangers, verbonden door een grote passie voor de muziek van Johann Sebastian Bach en diens voorgangers, tijdgenoten en navolgers. Deze kennis komt voort uit een aanhoudende nieuwsgierigheid die steeds weer uitmondt in experiment en vernieuwing, aldus de aanvraag. Een ondogmatische zoektocht naar authenticiteit in combinatie met een resolute keuze voor de historische uitvoeringspraktijk is de belangrijkste artistieke drijfveer. Maar hoewel onderzoek een belangrijke sleutel is tot de interpretatie, is het voor het ensemble niet het einddoel. Volgens de NBV kunnen alleen hedendaags kunstenaarschap en bevlogenheid tot inspirerende uitvoeringen leiden.

De NBV onderscheidt zich volgens de aanvraag als een ensemble dat zich zowel op het vocale als op het instrumentale aspect van het repertoire van de 17e en 18e eeuw richt. Beide aspecten vormen een eenheid die gefundeerd is op de beginselen van de retoriek: instrumentalisten werken met tekst en zangers kunnen instrumentaal denken, zo stelt de NBV. Het ensemble streeft naar variëteit in de programmering door naast het werk van Bach met regelmaat composities van Monteverdi, Händel, Vivaldi, Schütz en Biber uit te voeren, maar ook werk van Mozart, Haydn of Brahms en onbekende barokke pareltjes. De Bachvereniging schuwt interdisciplinaire samenwerkingen niet, maar beschouwt deze als uitstapjes naast een parcours dat doorgaans consequent gevolgd wordt. De NBV kiest ervoor de focus scherp te houden, om zo te kunnen blijven excelleren in haar vakgebied. Een belangrijk onderdeel binnen haar activiteiten is het project ‘All of Bach’.

Producties die in de aanvraag worden beschreven voor de komende periode, zijn onder andere in 2017 ‘Bach en de viool van Pisendel’, onder leiding van concertmeester en vioolsoliste Shunske Sato, ‘Bachs Goldberg-variaties’ met de Franse klavecinist Jean Rondeau, en een groot bezet programma met ‘Feestcantates van Bach’ onder leiding van dirigent Peter Dijkstra. Verder zullen in 2017 de Luther-cantates worden uitgevoerd tijdens het Festival Oude Muziek en staat Händels oratorium ‘Belshazzar’ op de planning. In 2018 volgen programma's met muziek van Purcell, een opera van Vivaldi in coproductie met OPERA2DAY, programma's met Bach-cantates, een tournee met Bachs ‘Brandenburgse Concerten’ en in de kerstperiode de ‘Messiah’ van Händel. In de aanloop naar haar honderdste verjaardag in seizoen 2021-2022 voert de NBV bovendien het volledige oeuvre van Johann Sebastian Bach uit. De uitvoeringen worden opgenomen in beeld en geluid, voorzien van uitgebreide achtergrondinformatie, en online gepubliceerd.

De NBV vraagt een bijdrage talentontwikkeling aan. Twee jaar geleden zette de Bachvereniging de ‘Young Bach Fellowship’ op, een coachingsprogramma waarbij de Bachvereniging jonge musici helpt om hun talent te ontwikkelen en voet aan de grond te krijgen in de oudemuziekwereld. De bijdrage wordt hiervoor bestemd, waarbij iedere ‘fellow’ in goed overleg een mentor krijgt toegewezen uit het ensemble. In de periode 2017-2020 speelt de NBV 64 voorstellingen en/of concerten per jaar.

Het gevraagde subsidiebedrag is 550.600 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 20.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 570.600 euro.

Stichting de Nederlandse Bachvereniging ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.

Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of de concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds zestien voorstellingen en/of concerten van elf verschillende producties van de NBV bezocht.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als zeer goed.

De commissie beschouwt artistiek leider Jos van Veldhoven als een uitstekende dirigent, die ook zeer bedreven is in het verzorgen van boeiende inleidingen bij de concerten. Zijn kennis van het repertoire en de uitvoeringspraktijk van de muziek van Johann Sebastian Bach is volgens de commissie zeer uitgebreid. Ook weet hij boeiende programma’s samen te stellen uit meer gekend werk, in combinatie met verassende minder gehoorde werken van gelijkgestemde componisten.

Daarnaast vindt de commissie de synergie tussen dirigent en concertmeester van ongekende waarde voor de uitvoeringen. Sato is een uitstekende solist, die vaak een glansrol uitvoert zoals bijvoorbeeld te horen was in enkele van de Rosenkranz-sonaten van Biber, in het programma rond het ‘Weihnachtsoratorium’ tijdens de concerten in 2014. De commissie vindt dat ook de overige instrumentalisten, het koor en de gastsolisten over een ruime mate van vakmanschap beschikken.

In de afgelopen periode heeft het ensemble zijn status en positie bevestigd en verstevigd. De commissie beschouwt de Nederlandse Bachvereniging als voorbeeldstellend, door de bevlogen en eigentijdse benadering van oude muziek die het ensemble tentoonspreidt. De uitmuntende uitvoeringen krijgen een meerwaarde door de zorgvuldige en doordachte presentatievorm, waarbij wordt gespeeld met de opstelling van musici op het podium en persoonlijke verhalen in relatie tot de muziekwerken. Niet alleen richting het publiek, maar ook naar de eigen professionele omgeving toont de organisatie zich open en communicatief. Dit ziet de commissie terug in de samenwerking met een diversiteit aan dirigenten en solisten, die een waardevolle bijdrage leveren aan de kwaliteit en ontwikkeling. De Nederlandse Bachvereniging is een gezaghebbend instituut, juist doordat de NBV niet het karakter heeft van een gesloten bastion, zo meent de commissie.

Verder is de commissie enthousiast over de ontwikkeling van ‘All of Bach’ in de afgelopen periode. Het project biedt de Bachvereniging ook in haar programmering aangrijpingspunten om opnieuw hoogtepunten uit het repertoire te presenteren. Daarbij levert ‘All of Bach’ een schat aan hoogwaardige documentatie en achtergrondinformatie, wat volgens de commissie waardevol is qua kennisdeling.

De commissie staat positief ten aanzien van de plannen voor de periode 2017-2020. Het artistieke beleid is gedegen en getuigt van een scherpe focus. De Nederlandse Bachvereniging zoekt vanuit een specialistische taakopvatting naar meerwaarde in samenwerking met partners. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de voorgenomen Vivaldi-opera in coproductie met OPERA2DAY, wat de commissie een spannende productie vindt. De programmering voor de komende jaren is in de ogen van de commissie boeiend en afwisselend, met een aantal belangwekkende producties, waaronder de Luther-cantates tijdens het Festival Oude Muziek en Händels oratorium ‘Belshazzar’ in 2017, naast programma's met muziek van Purcell.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als zeer goed.

De commissie constateert dat de balans eind 2015 een matige liquiditeit laat zien, maar dit vormt volgens haar geen risico omdat de organisatie wordt geflankeerd door twee solide steunstichtingen. De gelieerde stichtingen bieden niet alleen waarborgen als het gaat om financiële stabiliteit, maar zorgen ook voor bestuurlijke expertise en een verdere vertakking van het zakelijke netwerk.

De commissie heeft op basis van het plan de indruk dat de aanvrager zich goed bewust is van de eigen kracht en betekenis. De belangstelling voor de muziek van Bach is in Nederland een constante factor, wat een goede uitgangspositie biedt met het oog op de balans tussen ambities en risico's. Daar komt bij dat de aanvrager resoluut vasthoudt aan zijn artistieke koers, waardoor het risico op onvoorziene tegenvallers in de ogen van de commissie relatief klein is. De begrote eigen inkomsten zijn volgens de commissie helder onderbouwd en aannemelijk. De Bachvereniging voorziet een stijging van de publieksinkomsten door de toename van het aantal concerten. Na een aantal jaren waarin veel is geïnvesteerd in ‘All of Bach’, is er voor de komende periode ruimte voor een intensivering van de concertpraktijk, ook op internationaal vlak. Het beleid ten aanzien van de werving van private bijdragen en subsidies is volgens de commissie goed doordacht en zij vindt het aannemelijk dat de begrote inkomsten worden gerealiseerd.

Ten aanzien van de begrotingsontwikkeling stelt de commissie vast dat de aanvrager in het verleden heeft bewezen zeer goed in staat te zijn om in zijn beleid reële ambities te formuleren. In opeenvolgende jaarrekeningen sluiten de resultaten vrijwel naadloos aan op de prognoses. De Bachvereniging presteert uitzonderlijk goed in het verwerven van private inkomsten en het spreiden van risico’s en inkomstenbronnen. De commissie vindt het sterk dat de ruime mogelijkheden die de instelling van nature heeft om financiering te vinden geenszins leiden tot zelfgenoegzaamheid of een afwachtende houding. Ook in het voorliggende plan laat de instelling een proactieve houding zien, waarbij voortdurend wordt gezocht naar mogelijkheden om het beleid aan te scherpen. Dit blijkt onder meer uit de herziening van de structuur van de vriendenstichting. De commissie beschouwt de Nederlandse Bachvereniging als voorbeeldstellend in de manier waarop bestuur en staf werken aan maatschappelijk draagvlak en het verwerven van inkomsten uit private bronnen.

De commissie is positief over de publieksbenadering van de Nederlandse Bachvereniging. De aanvrager toont zich goed bewust van zijn specifieke positionering in het muziekleven en de Nederlandse samenleving in brede zin. Daarbij besteedt de Bachvereniging ook aandacht aan haar positie ten opzichte van andere instellingen die zich richten op de uitvoering van barokmuziek. De NBV beschikt ruimschoots over publieksgegevens waar het de bestaande doelgroepen betreft, als gevolg van de vele concerten die het ensemble in eigen beheer of via partageafspraken realiseert. Daarnaast wordt in de komende jaren geïnvesteerd in marktonderzoek. De Bachvereniging richt zich in haar doelgroepenbeleid zowel op het bedienen van een ‘kennerspubliek’ als op publieksverbreding. De commissie plaatst de kanttekening dat in het plan geen expliciete strategie is beschreven met het oog op deze doelstelling. Daar staat tegenover dat de aanvraag uitgebreid ingaat op de betekenis van ‘All of Bach’ voor de zichtbaarheid van het ensemble en het bereiken en binden van een groot publiek. Daarmee is het effect van het belangrijkste communicatiemiddel van de NBV stevig onderbouwd.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als neutraal.

De Nederlandse Bachvereniging is specifiek gericht op de uitvoering van barokmuziek, een genre dat ruim is vertegenwoordigd binnen het podiumkunstenaanbod in Nederland. Ten aanzien van ‘All of Bach’ constateert de commissie, op basis van de ontwikkeling van dit concept in de periode 2013-2015, dat dit initiatief zich onderscheidt qua schaal en omvang, maar dat op grond van de inhoud en vorm geen sprake is van een relevante bijdrage in relatie tot dit criterium. De Nederlandse Bachvereniging volgens haar geen bijzondere bijdrage aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.

De Nederlandse Bachvereniging is gevestigd in Utrecht, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Verder constateert de commissie dat de instelling in de periode 2013-2015 regelmatig heeft gespeeld in Amsterdam. De Nederlandse Bachvereniging heeft in vergelijking met andere podiumkunstinstellingen echter ook een substantieel aandeel van haar concerten in andere steden en regio's gespeeld. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding van de concerten voor ogen. De commissie vindt dat de Nederlandse Bachvereniging een redelijke bijdrage levert aan de spreiding.

De commissie adviseert de bijdrage talentontwikkeling niet toe te kennen.

De commissie vindt de plannen voor het Young Bach Fellowship inhoudelijk te mager uitgewerkt. De Nederlandse Bachvereniging is twee jaar geleden gestart met dit project en beschrijft in de plannen niet wat de vorderingen zijn van de talenten die daarin participeren. De commissie vindt het systeem van mentoring interessant, maar vindt dat er in de plannen voornamelijk over individuele en praktijkgerichte zaken wordt gesproken. Wat de organisatie wil overbrengen op de participerende musici, zodat zij een stap kunnen zetten in een professionele beroepspraktijk, wordt onvoldoende duidelijk.