De Stilte
Inleiding
Dansgezelschap De Stilte richt zich onder de artistieke leiding van Jack Timmermans op het ontwikkelen en uitvoeren van moderne dansvoorstellingen voor kinderen van 4 tot 12 jaar. Het gezelschap is sinds 1994 gevestigd in Breda en beschikt daar onder meer over een eigen dansstudio en een vlakkevloertheater. De zakelijke leiding is in handen van Jan Baanstra.
De Stilte heeft de aspiratie om wereldwijd toonaangevend te zijn op zijn gebied. Het werk wordt gepresenteerd met speciaal gecomponeerde muziek, zoveel mogelijk live uitgevoerd, en geeft ruimte aan de fantasie van de toeschouwer. In zijn voorstellingen neemt het gezelschap kinderen serieus en presenteert het een nieuw dansidioom dat samensmelt met de thematiek, het beeld en de muziek, aldus de Stilte.
Behalve op moderne dansvoorstellingen voor kinderen, richt De Stilte zich ook op de ontwikkeling en uitvoering van bijbehorende educatie en op de uitvoering en presentatie van talentontwikkelingsprogramma's die bijdragen aan de duurzaamheid van dans voor kinderen. Het grootste gedeelte van de activiteiten van De Stilte betreft schoolvoorstellingen.
De komende periode wil het gezelschap zijn basis verbreden door langlopende relaties aan te gaan met componisten, musici en gastchoreografen. Door gezamenlijk te creëren, voorstellingen op het repertoire te houden die afzet garanderen en door de dansers jaarcontracten te bieden, zal er ruimte zijn voor experimenten, waardoor het gezelschap zich naar eigen zeggen opnieuw kan uitvinden en artistiek kan verbreden.
De activiteiten van De Stilte betreffen nieuwe producties onder de artistieke leiding van Jack Timmermans, waarin wordt samengewerkt met onder meer het Paul van Kemenade Quintet en het Martin Fondse Orchestra. Daarnaast worden acht producties in reprise genomen, waaronder succesvol werk dat gemaakt is binnen de series ‘1-2tjes’ en ‘3x3’. Verder realiseert De Stilte twee projecten in samenwerking met de Cultuurnacht Breda. De verkoop gebeurt in eigen beheer.
Met Jack Timmermans als nestor wil het gezelschap in coproductie met het Internationaal Stiltefestival een platform bieden voor talenten uit eigen gelederen en van buitenaf, die de ambitie hebben om werk voor kinderen te maken. Op deze manier wil De Stilte onder meer een stevige bijdrage leveren aan de kwaliteit en het imago van de jeugddans binnen het Nederlandse podiumkunstenveld.
In de periode 2017-2020 speelt De Stilte 359 voorstellingen per jaar (waarvan 300 schoolvoorstellingen). Het gevraagde subsidiebedrag is 485.000 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 97.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 582.000 euro.
Historie
De Stilte ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de Regeling Meerjarige activiteitensubsidie 2013-2016.
Het Fonds volgt de instellingen die het meerjarig subsidieert door meerdere adviseurs de voorstellingen en/of concerten van deze instellingen te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds dertien voorstellingen van vijf verschillende producties van De Stilte bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.
De Stilte is naar haar mening een gezelschap dat met zijn herkenbare voorstellingen een geheel eigen signatuur heeft ontwikkeld binnen de Nederlandse jeugddans. Zij is positief over het vakmanschap van artistiek leider Jack Timmermans dat uit het werk naar voren komt. Zij spreekt in dat verband haar waardering uit voor de manier waarop de Stilte in zijn werk aansprekende thema’s op een fantasierijke en creatieve wijze weet te vertalen voor een brede doelgroep. Volgens de commissie heeft het werk hierdoor veel zeggingskracht. Zij noemt in dit verband de voorstellingen ‘Alice’ en ‘Mongens en Jeisjes’ als voorbeelden.
Tegelijkertijd vindt de commissie de voorstellingen van De Stilte soms ook enigszins behoudend van karakter vanwege de nadruk op esthetiek en vormgeving. Ondanks de hoge uitvoeringskwaliteit is het bewegingsmateriaal van artistiek leider Jack Timmermans naar haar mening weinig oorspronkelijk en mist de commissie een zekere mate van artistieke uitdaging in het werk.
In dat licht noemt de commissie het positief dat uit de plannen van De Stilte voor de periode 2017-2020 blijkt dat het gezelschap zich bewust is van de noodzaak om de eigen artistieke signatuur verder aan te scherpen. De Stilte wil de komende jaren bij de totstandkoming van nieuw werk en bij activiteiten op het gebied van educatie en talentontwikkeling vertrekken vanuit een integratieve aanpak, in samenwerking met kunstenaars uit verschillende disciplines. Zo kiest artistiek leider Jack Timmermans bij de creatie van zijn eigen choreografieën ervoor te werken met componisten en muziekensembles als het Paul van Kemenade Quintet en het Martin Fondse Orchestra. Volgens de commissie kan deze aanpak de nodige impulsen bieden om het werk van De Stilte avontuurlijker te maken.
Hoewel de commissie de commissie waardering heeft voor het feit dat Jack Timmermans zichzelf als dansmaker wil uitdagen, vindt zij de plannen op dit gebied niet allemaal even overtuigend. Daarin worden bijvoorbeeld geen directe externe inspiratiebronnen of uitdagende creatieve ontmoetingen met collega-choreografen genoemd die wijzen op een verdere ontwikkeling van zijn bewegingsvocabulaire. In de creatieprocessen ligt de nadruk sterk op de persoonlijke ervaring van Jack Timmermans en diens inzet als nestor van het gezelschap.
Ondanks deze punten van kritiek staat de commissie positief tegenover de plannen voor de komende periode en heeft zij op basis van het werk uit de afgelopen jaren vertrouwen in de succesvolle uitvoering ervan.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als zeer goed.
Het gezelschap heeft vanuit standplaats Breda een solide basis weten te creëren voor de landelijke afname van een omvangrijk aantal (school)voorstellingen. De organisatie van De Stilte is volgens de commissie financieel gezond en wordt gekenmerkt door een solide bedrijfsvoering en een ondernemende houding. Het gezelschap is stevig verankerd in de zuidelijke regio en heeft hier een sterk netwerk van samenwerkingspartners opgebouwd. Vooral op het gebied van scholen en kunstencentra is dit netwerk zeer uitgebreid. De eigen inkomsten van het gezelschap zijn in de afgelopen jaren stabiel gebleven, wat vertrouwen geeft in de ambities voor de toekomst.
De begroting van De Stilte voor de komende jaren maakt volgens de commissie een degelijke en realistische indruk. De activiteiten van het gezelschap kenmerken zich door hun sterke onderlinge samenhang en de integrale aanpak op zowel creatief als productioneel en zakelijk niveau. Deze wijze van werken, met een diversiteit van stevige en zekere inkomstenbronnen, is voorbeeldig binnen het genre waarbinnen De Stilte opereert, aldus de commissie. Zij stelt vast dat de inkomsten van dansgezelschap goed aansluiten bij het profiel van het gezelschap. De inkomsten komen uit meerdere bronnen, die relatief weinig onzekerheden kennen. De Stilte ontvangt projectsubsidies uit het publieke domein (provincie en gemeente) voor educatieve doeleinden. Doordat het gezelschap succesvol een beroep doet op publieke subsidies voor educatieve doeleinden, is de verhouding tussen inkomsten uit private en publieke middelen volgens de commissie anders dan die van podiumkunstinstellingen die louter produceren. Om die reden kan zij zich vinden in de wens van De Stilte om afgerekend te worden op de Andereinkomensquote (AIQ), omdat die een representatiever beeld geeft van het ondernemerschap. Ook het aantal activiteiten en de geraamde inkomsten blijven op hetzelfde niveau of vertonen een lichte stijging. De commissie vindt het positief dat subsidies worden ingezet als investeringsbijdrage om productie en ontwikkeling te financieren en een toegankelijk prijsbeleid te voeren. De voorgenomen investeringen in eigen materialen maken daarnaast een weloverwogen indruk en worden onderbouwd door een afname van de activiteitenlasten.
De financieringsmix die het gezelschap in de komende jaren nastreeft, is breed, oogt realistisch en wordt in de aanvraag voldoende onderbouwd. Daarbij weet De Stilte naar de mening van de commissie een goede balans te vinden in het beheersbaar houden van de ondernemingsrisico's en goed werkgeverschap. Zo wordt het positieve exploitatieresultaat dat het gezelschap in 2017 en 2018 verwacht te boeken ingezet om prijsindexaties en loongroei te bekostigen en tegelijkertijd om risico's te spreiden.
De ambities op het gebied van publieksbereik en eigen inkomsten kenmerken zich volgens de commissie door een professionele aanpak. Zij is van mening dat het gezelschap zich hiermee overtuigend weet te positioneren. Door de aard van de verschillende activiteiten die stevig verankerd zijn in de domeinen onderwijs en educatie, neemt De Stilte een herkenbare positie in binnen het culturele en maatschappelijke veld. De ambities op het gebied van publieksbereik worden volgens de commissie gedragen door een gedegen aanpak, waarbij sprake is van een goede kennis van de jeugdige doelgroepen die het gezelschap met zijn voorstellingen wil bereiken. Daarbij vindt de commissie het positief dat De Stilte gebruikmaakt van de expertise van een extern marketingbureau. Mede gezien de behaalde resultaten uit de afgelopen jaren is de commissie ervan overtuigd dat De Stilte ook in de komende periode zijn ambities op het gebied van afzet en publieksbereik zal weten te realiseren.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.
Zij constateert dat De Stilte opereert binnen het genre jeugddans, dat als onderscheidend kan worden aangemerkt, aangezien jeugddans nagenoeg geen onderdeel uitmaakt van de Basisinfrastructuur (BIS). Aangezien in Nederland meerdere gezelschappen met vergelijkbaar werk actief zijn, leveren de activiteiten een aanzienlijke bijdrage aan de pluriformiteit, maar zijn deze niet uniek.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als goed.
De Stilte is gevestigd in Breda. De commissie stelt vast dat het podiumkunstenaanbod in deze stad in vergelijking met andere grote steden gering is. Verder constateert de commissie dat De Stilte in de periode 2013-2015 daarnaast een substantieel aandeel voorstellingen in andere steden en regio’s heeft uitgevoerd. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding van de voorstellingen voor ogen. De bijdrage aan de spreiding is daarmee groot.
Bijdrage talentontwikkeling
De commissie adviseert om de gevraagde bijdrage talentontwikkeling niet toe te kennen.
Zij heeft waardering voor het feit dat De Stilte in coproductie met het Internationaal Stiltefestival een platform wil bieden voor zowel makers als uitvoerenden uit eigen gelederen en van buitenaf. De commissie merkt evenwel op dat de aanpak die het gezelschap daarbij voor ogen staat nogal gesloten overkomt en zwaar leunt op de inzet van Jack Timmermans als nestor. Naar haar mening laat het gezelschap hierdoor kansen liggen om makers met een andersoortige signatuur te interesseren voor jeugddans. Daarnaast stelt de commissie vast dat de activiteiten van De Stilte op het gebied van talentontwikkeling volledig geïntegreerd zijn binnen de totale werking van het gezelschap en als zodanig niet duidelijk te onderscheiden zijn van het brede scala aan reguliere activiteiten. Hoewel de talentontwikkelingsactiviteiten goed passen bij de kennis en ervaring die De Stilte in de afgelopen decennia heeft opgedaan, zijn ze naar de mening van de commissie erg kleinschalig en weinig zichtbaar binnen de rest van het aanbod van het gezelschap. De projecten kunnen weliswaar een stimulerende invloed hebben op het eigen werk van het gezelschap, maar gezien de artistieke beslotenheid waarbinnen deze plaatsvinden, is de commissie er niet van overtuigd dat de voorgestelde activiteiten voldoende impact zullen hebben op de landelijke ontwikkelingen binnen de jeugddans.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van De Stilte te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
582.000
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
100
4.100
410.000
Circuit groot
0
0
0
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Bijdrage jeugd
29.167
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
514.167
Toegekend bedrag per jaar
514.167
Aangevraagd bedrag per jaar
582.000
Circuit klein/middel
410.000
Circuit groot
0
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
514.167
Toegekend bedrag per jaar
514.167