Het Toneelschap Beumer & Drost
Inleiding
Toneelschap Beumer & Drost is opgericht in 1997 door acteurs en theatermakers Loek Beumer en Peter Drost. Beumer & Drost is sinds 2012 gevestigd in Deventer en maakt voorstellingen voor iedereen vanaf 8 jaar. Loek Beumer heeft in 2012 de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en afscheid genomen van de werkvloer. Peter Drost voert sindsdien alleen de artistieke leiding. De zakelijke leiding is in handen van Géraldine Verhoeven. Vanaf 2017 wordt de jonge acteur en theatermaker Maurits van den Berg aan de artistieke leiding toegevoegd. Een belangrijk onderdeel van de Beumer & Drost-signatuur is het zelf spelen van de artistiek leiders. Voorstellingen worden op de speelvloer gemaakt, ‘ex nihilo’, ‘vanuit het niets’. Hieruit ontstaan oorspronkelijke producten, door acteurs bedacht en ontwikkeld, en gevoed door de liefde voor het spelen, aldus de aanvraag. Humor is een onvervreemdbaar aspect van het werk. Met de komst van Maurits van den Berg als partner in de artistieke leiding wil het gezelschap deze signatuur waarborgen voor de toekomst. De achterliggende missie van Beumer & Drost is het creëren van een leefwereld met zin voor en zin in kunst en creativiteit. Een wereld waarin zo veel mogelijk kinderen en volwassenen de kracht van theater in alle gelaagdheid kunnen ervaren. Met die ervaring willen de makers mensen uitnodigen om met een onbevangen, onverwachte en tegendraadse blik naar de wereld en haar problemen te kijken. De spelers/makers voeren daarom altijd nagesprekken met het publiek, direct vanaf het toneel.
Voor de periode 2017-2020 staan verschillende producties en projecten op het programma. ‘Vluchtoord’ wordt een coproductie met jeugdtheaterwerkplaats HETGEVOLG uit België. De voorstelling vertelt een herkenbaar verhaal, gesitueerd in 1914 rondom de grens tussen België en Nederland. Dit om te laten zien dat het fenomeen ‘vluchteling’ en de aanwakkerende xenofobie die ermee gepaard gaat van alle tijden zijn. In ‘Voor zover ik mij kan herinneren’ wordt het proces van veroudering van de hersenen ontleed en geduid. In een College Tour-achtige setting worden een arts en een dementerende man opgevoerd. Via deze casus wordt het disfunctioneren van de hersenen voor de toeschouwer inzichtelijk gemaakt. ‘Legend of the Larps: Part II’ is een samenwerking met jeugdtheatergezelschap BonteHond. Larp staat voor Live Action Role Playing: in de outfit van hun favoriete held ontmoeten deelnemers elkaar om een ‘battle’ aan te gaan. De makers zoomen in op de vraag waarom mensen dit graag doen en in hoeverre je jezelf bent wanneer je de buitenkant een bewust andere vorm geeft. In 2018 staat ‘Canon van Deventer’ op het programma. In het jaar waarin de stad haar 1250-jarig bestaan viert, kiest Beumer & Drost vijftig hoogtepunten uit de geschiedenis van Deventer. Samen met professionele en amateurspelers, koren, sportverenigingen etc. wordt een grootse voorstelling gemaakt in de Deventer Schouwburg. Voor 2019 en 2020 staan de volgende producties op het programma: ‘Met angst en beven’, ‘Vechtbaas/Fight Club’, ‘Rijk’ en ‘Reis door de nacht’. Naast deze producties verzorgt Beumer & Drost ‘TheaterExtra’: theateractiviteiten die naar de mensen toe gebracht worden, gespeeld op locatie. ‘TheaterExtra’ bestaat onder meer uit wandelingen met scènes onderweg en een culinaire tour in huiskamers. Met het Orkest van het Oosten uit Enschede en regionale muziekensembles zal worden gewerkt aan een theatrale muziekreis door de tijd.
In de periode 2017-2020 speelt Toneelschap Beumer & Drost 145 voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 325.000 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 23.750 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 348.750 euro.
Historie
Toneelschap Beumer & Drost ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds elf voorstellingen van zes verschillende producties van Toneelschap Beumer & Drost bezocht.
Artistieke kwaliteit
De artistieke kwaliteit beoordeelt de commissie als voldoende.
De commissie constateert dat Beumer & Drost een gezelschap is dat zich binnen het jeugdtheater onderscheidde door een krachtige eigen signatuur, waarbij het spelplezier van de makers vooropstond. Met humor, een poëtische beeldtaal en veel vakmanschap werden herkenbare verhalen verteld, die aansprekend waren voor zowel kinderen als volwassenen. Net als bij de beoordeling van het gezelschap voor de subsidieperiode 2013-2016 merkt de commissie op dat deze signatuur in de afgelopen jaren steeds minder duidelijk uit de voorstellingen spreekt. De voorstellingen uit de afgelopen periode zijn in de ogen van de commissie wisselend van kwaliteit. Over de producties ‘Brandweermannen’ en ‘Chuck & Charlene’ is de commissie positief. Beide voorstellingen werden gekenmerkt door het humorvolle vakmanschap van de spelers en de zeggingskracht voor zowel jong als ouder. De producties ‘Warenhuis’, ‘Padvinders’ en ‘Hansa’ worden minder positief beoordeeld, waarbij de kritiek zich voornamelijk richt op de onsamenhangende en weinig oorspronkelijke manier waarop verschillende speelstijlen en vormgevingsaspecten worden gecombineerd. De commissie merkt ook op dat de voorstellingen inhoudelijk niet altijd aansprekend zijn voor kinderen.
In de toekomstplannen van Beumer & Drost vindt een verandering plaats in de artistieke leiding, met de komst van Maurits van den Berg in 2017. Maurits van den Berg was eerder betrokken als acteur bij voorstellingen van het toneelgezelschap. De keuze voor Van den Berg, die speler en maker is, lijkt als waarborg voor de signatuur een logische, aangezien deze gebaseerd is op het werken vanuit de acteur en het spelplezier. De commissie constateert echter dat, ondanks de met bevlogenheid geschreven aanvraag, de komst van Maurits van den Berg aan de visie en missie van het gezelschap nauwelijks iets toevoegt. De invloed van de nieuwe artistiek leider is alleen op productieniveau beperkt uitgewerkt. Maurits van den Berg is in de plannen voor de toekomst slechts herkenbaar aanwezig in een samenwerking met jeugdtheatergezelschap BonteHond (deel II van ‘Legend of the Larps’) en met HETGEVOLG in ‘Vechtbaas/Fightclub’. De visie van Maurits van den Berg zelf en zijn invloed op het toekomstige beleid worden niet toegelicht. Daardoor ontstaat de indruk dat het gezelschap vooral voort wil gaan op de huidige weg. De commissie is daardoor niet overtuigd dat de voorstellingen die worden gemaakt voldoende oorspronkelijk zullen zijn. In de plannen ziet de commissie ook geen overtuigend verband tussen de missie van het gezelschap (die gebaseerd is op een specifieke werkwijze) en de concrete producties. Een aanmerkelijk deel van de beoogde producties is gebaseerd op tekst of een vooraf bepaalde vorm, zoals ‘Vluchtoord’ en ‘Voor zover ik mij kan herinneren’. Deze producties worden bovendien gemaakt in coproductie met het Vlaamse gezelschap HETGEVOLG en regisseur Stefan Perceval. De keuze voor deze specifieke coproductiepartner vindt de commissie onvoldoende toegelicht in de aanvraag en lijkt in tegenspraak met de ambitie om de verankering met de stad en de regio te gaan verstevigen.
De voorstelling ‘Vluchtoord’ wordt weliswaar gerelateerd aan de actuele vluchtelingenproblematiek, maar is gebaseerd op een verhaal uit de grensstreek in 1914 en zal in eerste instantie daar worden gespeeld. Bij deze en andere producties vraagt de commissie zich bovendien af in hoeverre de gekozen thematiek en vorm aansluiten bij de belevingswereld van een jeugdig publiek. In de aanvraag wordt hier niet op gereflecteerd en de commissie is er niet van overtuigd dat de beoogde voorstellingen voldoende zeggingskracht zullen hebben voor kinderen vanaf 8 jaar. De adviescommissie is positief over de plannen die Beumer & Drost benoemt om de verankering met de stad en de regio te verstevigen. Het gezelschap wil, net als in de huidige subsidieperiode, nieuw publiek aantrekken door een veelvormig aanbod van aansprekende theateractiviteiten over de eigen omgeving en in de eigen omgeving. De commissie merkt daarbij wel op dat de plannen voor de kleinschaligere activiteiten, zoals wandelingen en maaltijden, weinig origineel en aansprekend zijn. Het grootse project ‘De Canon van Deventer’ spreekt wel tot de verbeelding en past goed binnen de lokale en regionale missie. De commissie merkt hierbij wel op dat uit dit projectplan nog weinig inhoudelijke artistieke visie spreekt.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.
Beumer & Drost streeft in zijn bedrijfsvoering naar zelfstandigheid, eigen initiatief en creativiteit. Tijdens de huidige subsidieperiode heeft het gezelschap zich ondanks bezuinigingen gehandhaafd. Door de kernorganisatie klein te houden en gebruik te maken van de bestaande hardwarefaciliteiten van collega-culturele instellingen worden de beheers- en overheadkosten beperkt. Tegelijkertijd zijn investeringen gedaan in met name technische faciliteiten om zelfstandig op locatie te kunnen produceren en presenteren. Het gezelschap heeft een eigen vermogen opgebouwd om financiële tegenvallers op te vangen en is financieel gezond.
De commissie vindt de plannen met betrekking tot ondernemerschap realistisch: Beumer & Drost schat ambities en risico’s goed in en onderbouwt de begroting met diverse inkomstenbronnen, waarbij een groot deel van de eigen inkomsten wordt gehaald uit nieuwe coproducties.
De commissie plaatst echter een kritische kanttekening bij de vermindering van eigen inkomsten uit recette, uitkoop en garantie. Beumer & Drost beschrijft in de aanvraag zelf een dalende omzet door dalende uitkoopsommen en teruglopend publieksbereik. Men wil dit compenseren met een hogere activiteitenfrequentie: meer spelen in eigen beheer en een sterkere focus op de stad en regio. De commissie is op zich positief dat het gezelschap veel onderneemt om de teruglopende publieksinkomsten te compenseren. De inzet op spelen op locatie en in eigen beheer is bovendien in overeenstemming met de investeringen die men hiertoe in het verleden gedaan heeft. De commissie signaleert in deze ontwikkelingen echter ook een teruglopende belangstelling voor het werk van Beumer & Drost bij de theaters in het land. De commissie merkt ook op dat de subsidieafhankelijkheid van het gezelschap toeneemt. Uitgegaan wordt van meer subsidie van het Fonds en bijdragen van de provincies Gelderland en Overijssel en de gemeente Deventer. De commissie constateert dat deze bijdragen nieuw zijn ten opzichte van voorgaande jaren en niet worden toegelicht. De commissie is er daardoor niet van overtuigd dat deze extra inkomsten ook gerealiseerd zullen worden. Daarnaast vindt zij de stijgende subsidieafhankelijkheid geen goed teken.
Uit de plannen van Beumer & Drost spreekt een intensieve inzet op lokaal en regionaal publiek. Met de regionale en lokale activiteiten van Beumer & Drost, zoals theater gecombineerd met wandelen, eten of spelen op locatie, bereikt de groep een nieuw publiek. De commissie is positief over de samenwerking met veel verschillende lokale partners. Daarnaast biedt Beumer & Drost bij veel van zijn theaterproducties specifieke publiciteits- en netwerkbevorderende activiteiten. De commissie mist in de aanvraag een reflectie op de publieksbenadering in de theaters in het land. Opgemerkt wordt dat er direct contact gezocht wordt met het publiek en er middelen worden ingezet om publiek dat al een kaartje gekocht heeft aan het gezelschap te binden. In de aanvraag ontbreekt echter een strategie om de teruglopende bezoekersaantallen in de theaters het hoofd te bieden.
Pluriformiteit
De bijdrage aan de pluriformiteit beoordeelt de commissie als neutraal.
De commissie merkt het werk van Beumer & Dost aan als jeugdtheater. De commissie constateert dat er naast Beumer & Drost veel groepen zijn in Nederland die zich bezighouden met jeugdtheater, zowel binnen de Basisinfrastructuur (BIS) als in het ongesubsidieerde circuit. De producties van Beumer & Drost onderscheiden zich volgens de commissie niet van het overige aanbod. De commissie vindt dat Beumer & Dost geen bijzondere bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als goed.
Toneelschap Beumer & Drost is gevestigd in Deventer, waar het podiumkunstenaanbod in vergelijking met grotere steden vrij klein is. Verder constateert de commissie dat Beumer & Drost in de periode 2013-2015 in vergelijking met andere podiumkunstinstellingen echter ook een substantieel aandeel voorstellingen in andere steden en regio’s heeft gespeeld. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding van de voorstellingen voor ogen. De commissie vindt dat het gezelschap een grote bijdrage aan de geografische spreiding levert.
Bijdrage talentontwikkeling
De commissie adviseert de toeslag talentontwikkeling niet toe te kennen.
Sinds de oprichting van Beumer & Drost is er samengewerkt met jonge makers en studenten in het zogenaamde gildeconcept. Beumer & Drost biedt aan studenten en pas afgestudeerden van acteurs- en kunstopleidingen begeleiding bij het regisseren en uitvoeren van korte optredens, naast vakmensen. Ook worden jonge ontwerpers betrokken bij het decor- en kostuumontwerp; hierbij wordt begeleiding aangeboden door een ervaren netwerk van vormgevers. De gevraagde bijdrage voor talentontwikkeling wordt besteed aan het honorarium voor begeleiders, onkosten, een bescheiden vergoeding voor de jonge talenten en repetitieruimte en voor de begeleiding van Maurits van den Berg tot artistiek leider. Daarnaast vraagt Beumer & Drost een bijdrage aan voor het zogenaamde Plug & Play-plan om jonge docenten te ontwikkelen op het gebied van educatie. Bij Plug & Play wordt een educatief filmpje gemaakt als voorbereiding op de voorstelling.
De commissie constateert dat Beumer & Drost in de huidige subsidieperiode aantoonbaar heeft geïnvesteerd in het opleiden van een nieuwe maker tot mede-artistiek leider van het gezelschap. De bijdrage talentontwikkeling wordt nu voor een deel nog gebruikt voor het engageren en opleiden van Maurits van den Berg. In de ogen van de commissie hoort dit bij de reguliere activiteiten, aangezien Van den Berg in de plannen als nieuwe artistiek leider wordt benoemd. De commissie is op zichzelf positief over de plannen om pas afgestudeerden te ondersteunen bij het maken van presentaties in de vorm van professionele begeleiding en een productiebudget, maar in de aanvraag wordt onvoldoende duidelijk waar het gevraagde bedrag concreet aan besteed zal worden.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Toneelschap Beumer & Drost te honoreren voor zover het budget dat toelaat.
Aangevraagd bedrag per jaar
348.750
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
100
2.500
250.000
Circuit groot
0
0
0
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
325.000
Toegekend bedrag per jaar
354.167
Aangevraagd bedrag per jaar
348.750
Circuit klein/middel
250.000
Circuit groot
0
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
325.000
Toegekend bedrag per jaar
354.167
** Alsnog toegekend in 2017