Holland Baroque
Inleiding
Holland Baroque is gevestigd in Utrecht. De artistieke leiding is in handen van klaveciniste Tineke Steenbrink en violiste Judith Steenbrink, medeoprichters van het ensemble. Tamar Brüggemann is zakelijk directeur. De missie van Holland Baroque is het alom kenbaar maken dat Holland Baroque hét ensemble is voor gedeelde schoonheid en blijvende muzikale ervaringen, voor zowel het publiek als voor de musici. Met een eigen, 21e-eeuwse visie op barokmuziek speelt het orkest op uiteenlopende podia en bedient het een publiek van nieuwkomers tot doorgewinterde muziekliefhebbers. Vanuit de kernwaarden – verbinden, aandacht, waardevolle ervaringen en eigenheid – wil Holland Baroque een jump start bieden aan talentvolle jonge musici, een trendsetter zijn en duurzame verbindingen aangaan met diverse partners. Daarnaast beoogt het orkest een breed publiek te overtuigen van de flexibiliteit en vitaliteit van (barok)muziek. Rode draad door de programmering is de samenwerking met andere ensembles of solisten, die op hun eigen manier – maar met eenzelfde open blik – oude muziek in het hier en nu plaatsen. Het muzikale onderzoek beweegt zich door alle muzieklagen heen; van jazz tot hardcore barok, van barokke volksmuziek tot compositieopdrachten. Holland Baroque typeert zichzelf als een artist driven ensemble, waarin de hechte kern van strijkers en basso-continuo sterk bijdraagt aan de eigenheid van de uitvoeringen.
Voor de periode 2017-2020 krijgt de zoektocht naar een intense muzikale beleving gestalte in projecten met onder andere jazzpianist Leszek Mozdzer, een gospelkoor, chansons van Jacques Brel, nieuwe muziek van Theo Loevendie, Anthony Fiumara en Toshio Hosokawa, een hoorspel, eigen arrangementen en hardcore barok in een bijzondere opstelling. Daarnaast gaat het ensemble een duurzame relatie aan met een drietal musici: violiste Aisslinn Nosky, klavecinist Lars Ulrik Mortensen en violiste Amandine Beyer, die allen één keer per seizoen naar Utrecht komen. Verder vinden er ‘Training Experiences’ plaats met geselecteerde muziekstudenten uit Nederland en Europa.
De bijdrage die wordt aangevraagd voor talentontwikkeling is bestemd om studenten oude muziek en jonge professionals speelervaring in een ensemble op te laten doen in een dynamisch barokorkest ‘nieuwe stijl’. Dit biedt het orkest de kans om spelers over een langere periode in het ensemble op te nemen om eventuele doorstroming mogelijk te maken.
In de periode 2017-2020 speelt Holland Baroque 55 voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 400.000 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 30.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 430.000 euro.
Historie
Holland Baroque ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds veertien voorstellingen en/of concerten van tien verschillende producties van Holland Baroque bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.
De programma’s van Holland Baroque zijn volgens de commissie zeer gevarieerd en aansprekend en getuigen van een sterke artistieke signatuur van het ensemble. Zij waardeert het dat Holland Baroque bij de samenstelling van zijn programma’s het experiment niet schuwt. Hoewel de hoofdmoot van het repertoire bestaat uit barokmuziek, bedient het ensemble zich daarnaast van meerdere genres die op een overtuigende manier met de kernactiviteiten worden verweven. De bijzondere keuze voor de solisten, vaak musici uit andere genres, zorgt daarbij voor verrassende muzikale ontmoetingen. Hierdoor heeft het aanbod van Holland Baroque volgens de commissie veel zeggingskracht.
Tegelijkertijd stelt de commissie vast dat de gedurfde programmatische keuzes soms ook minder goed uitpakken. Zo zijn niet alle programma’s even goed in balans, zoals in het geval van ‘Brel & Rameau’ en ‘Requiem for a Dream’. Ook kunnen de gekozen solisten niet altijd tippen aan de hoge uitvoeringskwaliteit van het ensemble zelf, waardoor de samenwerking niet altijd het gewenste resultaat oplevert. Desondanks is de commissie van mening dat de uitvoeringen van Holland Baroque doorgaans gekenmerkt worden door overtuigend samenspel van hoog niveau, waar het speelplezier van afspat.
De plannen voor de periode 2017-2020 bouwen volgens de commissie op een overtuigende manier voort op de activiteiten uit de afgelopen jaren. Deze bestaan naar haar mening uit een rijk en gevarieerd aanbod van programma’s, waarin de oorspronkelijke visie van het ensemble doorklinkt. In dat verband noemt de commissie met name programma’s als ‘Molière et Moi’, ‘Händel & Gospel’ en de samenwerking met singer- songwriter Daniël Lohues, die naar haar mening model staan voor de eigenzinnige invulling die Holland Baroque geeft aan de nieuwe muziekpraktijk. Ook is de commissie positief over de reprise van succesvolle programma’s en de continuering van beproefde samenwerkingen, onder andere met Eric Vloeimans en Leszek Mozdzer.
De commissie heeft waardering voor het feit dat Holland Baroque in de plannen helder reflecteert op de publieksbeleving van de concerten in de afgelopen periode en daarbij aangeeft welke middelen het wil inzetten om de concerten meer te stroomlijnen, om zo de zeggingskracht ervan te optimaliseren. Hoewel zij vindt dat de concrete uitwerking van deze ambitie nog niet geheel overtuigend terugkomt in de artistieke uitwerking van de plannen, heeft zij er op grond van de overwegend goede publieksreacties op de programma’s van de afgelopen jaren vertrouwen in dat de aanpak van Holland Baroque succesvol zal zijn.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.
De commissie stelt vast dat Holland Baroque in de afgelopen jaren financieel in zwaar weer heeft verkeerd. Hoewel zij waardering heeft voor het feit dat de organisatie erin geslaagd is om de tekorten weg te werken en stappen heeft gezet om door te groeien naar een meer stabiele en toekomstbestendige situatie, constateert zij dat de financiële positie nog weinig solide is.
De commissie is van mening dat de begroting voor de periode vanaf 2017 in grote lijnen logisch aansluit bij de aard en de omvang van de activiteiten die Holland Baroque wil uitvoeren. De belangrijkste inkomsten en uitgaven vertonen naar haar mening geen opvallende fluctuaties. Hoewel de commissie de begrote stijging van de eigen inkomsten in lijn vindt met de resultaten van de afgelopen jaren, is zij niet geheel overtuigd van de haalbaarheid ervan. Dit geldt met name voor de prognose van de inkomsten uit sponsoring en de bijdragen van private fondsen. Hiervoor mist de commissie een overtuigende strategie in de plannen. Zij heeft dan ook meer vertrouwen in de beoogde groei van de publieksinkomsten. Afgezien van het feit dat Holland Baroque op ondernemende wijze inzet op het doorspelen van succesvolle programma’s, vindt de commissie het positief dat de plannen om deze concerten winstgevender te maken zijn gekoppeld aan het verzamelen van bezoekersgegevens. Het voornemen om structureel te investeren in de backoffice vindt de commissie om die reden begrijpelijk.
Al met al is de spreiding van inkomstenbronnen volgens de commissie in balans. Afgezien van de inkomsten uit private fondsen kennen deze geen grote onzekerheden. Daarnaast stelt zij vast dat de publieksinkomsten niet afhankelijk zijn van het welslagen van een enkel programma. De kostenstructuur van het ensemble kent volgens haar voldoende flexibiliteit, waardoor het in staat is adequaat in te spelen op kansen wanneer deze zich voordoen. De commissie mist in de plannen evenwel een strategie in geval van eventuele financiële tegenvallers. Zij noemt dit opmerkelijk, temeer daar Holland Baroque nog niet over voldoende eigen vermogen beschikt om deze zelf op te vangen.
De commissie is van mening dat de manier waarop Holland Baroque zich positioneert goed aansluit bij de plaats die het ensemble inneemt in het Nederlandse muzieklandschap. Daarbij weet het ensemble zijn voorhoedepositie binnen de vernieuwing van de oude muziek geloofwaardig te vertalen in zijn communicatie- en marketingbeleid. Zo benoemt Holland Baroque in de aanvraag twee hoofddoelgroepen (liefhebbers van klassieke muziek en culturele omnivoren), die volgens de commissie goed gekarakteriseerd worden in de plannen, evenals de platforms waar zij te bereiken zijn. Ook vindt zij het positief dat er concrete doelen zijn beschreven voor de publieksbenadering. De benadering per doelgroep is volgens haar goed gedifferentieerd en onderbouwd. Daarnaast wordt in de aanvraag een helder onderscheid aangebracht in acties die bestaand publiek moeten vasthouden en acties die nieuw publiek moeten binnenhalen. Ook wordt ingezet op zowel gratis publiciteit als betaalde media, het actiever inzetten van sociale media en frequent publieksonderzoek
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.
Zij plaatst het aanbod binnen de klassieke muziek, en dan met name binnen de barokmuziek. Beide genres zijn veelvuldig te horen op de Nederlandse podia. Het werk van Holland Baroque onderscheidt zich van dit aanbod doordat vanuit de baroktraditie grenzen worden opgezocht en verlegd. Uiteenlopende muzikale stijlen worden geïncorporeerd en er wordt samengewerkt met gastmusici uit zeer uiteenlopende genres. De commissie vindt dat Holland Baroque een aanzienlijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.
Holland Baroque is gevestigd in Utrecht, waar het podiumkunstenaanbod relatief groot is. Verder constateert de commissie dat Holland Baroque in de periode 2013-2015 in relatie tot andere podiumkunstinstellingen een substantieel aandeel concerten in andere steden en regio’s heeft gespeeld en dat die spreiding in de komende periode hoog zal zijn. De commissie vindt de plannen op dit punt ook aannemelijk. De commissie vindt dat Holland Baroque een redelijke bijdrage levert aan de spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
De commissie adviseert de bijdrage talentontwikkeling niet toe te kennen.
De commissie constateert dat de plannen voor de Training Experience, die onderdeel uitmaken van dit plan, niet passen binnen de doelstellingen van het Fonds Podiumkunsten. Zij heeft waardering voor de wens van ensembles om een rol te spelen bij het begeleiden van jonge musici en componisten naar de beroepspraktijk, maar zij stelt vast dat – daar waar het gaat om studenten – de verantwoordelijkheid ligt bij de conservatoria in het land. De relatief beperkte middelen die bij het Fonds Podiumkunsten beschikbaar zijn als bijdrage in de talentontwikkeling zijn niet bedoeld voor podiumkunstenaars die nog een beroepsopleiding volgen.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Holland Baroque te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
430.000
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
25
2.800
70.000
Circuit groot
30
8.500
255.000
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
400.000
Toegekend bedrag per jaar
400.000
Aangevraagd bedrag per jaar
430.000
Circuit klein/middel
70.000
Circuit groot
255.000
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
400.000
Toegekend bedrag per jaar
400.000