Female Economy
Inleiding
Female Economy is een stichting, gevestigd in Amsterdam, die is gevormd rondom Adelheid Roosen en haar ‘kompanen’. De missie van de stichting wordt door Adelheid Roosen omschreven als het enige wat ze in het leven doet: integreren. Haar levenspad en kunstenaarschap zijn één. Zij zet haar particuliere autobiografische verloop in de wereld en ondergaat deze in de openbaarheid. Zij verzamelt wat zij op haar pad tegenkomt en ontdoet zich van rollen, functies en posities. Al wonend in het werk en al werkend in het leven komt ze tot een theatraal ontwerp. De voorstelling gaat niet ergens over, maar ‘is het’. Met haar werk – en dus haar leven – doet zij haar omgeving een voorstel in een theatrale vorm, waarin zichtbaar en voelbaar wordt gemaakt dat samenleven samen leven kan zijn. Met haar projecten beoogt Adelheid|Female Economy innovatie te brengen in niet-geïnnoveerde omgevingen en de bestaande moraal uit te kleden, om mensen de vrijheid te verschaffen het leven op een andere manier in te richten en het voor iedereen mogelijk te maken om werkelijk deel te nemen. Female Economy ontplooit een veelheid aan projecten, samenwerkingen en initiatieven: de WijkSafari's in samenwerking met Zina Platform, schouwburgvoorstellingen en het inbreken in de voorstellingen van collega’s en activiteiten in wijkhuizen in steden. Als werkwijze heeft de organisatie samen met Zina Platform de adoptiemethodiek ontwikkeld, waarbij Adelheid ‘in adoptie’ gaat wonen bij 'de ander'. Bij wijkbewoners, om mensen te kunnen ontmoeten en ontdekken zonder vooroordeel en samen scènes te creëren die voortkomen uit de creatieve botsing van levensscenario's. Met ‘De Oversteek’ in 2014 werd een tweede werkmethode ontdekt, door wijkbewoners in schouwburggebouwen te laten wonen en in te breken in het theaterwerk van collega’s.
De volgende stap in de ambities van Adelheid|Female Economy is om letterlijk te gaan ‘wonen in het werk’. Alle activiteiten in de komende vier jaar zijn tegelijkertijd onafhankelijke losse elementen en de bouwstenen voor het totaalproject ‘De Straat’ in 2020. De activiteiten ontvouwen zich langs twee lijnen: de openbaarheid van het leven binnen de muren van het theater brengen en theater in de openbaarheid van de publieke ruimte brengen. Om het openbare leven in het theater te brengen, worden de wijkbewoners van ‘De Oversteek’ opnieuw verwelkomd in de gebouwen van het theater. Ditmaal bij het muziektheaterproject ‘Torquato Tasso’ van Jos Groenier. Adelheid Roosen wil alzheimerpatiënten meenemen in haar leven en werk en bereidt een interventie in een theatervoorstelling voor door middel van de performance ‘De Alzheimerfluisteraar’. Ook in de enscenering van ‘Personencirkel 3.1’ van Thibaud Delpeut zal door Female Economy worden ingebroken. Met ‘Buurthuis Carré’ maakt Female Economy in samenwerking met Paul Koek/Veenfabriek een muzikaal vervolg op de eerdere samenwerking ‘Excellence in Exile’. In het stuk ‘De Ontmanteling van Mij, Mens, Moeder, Moslima’ onthult Nazmiye Oral haar individuele radicalisering. ‘Matglazen vensters’, in een samenwerking met Dood Paard, gaat over twee oude vermoeide geliefden die vechten tegen de oprukkende gentrification. ‘Rijsen & Rooxman, De DikkeMuiz & Sjors’ wordt de opvolger van ‘Hetty & George’ en de laatste in de reeks van autobiografische zoektochten in de openbaarheid is ‘Thelonious Monk’, in coproductie met Bijlmer Parktheater. Binnen de lijn ‘theater in het openbare leven’ wordt samen met een groep kunstenaars, architect Marlies Rohmer en de bewoners van het Zeeburgereiland in Amsterdam een ontwerp gemaakt van wonen en leven. Dit ontwerp is een onvoltooide wereld in de vorm van een straat. De projecten ‘Bivakkeren in Beleid’ en ‘Logeren in Beleid’ vormen de eerste projecten hiernaartoe: ambtenaren laten zich adopteren door wijkbewoners en wijkbewoners ontdekken alle hoeken van het stadhuis. In Amsterdam/Rotterdam adopteert haar Bohemiens’ wordt de adoptiemethodiek van Female Economy tot leerstof gemaakt voor studenten van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (AHK) en de Acteerschool Rotterdam. ‘Vies’ wordt een openbaar theatraal gesprek over homoseksualiteit met Marcus Azzini en Melih Gencboyaci. ‘Baraka’ ten slotte wordt een ode aan een levensruimte die er niet is: in een doorlopende beweging bouwt Melih Gencboyaci met een groep asielzoekers, nomaden, thuislozen en spelers iedere week opnieuw een huis; een verhuizing die nooit stopt, de nomadische beweging van het leven, in coproductie met Zina. De WijkSafari's worden doorontwikkeld in de Schilderswijk in Den Haag en in 2019 in Londen.
In de periode 2017-2020 wil Adelheid|Female Economy 91 activiteiten per jaar realiseren. Het gevraagde subsidiebedrag is 345.000 euro.
Historie
Female Economy ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds negen voorstellingen van vijf verschillende producties van Female Economy bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit van Female Economy als goed.
Adelheid Roosen is met haar kompanen in de afgelopen jaren succesvol doorgegaan met het zoeken en bereiken van ‘de ander’, middels de befaamde WijkSafari’s, ‘De Oversteek’ en andere projecten om grenzen tussen mensen te slechten. De commissie vindt Adelheid Roosen een zeer oorspronkelijk theatermaakster, die zich volledig stort op haar missie: integreren. Dit doet ze in de ogen van de commissie oprecht, met haar persoonlijke levensloop als leidraad voor het werk. Zij slaagt erin om deze persoonlijke insteek uit te werken tot projecten en theatrale manifestaties die een zeggingskracht hebben voor veel verschillende mensen en daadwerkelijk impact hebben op de plekken waar en mensen met wie zij werkt. De commissie vindt Roosens werk daarom belangwekkend, niet in de laatste plaats omdat ze ook mensen met cultureel diverse achtergronden weet te betrekken. Haar vakmanschap in het maken van originele theaterprojecten is groot, in verschillende stijlen en disciplines. Roosen weet zowel acteurs als niet-acteurs goed te regisseren, waarbij in de voorstellingen ‘echt’ en ‘geënsceneerd’ vaak op een intrigerende manier heel dicht bij elkaar blijven. Een sterk voorbeeld hiervan zijn in de ogen van de commissie de WijkSafari’s, waarmee zij zich in de afgelopen jaren stevig op de kaart zette als vernieuwende theatermaker in het sociaal-artistieke en cultureel diverse domein. Door een originele combinatie van echte en getheatraliseerde elementen werd een ervaring gecreëerd voor de toeschouwer die een grote zeggingskracht had. Opvallend mooi theater vindt de commissie ‘Niet meer zonder jou’, waarin op vakkundige wijze het persoonlijke verhaal van Nazmiye Oral invoelbaar en van universele waarde wordt gemaakt. Over ‘De Oversteek’ is de commissie minder positief. Deze vindt zij voor het publiek in de zaal weinig zeggingskracht hebben, omdat geen relatie wordt gelegd met de thematiek in de voorstelling.
De commissie vindt de plannen voor 2017-2020 getuigen van de herkenbare tomeloze energie die Female Economy al jaren aan de dag legt. Voor een groot deel gaan ze door op ingezette lijnen uit de afgelopen jaren. In alle projecten ziet de commissie de oorspronkelijke missie en werkwijze van het gezelschap terugkomen: de adoptiemethode waaruit de verhalen voortvloeien, het verbinden van diverse partijen, iets teweegbrengen in het openbaar, mensen met niet-westerse origine erbij betrekken, evenals niet-theatermakers. Het zijn sterke nieuwe plannen, die getuigen van grote maatschappelijke betrokkenheid en bijzondere uitingsvormen, waarmee een substantieel vervolg aan reeds gemaakt werk wordt gegeven. De Schilderswijk in Den Haag acht de commissie een geschikte plek om een nieuwe WijkSafari op te zetten. Het grote project ‘De Straat’ vindt de commissie eveneens interessant, door de brede inhoudelijke werking en de verdieping die de adoptiemethodiek hier krijgt. Kleine kanttekening plaatst zij hierbij wel bij het feit dat het vooral een Amsterdams project lijkt te worden. De gekozen locatie is Zeeburgereiland, in de ogen van de commissie geen voor de hand liggende plek als het gaat om integratie van verschillende culturen. Ook over de geschetste invulling van de beleidsprojecten op verzoek van de gemeente Amsterdam is de commissie in principe positief, alhoewel deze minder getuigen van artistiek-inhoudelijke noodzaak van Female Economy dan de overige plannen. De commissie plaatst een kanttekening bij de hoeveelheid projecten, waarbij zij een risico ziet in de continuïteit van de artistieke kwaliteit en signatuur. Aangezien het werk van Female Economy zijn oorsprong vindt in de persoon en het leven van Adelheid Roosen vraagt de commissie zich af welke projecten Roosen daadwerkelijk zelf zal kunnen realiseren en regisseren. In het licht hiervan plaatst zij ook kanttekeningen bij de vele samenwerkingen, die op zich getuigen van vitale artistieke verbindingen, maar waarbij enigszins onduidelijk is wiens handtekening het eindresultaat zal dragen. Verder valt het de commissie op dat er sprake is van coproducties met partners die er niet bij voorbaat om bekend staan een breed (cultureel divers) publiek te bereiken, zoals Jos Groenier, Thibaud Delpeut, en Dood Paard. Ook de thema’s van deze voorstellingen hebben (nog) geen connectie met de samenleving die Female Economy wil laten deelnemen volgens haar artistieke missie. De commissie is er bij deze projecten daarom minder van overtuigd dat zij zullen getuigen van zeggingskracht.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als goed.
Female Economy maakt al een flink aantal jaren theatrale producties in verschillende circuits binnen en buiten het theaterveld. Roosen weet veel podia, locaties en medegezelschappen enthousiast te krijgen om met haar samen te werken en haar werk te tonen. De productionele kwaliteit en bedrijfsvoering zijn in orde en de financiële situatie is gezond. Het eigen vermogen is ruim genoeg om eventuele tegenvallers mee op te vangen en risicovolle projecten mee aan te kunnen. Dit alles biedt een betrouwbare basis voor continuering van de activiteiten.
De plannen voor de periode 2017-2020 ademen een ondernemende houding. De partnerschappen zijn talrijk en divers en leveren naast gezamenlijke productionele kwaliteit en publiek ook directe inkomsten op, zoals coproductiebijdragen, inkomsten uit het uitlenen van expertise en uit private fondsen. Voor 2017-2020 is bedacht om projecten geclusterd aan te bieden rondom thema's, aan bedrijven en organisaties die verwantschap voelen met een thema en die het werk over langere inhoudelijke lijnen financieel ondersteunen. Hierbij is de ambitie om maatschappelijke verbindingen te maken om het bereik te verdiepen en tegelijk extra inkomsten te genereren. Zo wil Female Economy een meer zelfvoorzienende cirkel opzetten. Dit soort plannen vindt de commissie getuigen van ondernemend denken en gezonde ambitie. De geprognosticeerde eigen inkomsten stijgen in totaal licht ten opzichte van 2013-2015 en zijn daardoor aannemelijk. De begroting groeit navenant gestaag mee, wat de commissie verstandig vindt in het licht van de enigszins zorgelijke negatieve resultaten in de jaren 2013, 2014 en 2015. De ambities van Female Economy liggen vooral op het inhoudelijke en maatschappelijke vlak; er worden financieel geen grote risico's genomen. Zo kunnen projecten uit het repertoire kostendekkend worden gerealiseerd. Opdrachtgevers als het ministerie van Sociale Zaken, zoals bij ‘Niet meer zonder jou’ in 2016, wekken vertrouwen in de haalbaarheid van de ambities.
Ten aanzien van de publieksbenadering is de commissie positief over de plannen. De belangstelling voor het werk van Female Economy is groot, zowel voor de voorstellingen als voor de expertise in het bereiken van cultureel diverse groepen. Theaters, het ministerie van Sociale Zaken, uitvaartverzorger Yarden, politie Amsterdam, woningcorporatie Stadgenoot en gemeente vragen aan Female Economy hen te helpen wezenlijk contact aan te gaan met de ander; de burger, de moslimgemeenschap, de wijkbewoner. Wat dat betreft profileert het gezelschap zich effectief als ervaren in het bereiken van ‘lastig te bereiken doelgroepen’ en beweegt het zich succesvol, zowel in maatschappelijke sectoren als in het domein van de kunsten. Overigens constateert de commissie in het aanvraagformulier een daling in het aantal te verwachten bezoekers in de komende jaren. Dit vindt zij niet goed aansluiten op de beschreven ambities en aantallen in het plan. De communicatiemethode vindt de commissie onderscheidend en passend bij de aard van de organisatie. Bij Female Economy fungeren de projecten zelf als publieksbenadering: de adoptiemethodiek, het ‘wonen in het werk’, het intense researchproces, de ‘normale’ marketing via de theaters, website etc. Hierbij is de beweging die Female Economy naar het publiek maakt belangrijk, zoals lokale toegangsprijzen, ambtenaren die een wijkbewoner (gratis) meenemen, speciale tournees in samenwerking met buurthuizen, voorstellingen in het Turks en maatschappelijke organisaties die een voorstelling afnemen voor hun achterban. Het betreft een geheel eigen manier van publieksbenadering, vernieuwend en effectief gebleken, waarmee naar het idee van de commissie diverse publieksgroepen goed bereikt worden.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als zeer goed.
Female Economy ontplooit een grote diversiteit aan theaterprojecten, die de commissie over het algemeen schaart onder het genre sociaal-artistieke projecten. Hiervan is naar haar mening het professionele aanbod in Nederland niet groot. Daarnaast vindt de commissie het werk van Female Economy onderscheidend vanwege de consequente en originele adoptiemethodiek, waarbij Female Economy verschillende groepen mensen met elkaar laat samenzijn die normaal gesproken niet of nauwelijks met elkaar in aanraking komen. Ook de bijdrage van Female Economy aan culturele diversiteit binnen de podiumkunsten is onderscheidend, zowel wat betreft makers, publiek, participanten, acteurs als onderwerpen. De commissie vindt dat het werk van Female Economy een zeer belangrijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.
Female Economy is gevestigd in Amsterdam, waar een groot aanbod van podiumkunst aanwezig is. Uit de speellijsten van de afgelopen jaren blijkt dat Female Economy in vergelijking met andere podiumkunstaanbieders een substantieel aandeel aan voorstellingen in andere steden en regio’s heeft gespeeld. Voor de periode 2017-2020 heeft Female Economy een ruimere spreiding van activiteiten door het land voor ogen. De commissie heeft er op basis van de afgelopen periode en het plan vertrouwen in dat dit kan worden gerealiseerd. Hiermee levert Female Economy een redelijke bijdrage aan de spreiding van podiumkunsten.
Bijdrage talentontwikkeling
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Female Economy te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
345.000
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
74
2.500
185.000
Circuit groot
17
5.000
85.000
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
345.000
Toegekend bedrag per jaar
345.000
Aangevraagd bedrag per jaar
345.000
Circuit klein/middel
185.000
Circuit groot
85.000
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
345.000
Toegekend bedrag per jaar
345.000