De Warme Winkel
Inleiding
De Amsterdamse theatergroep De Warme Winkel bestaat uit Vincent Rietveld, Mara van Vlijmen en Ward Weemhoff. De Warme Winkel bestaat uit mensen, maar de groep ziet zichzelf bovenal als een mentaliteit en een methode. De mentaliteit bestaat uit wendbaarheid, openheid en een argwaan bij modieuze smaken en meningen. De makers delen een liefde voor geschiedenis en een fascinatie voor de huidige onoverzichtelijke en veelvormige tijd. De methode die De Warme Winkel heeft ontwikkeld heeft een grote invloed op de stijl en de uiteindelijke voorstellingen. De onderwerpkeuzes en plannen komen voort uit ‘spreekbeurten’. Een paar keer per jaar worden spreekbeurtavonden gehouden. Daar vertellen de groepsleden elkaar over onderwerpen die zijn bestudeerd. Het gezelschap maakt op basis van deze studies associatieve voorstellingen over historische of actuele thema’s. Voorstellingen van De Warme Winkel zijn te herkennen aan een open dramaturgie, waarbij het publiek niet vanuit een superieure positie wordt benaderd, maar deelgenoot wordt van het onderzoek. De makers willen de wereld bevragen op een wijze die de opinie- en cultuurpagina’s van de krant overstijgt, zonder academisch te worden.
In de komende periode wil De Warme Winkel tenminste één grote productie per jaar maken. Daarnaast wil de groep zich toeleggen op ‘Amsterdamse lenteprojecten’: kleine, door de actualiteit geïnspireerde projecten op bijzondere locaties in Amsterdam, met een guerrilla-achtige uitstraling. De Warme Winkel begint 2017 met het locatieproject ‘De Exoot; eten of gegeten worden’, in coproductie met Stichting Showmachine. Dit is een satirische voorstelling, waarin het kannibalisme als theatrale metafoor wordt gebruikt.
In ‘De Ring des Nibelungen’ van Wagner werkt de artistieke kern van de groep verspreid over het seizoen 2016-2017 aan verschillende delen van ‘De Ring’ op de toneelscholen van Brussel, Amsterdam, Antwerpen en Maastricht. In drie weken worden de afzonderlijke delen samengesmeed tot een marathonversie van de volledige Ring (ongeveer 15 uur).
Een fysieke en beeldende voorstelling is ‘Indiaan; de ontleding van Pocahontas en andere fantasieën’. Daarin geven de jonge makers Vincent Brons en Anneke Sluiters zich over aan hun romantische verlangens, onhandige zelfredzaamheid en Disneyrituelen en wagen zij de ultieme poging om een eigen utopie te starten. In ‘Oktober’ (werktitel) wordt de honderdste verjaardag van de Russische revolutie gevierd met een oeuvrestuk op basis van het leven en werk van de Russische dichter Vladimir Majakovski (1893-1930). In 2018 komt De Warme Winkel met een herneming van ‘We are your Friends’. In dit ‘Skypetheater-stuk’ onderzoeken de makers hoe de specifieke kwaliteiten van theater behouden kunnen blijven bij een Skypeverbinding. ‘Gesualdo’ is een oeuvrevoorstelling over de Italiaanse componist en prins Gesualdo (1566-1613). Samen met Het Nederlands Kamerkoor wordt deze kleurrijke persoon tot leven gebracht. ‘Nu nog Jünger’ is een oeuvrestuk op basis van leven en werk van Ernst Jünger (1895-1998), een weinig bekende Duitse schrijver die vanwege zijn militaire en politieke leven in Duitsland in de eerste helft van de vorige eeuw door de geschiedenis is veroordeeld. In 2019 staat de grote locatievoorstelling ‘De Drie Musketiers’ gepland, in coproductie met het Amsterdamse Bostheater en Oerol. Verder bewerkt de groep een verhaal uit de Canon van de Wereldliteratuur. De ‘Wijksafari Grachtengordel’, de kindervoorstelling ‘Homo Ludens’ en ‘Regie-estafette’ staan ook in de planning. Daarnaast is De Warme Winkel in gesprek met BOG over ‘Ik Herinner Me’ en met De Kift over ‘Koud Buffet’. Hernemingen in de periode 2017-2020 zijn: ‘Luitenanteduetten’, ‘Achterkant’, ‘San Francisco’, ‘Amadeus’, ‘Privacy’, ‘Tanizaki’ en ‘Gavrilo Princip’.
In de periode 2017-2020 speelt De Warme Winkel honderd voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 454.500 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 90.900 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 545.400 euro.
Historie
De Warme Winkel ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds volgt de door haar meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds dertien voorstellingen van twee verschillende producties van De Warme Winkel bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als zeer goed.
De Warme Winkel is in de ogen van de commissie een hecht collectief dat op compromisloze wijze geëngageerd theater maakt. In de afgelopen jaren heeft de groep persoonlijke, rauwe, scherpe, uitdagende en provocerende interpretaties gegeven van originele thema’s, die vaak een onverwachte urgentie bevatten, zoals in ‘De Achterkant’ (toneel over toneel) en in ‘Poëten en Bandieten’ (over de Russische dichter Boris Ryzhy). In de voorstellingen komen de open structuur, de chaos, de energie, de politieke inhoud en de humor goed samen. De groep maakt betekenisvolle voorstellingen en staat met zijn duidelijk herkenbare signatuur midden in de hedendaagse ontwikkeling van het theater. In de voorstellingen van de afgelopen jaren komt ook het vakmanschap van de makers en spelers tot uiting. De commissie vindt de samenwerking van de leden van de groep op het toneel en de acteerprestaties van hoog niveau; die getuigen van overtuiging en bravoure. In een licht chaotische en ongepolijste vorm stappen de spelers moeiteloos in en uit het spel. De voorstellingen van De Warme Winkel hebben een kenmerkende dramaturgie, waarbij ogenschijnlijk losse elementen een doordacht en samenhangend verhaal vertellen. Verder hebben de voorstellingen meerdere lagen, zoals het geval is in ‘Gavrilo Princip’, waar het historische verhaal en de persoonlijke commentaren van de makers op theater en op het leven een mooie combinatie vormen. De vormgeving en de omgeving spelen daarbij een speciale en betekenisvolle rol. Zo is ‘De Achterkant’ letterlijk aan de keerzijde gespeeld van een voorstelling in de grote zaal van de Stadsschouwburg in Amsterdam.
Vanaf seizoen 2016-2017 zal Jeroen de Man niet langer tot 'de methode' behoren. In de komende periode gaat de artistieke kern, bestaande uit Mara van Vlijmen, Vincent Rietveld en Ward Weemhoff, voort op de weg van de voorgaande jaren. Het gezelschap toont een frisse ambitie en aspiraties om de grenzen verder te gaan verleggen. De groep wil bijvoorbeeld regelmatiger groot werk produceren, radicaler werk op kleine ‘guerillalocaties’ presenteren en getalenteerde makers/spelers adopteren om hen te inspireren. De commissie heeft vertrouwen in het voornemen om de grote zalen frequenter te gaan bespelen. Het werk van De Warme Winkel leent zich daar goed voor en de partners die het gezelschap in de arm heeft genomen, zijn vertrouwd met het maken en spelen van theatervoorstellingen op grotere schaal. Het gezelschap zal zichzelf volgens de commissie ook in de komende jaren blijven bevragen en daarmee zijn scherpte behouden. De activiteiten voor de komende periode vindt de commissie intrigerend. Zo is zij nieuwsgierig naar de ‘Wijksafari Grachtengordel’. Ook de andere projecten sluiten volgens haar goed aan op de signatuur van De Warme Winkel. Daarbij vertrouwt de commissie erop dat de groep de thema’s, waarvan een deel op het eerste gezicht niet actueel lijkt (‘Oktober’, ‘Gesualdo’ en ‘Nu nog Jünger’), op intelligente en slimme wijze in de voorstellingen zal verwerken. De procesbeschrijving in de aanvraag draagt bij aan dit vertrouwen. In veel van de op stapel staande projecten werkt de groep samen met regisseurs en makers van buiten. De commissie vindt deze samenwerkingen interessant en deels in lijn met het werk van De Warme Winkel, zoals de regie van Marien Jongewaard bij ‘Oktober’. Andere samenwerkingen, zoals met Joachim Robbrecht en met de jonge makers Anneke Sluiters en Vincent Brons, kunnen het werk van De Warme Winkel verrijken, verwacht de commissie.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als goed.
De Warme Winkel is een collectief dat al langere tijd theatervoorstellingen maakt en speelt in kleine en grote theaterzalen en op verschillende locaties. In financieel opzicht is de organisatie solide. De commissie heeft op grond van de ervaring en de financiële situatie vertrouwen in de bedrijfsvoering van het theatergezelschap.
De meest in het oog springende ambitie van De Warme Winkel is dat de groep, meer dan in de afgelopen jaren, gaat spelen in de grote zalen. Dat De Warme Winkel meer in de grote zalen wil spelen, is goed zichtbaar aan de kostenkant van de begroting en de daarbij horende onderbouwing. De groei wordt gedragen door inkomstenstijgingen die proportioneel zijn, realistisch en gedegen onderbouwd. De commissie vindt ook dat de groep de juiste partners in de arm genomen heeft, aangezien dit instellingen betreffen die thuis zijn in de grote zalen. Ze heeft vertrouwen dat deze ambitie haalbaar zal zijn. De financieringsmix is evenwichtig verdeeld over meerdere soorten inkomsten. De commissie vindt de inkomsten bijna allemaal redelijk ingeschat. De prognoses voor de komende jaren zijn mede gebaseerd op de resultaten van de afgelopen jaren. De commissie is kritisch over de magere ambitie van De Warme Winkel om de (grote) theaters buiten de Randstad te bereiken. Aan de beoogde speellijst is te zien dat de groep zich voor een groot deel concentreert op Amsterdam. Om het beoogde aantal voorstellingen te kunnen realiseren, zal de groep volgens de commissie de aandacht ook moeten verleggen naar theaters in de andere steden en in de regio’s.
De Warme Winkel wil een jonge doelgroep aanspreken en ook mensen die normaal niet of weinig naar het theater gaan. Het gezelschap wil laten zien dat theater niet wordt gemaakt voor een oudere en elitaire doelgroep. De commissie vindt dat De Warme Winkel daar in de afgelopen jaren voor een deel al in is geslaagd. Zij vindt het logisch dat de groep die lijn wil voortzetten. Zij is op basis van de beschreven voorstellingen en de wijze waarop die worden gepresenteerd ervan overtuigd dat het gezelschap het in zich heeft om de beoogde doelgroepen inderdaad te bewegen om naar het theater te komen. De promotiemiddelen sluiten in de ogen van de commissie aan op de ambities voor het gewenste publieksbereik. Het gaat de groep erom naamsbekendheid te genereren en dat vindt de commissie een goede insteek. De middelen die daarvoor worden ingezet, zijn echter niet bijzonder en ogen zelfs wat gemakzuchtig: het zijn de standaardmiddelen die opnieuw tegen het licht worden gehouden (website, nieuwsbrief, huisstijl). De commissie is er niet van overtuigd dat daarmee een groter publiek dan voorheen zal worden bereikt. Wel onderhoudt De Warme Winkel intensieve contacten met de theaters: de groep toont een proactieve houding in de relaties met de theaters voor wat betreft de promotie van de voorstellingen, wat de commissie positief vindt.
Pluriformiteit
De bijdrage aan de pluriformiteit beoordeelt de commissie als ruim voldoende.
De commissie plaats het werk van De Warme Winkel binnen het teksttheater. Aan teksttheater bestaat reeds een ruim aanbod in Nederland, zowel in het gesubsidieerde als het vrije circuit. Het werk van De Warme Winkel onderscheidt zich van dit brede aanbod, doordat het gezelschap veel van zijn voorstellingen speelt op specifiek daarvoor uitgekozen locaties. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat het werk van De Warme Winkel een aanzienlijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als neutraal.
De Warme Winkel is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Verder constateert de commissie dat de groep in de periode 2013-2015 regelmatig heeft gespeeld in Amsterdam en andere grote steden in de Randstad. De Warme Winkel heeft in vergelijking met andere podiumkunstinstellingen een betrekkelijk laag aantal voorstellingen in andere steden en regio’s gespeeld. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding van de voorstellingen voor ogen. De commissie vindt daarom dat De Warme Winkel geen bijzondere bijdrage levert aan de spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
De commissie adviseert om de bijdrage talentontwikkeling niet toe te kennen.
De activiteiten op het terrein van de talentontwikkeling betreffen het meedoen van een jonge maker als volwaardige maker/speler in een voorstelling van De Warme Winkel en daarnaast het zelfstandig ontwikkelen van ten minste één project, waarbij de mensen van De Warme Winkel als eindregisseur of coach fungeren. Verder presenteert De Warme Winkel onder meer onder de naam ‘De Hotshop – cooler dan De Warme Winkel’ voorstellingen van diverse talenten en heeft het gezelschap samenwerkingsverbanden met zomerfestivals om daar met een talententeam te spelen.
De commissie is positief over de grote inzet die de makers van De Warme Winkel aan de dag leggen om nieuwe talenten te begeleiden. Niet alleen binnen de eigen organisatie, maar ook in samenwerking met opleidingen. De bijdrage voor talentontwikkeling wordt echter gevraagd voor activiteiten die in de ogen van de commissie te zeer verweven zijn met het reguliere aanbod van de groep. De keuze van gekozen talent wordt bovendien niet onderbouwd. De commissie is niet overtuigd van de kwaliteit van de begeleiding die vanuit de artistieke kern van De Warme Winkel geboden kan worden in de veelheid van producties en projecten die al zijn gepland.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van De Warme Winkel te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
545.400
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
65
2.500
162.500
Circuit groot
35
6.200
217.000
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
454.500
Toegekend bedrag per jaar
454.500
Aangevraagd bedrag per jaar
545.400
Circuit klein/middel
162.500
Circuit groot
217.000
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
454.500
Toegekend bedrag per jaar
454.500