Doek
Inleiding
Doek (De Oefening de Kunst), gevestigd in Amsterdam, is een collectief van improviserende musici. De artistieke commissie van Doek bestaat uit acht kernleden: Eric Boeren, Wolter Wierbos, Wilbert de Joode, Michael Moore, Oscar Jan Hoogland, Jasper Stadhouders, John Dikeman en Kaja Draksler. De artistieke leiding bestaat uit Eric Boeren, John Dikeman, Oscar Jan Hoogland en Wilbert de Joode. Zakelijk leider en coördinator is Carolyn Muntz. De missie van Doek is gericht op het ontwikkelen, bevorderen en doorgeven van improvisatiemuziek, op nationaal en internationaal niveau. De stichting wil zodoende het culturele landschap verrijken met compromisloze authenticiteit, uniciteit en echtheid, waaraan volgens de aanvraag een urgente maatschappelijke behoefte bestaat. Doek staat voor een manier van muziek maken waarbij de compositorische structuur onderwerp van het improviseren is. Al dan niet naar aanleiding van geschreven materiaal worden muzikale gegevenheden ter plekke uitgewerkt. Het verbindende en overeenkomstige kenmerk van alle Doek-musici, zo stelt de aanvraag, is dat zij de muziek in het hier en nu ontwikkelen: improvisatie. De kernactiviteiten van Doek zijn drieledig. Ten eerste het creëren van uitwisseling binnen de lokale, nationale en internationale impro-scene, en het verbinden van deze scene met de podia en het publiek. Ten tweede het doorgeven van hun muzikale kennis en werkwijze door middel van coaching, educatie en samenspel. En ten derde de organisatie van het Doek Festival, een meerdaags internationaal festival voor geïmproviseerde muziek.
Plannen die in de aanvraag zijn beschreven voor de periode 2017-2020 zijn onder andere het organiseren van honderd concerten per jaar (inclusief de vijftig uitvoeringen waarvoor subsidie wordt gevraagd). Veertig concerten vinden plaats in Amsterdam, twintig in de rest van Nederland en veertig in het buitenland. De concerten worden uitgevoerd door achttien ensembles onder leiding van en/of met de kernleden. Verder zullen er soloconcerten worden gegeven door Wilbert de Joode (contrabas), Wolter Wierbos (trombone), Jasper Stadhouder (gitaar) en Kaja Draksler (piano). Tevens wil Doek actief investeren in internationale samenwerkingen of uitwisselingen met improvisatoren in buitenlandse steden. In 2017 richt Doek zich op Oslo en andere Scandinavische steden, in 2018 op Londen, in 2019 op New York en in 2020 op de driehoek Antwerpen-Brussel-Parijs. De samenwerking die in het kader van het Doek Festival plaatsvond met het Canadese Tri-Centric, zal in 2017 worden voortgezet in Toronto. Daarnaast worden samenwerkingen opgebouwd met een aantal podia: OCCII en De Ruimte in Amsterdam, Instants Chavirés in Parijs, Sowieso in Berlijn en Cafe OTO in Londen. Doek ontwikkelt diverse activiteiten op het gebied van talentontwikkeling, maar vraagt hiervoor geen subsidie aan.
In de periode 2017-2020 speelt Doek 64 voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 100.000 euro.
Historie
Stichting Doek ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of de concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds elf voorstellingen en/of concerten van acht verschillende producties van Doek bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.
De commissie vindt het vakmanschap van de bij Doek betrokken musici hoog. Allen zijn doorgewinterde improvisatoren, inventief en eigenzinnig in hun speelstijl. De commissie merkt op dat de stijl en kwaliteit van de negentien ensembles sterk uiteenloopt, maar dat de meeste zich kenmerken door hun veelzijdigheid, grensverleggende houding en avontuurlijke inslag. Sprekende voorbeelden zijn onder andere Ambush Party, dat de clichés binnen de improvisatie weet te vermijden en met veel flair en energie nieuwe wegen inslaat. De commissie heeft veel waardering voor het relatief nieuwe ensemble Okapi. Dit internationaal samengestelde gezelschap werkt volgens de commissie buiten de gevestigde genres en staat garant voor spannende concerten. Deze ensembles getuigen van een hoge mate van oorspronkelijkheid. Afhankelijk van de setting en samenstelling weten de musici elkaar over het algemeen te inspireren en tot grote hoogte te brengen. In enkele gevallen zijn de improvisaties wat vrijblijvend en leiden ze tot een zekere monotonie en eenvormigheid, waardoor er aan zeggingskracht wordt ingeboet. De commissie vindt de ‘Amsterdam Real Book Bicycle Tour’ een uitstekend voorbeeld van hoe improvisatie toegankelijk gemaakt kan worden voor een breder en jonger publiek. Ook het Doek Festival toont de verscheidenheid van ensembles binnen de Nederlandse improvisatiescene in een internationale context. Doek neemt als platform en broedplaats een belangrijke plaats in binnen de scene van improvisatiemuziek in Nederland. De commissie is positief over het gegeven dat vernieuwing binnen de organisatie wordt doorgezet. Met de toevoeging van de activiteiten van de jongste generatie musici neemt de verscheidenheid van de ensembles alsmede van het speelveld toe. Doek vertegenwoordigt nu drie generaties musici. Met name is de commissie enthousiast over de onlangs aangetreden leden Kaja Draksler en Jasper Stadhouders. Hiermee weet Doek zijn visie op improvisatie over te dragen aan een nieuw en relatief jong publiek, zonder concessies te doen aan de avontuurlijkheid en het experiment. Uit het aanscherpen van de missie en artistieke uitgangspunten maakt de commissie op dat Doek zijn externe activiteiten wil verbreden en zich wil uitbreiden met nieuwe musici. De commissie vindt de nieuwe samenstelling een goed uitgangspunt: Doek blijft hierdoor vitaal en in contact met de actualiteit binnen de geïmproviseerde muziek.
Terugkijkend op de activiteiten in de periode 2013-2015 constateert de commissie bij de concerten die onder de vlag van de stichting worden uitgevoerd een overlap met de activiteiten van Instant Composers Pool, waarbij leden van Doek zijn betrokken. De commissie vindt dat deze concerten de vruchtbare samenwerking tussen de musici benadrukken. Zij vindt echter ook dat de artistieke signatuur van beide organisaties hierdoor verweven raakt.
Met betrekking tot de voorgenomen activiteiten voor de periode 2017-2020 vindt de commissie dat de wijze waarop de eigenzinnige artistieke visie tot uiting komt niet helder. De aanvraag voorziet in een opsomming van initiatieven, maar zegt niets over de artistieke invulling of de frequentie ervan. De aangekondigde projecten in samenwerking met het Eddie the Eagle Museum, Muziekgebouw aan ’t IJ of EYE zijn niet uitgewerkt qua inhoud en frequentie. Hoewel dit enigszins eigen is aan de werkwijze van Doek, vindt de commissie dit een gebrek. Ze constateert bovendien dat het in de plannen ontbreekt aan een strategie die het gedachtegoed van Doek de komende jaren verder kan brengen. Daarmee dreigt de positionering te verzanden. De commissie is van mening dat het in de plannen voor de komende jaren ontbreekt aan organisatorische slagkracht, focus en sturing waarmee kan worden verzekerd dat het gedachtegoed van Doek ook op langere termijn voldoende zichtbaar blijft in de activiteiten. Het grote vakmanschap en de eigen signatuur van de musici die bij Doek betrokken zijn, geven de commissie het vertrouwen dat de concerten zeggingskracht zullen hebben.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap van Doek als zwak.
De commissie constateert dat de financiële situatie van de organisatie niet stabiel is, als gevolg van tegenvallende inkomsten tijdens het festival dat in 2015 is georganiseerd. De commissie stelt verder vast dat de begroting voor 2017-2020 fors hoger is dan in 2015. Dat terwijl er tegelijk sprake is van een combinatie van een lager gevraagd subsidiebedrag bij het Fonds Podiumkunsten, minder uitvoeringen en minder bezoekers. Toch wordt in de plannen uitgegaan van een forse stijging van de eigen inkomsten ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen drie jaren. Hoewel deze inkomsten de laatste jaren een groei hebben doorgemaakt, vindt de commissie de prognose voor de komende jaren niet realistisch. Uit de aanvraag wordt niet duidelijk hoe die hogere eigen inkomsten behaald zullen gaan worden. Ook sluiten veel bedragen uit de begroting niet aan bij de resultaten uit de afgelopen periode, waardoor de commissie veel posten niet realistisch acht. Zo stelt zij dat het opgevoerde bedrag aan private middelen niet in relatie staat tot de resultaten van voorgaande jaren, noch dat er sprake is van gerichte plannen om deze inkomsten te realiseren. Aan de uitgavenkant constateert de commissie dat de totale activiteitenlasten stijgen, terwijl er minder uitvoeringen plaatsvinden. Uit de toelichting op de activiteiten voor de komende jaren valt niet op te maken waarom deze hogere uitgaven nodig zijn of hoe zich die vertalen in bijvoorbeeld complexere producties of uitvoeringen van grotere ensembles. De commissie constateert al met al dat er in de begroting sprake is van een grotere spreiding van inkomsten dan in voorgaande jaren. Bij gebrek aan voldoende onderbouwing acht zij de spreiding echter niet aannemelijk en daarmee risicovol.
Over de publieksbenadering is de commissie kritisch. Doek positioneert zich naar zijn publiek toe in een veelheid van ensembles, die stuk voor stuk een heel verschillende signatuur hebben en ieder een eigen vorm van publiciteit hanteren. De commissie vindt dat de identiteit van de organisatie hierdoor als geheel niet sterk uit de verf komt. Ook hoe de interdisciplinaire samenwerkingen kunnen bijdragen aan het versterken van het merk Doek, wordt niet duidelijk uit de aanvraag. De doelgroepen die de organisatie voor ogen heeft, vindt de commissie te breed geformuleerd. Karakteriseringen als ‘online publiek’ en ‘multidisciplinair publiek’ zijn volgens haar onvoldoende concreet om een doelgerichte strategie op toe te passen. Dit heeft zijn weerslag op de publiciteitsmiddelen en de inzet daarvan. Zo is het de commissie bijvoorbeeld niet duidelijk hoe de vervaardigde films als marketinginstrument worden gebruikt en hoe de organisatie het publiek actief wil laten meedoen, zoals in de aanvraag wordt gesteld.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als zeer goed.
De commissie plaatst de activiteiten van de ensembles die opereren onder de vlag van Doek binnen de jazz- en geïmproviseerde muziek. Dit is volgens haar een genre dat met enige regelmaat te horen is op de Nederlandse podia. In de activiteiten van Doek worden verbindingen aangegaan met onder meer dans, film, hedendaagse kunst en andere (interdisciplinaire) kunstuitingen. Doek is bovendien een van de weinige organisaties in Nederland die zich specifiek richten op het ontwikkelen, bevorderen en doorgeven van vrije improvisatiemuziek op nationaal en internationaal niveau. De commissie vindt dat Doek hiermee een zeer grote bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als neutraal.
De commissie overweegt daarbij dat de stichting Doek is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Verder constateert de commissie dat de stichting in de periode 2013-2015 regelmatig heeft gespeeld in Amsterdam. Het aantal concerten dat in andere regio’s werd gespeeld is in relatie tot andere podiumkunstinstellingen laag. Voor de komende jaren constateert de commissie dat de spreiding over Nederland enigszins zal toenemen, maar zonder onderbouwing vindt zij dit niet aannemelijk. De commissie vindt dat Doek hiermee geen bijdrage aan de spreiding levert.
Bijdrage talentontwikkeling
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Doek te honoreren voor zover het budget dat toelaat.
Aangevraagd bedrag per jaar
100.000
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
50
500
25.000
Circuit groot
0
0
0
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
100.000
Toegekend bedrag per jaar
100.000
Aangevraagd bedrag per jaar
100.000
Circuit klein/middel
25.000
Circuit groot
0
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
100.000
Toegekend bedrag per jaar
100.000
** Alsnog toegekend in 2017