De Instant Composers Pool (ICP) is opgericht in 1967 door Misha Mengelberg, Han Bennink en Willem Breuker, en is gevestigd in Amsterdam. De zakelijke leiding is in handen van Susanna von Canon. De samenstelling van ICP is al jaren constant. Het ensemble bestaat uit Han Bennink, Ab Baars, Michael Moore, Tobias Delius, Wolter Wierbos, Thomas Heberer, Mary Oliver, Tristan Honsinger en Ernst Glerum. Guus Janssen is door ICP aangetrokken om het ensemble te versterken toen Misha Mengelberg niet langer in staat was als uitvoerend musicus actief deel te nemen in het orkest. Misha Mengelberg en zijn muziek blijven onlosmakelijk verbonden met ICP. Het orkest kon zich aanvankelijk nauwelijks een voorstelling maken van een ‘post-Misha-tijdperk’, zo stelt de aanvraag. Maar de muzikale en persoonlijke kracht in het ensemble, in combinatie met Guus Janssen als gedroomde plaatsvervanger, leidde tot hernieuwde energie.

ICP is een jazzensemble dat muziek speelt met als uitgangspunt en missie instant composing, een term gemunt door Misha Mengelberg die staat voor een specifieke vorm van muzikaal denken en handelen op basis van improvisatie. Bij instant composing is improviseren een vorm van ter plekke componeren, een proces dat volgens de aanvraag medebepalend is voor de bijzondere positie van ICP in de eigentijdse muziek. De missie van het orkest is volgens de aanvraag dezelfde als vier jaar geleden, maar inmiddels wordt niet meer alleen samen gespeeld met geestverwanten uit de internationale improvisatiemuziek. Het orkest werkt tegenwoordig ook samen met musici uit de klassieke muziek, zoals Claron McFadden en Mattijs van de Woerd. De kernactiviteit van ICP, als volledig orkest of in kleinere formaties, bestaat uit het geven van concerten. Daarnaast wordt gewerkt aan de overdracht van het repertoire en de speelmethode van ICP, het digitaliseren en toegankelijk maken van het ICP-erfgoed, educatie en het produceren van geluidsdragers op het eigen ICP-label.

Plannen die in de aanvraag zijn beschreven voor de periode 2017-2020, zijn onder andere structurele samenwerkingen met het Bimhuis en de Roode Bioscoop, beide in Amsterdam. In het Bimhuis zullen op regelmatige basis meerdaagse projecten worden gepresenteerd met ICP, in ieder geval rond het vijftigjarig jubileum van het orkest en de 75e verjaardag van Han Bennink in 2017. In de Roode Bioscoop zullen vooral kleinschalige bezettingen en ‘artists in residence’ van musici van ICP worden geprogrammeerd. Een andere partner voor de komende jaren is het Jazz Orchestra of the Concertgebouw, waarmee in vervolg op het onlangs uitgevoerde programma 'Goedendagjes' nieuwe projecten worden ontwikkeld.

ICP vraagt een bijdrage talentontwikkeling aan ten behoeve van drie projecten: de Dutch Impro Academy, de digitalisering van het culturele erfgoed van ICP en residencies van het ensemble in de vorm van workshops en masterclasses.

In de periode 2017-2020 speelt ICP 46 voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 164.200 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 12.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 176.200 euro.

Stichting Instant Composers Pool ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.

Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of de concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds tien voorstellingen en/of concerten van zeven verschillende producties van ICP bezocht.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.

De afgelopen periode heeft voor een belangrijk deel in het teken gestaan van het noodgedwongen terugtreden van medegrondlegger Misha Mengelberg als uitvoerend musicus en de veranderingen die dit voor het ensemble met zich meebrengt. De commissie is van mening dat Mengelbergs muziek en visie ook zonder zijn aanwezigheid op het podium tot uiting komen in alles wat het ensemble voortbrengt. Met het opnemen van Guus Janssen binnen de ‘Pool’ heeft het ensemble volgens de commissie een positieve draai weten te geven aan het wegvallen van Mengelberg. De afzonderlijke musici van Instant Composers Pool beschikken volgens de commissie over een grote mate van vakmanschap. Dit komt tot uiting in de groepsimprovisaties, waarmee het ensemble artistiek tot grote hoogten stijgt. Met deze uitzonderlijke kwaliteit heeft het ensemble een haast onverwoestbare reputatie opgebouwd, ook op internationaal vlak. De commissie is van mening dat Instant Composers Pool nog altijd als een unicum kan worden beschouwd binnen de Nederlandse jazz. De collectieve improvisaties zijn avontuurlijk en zorgen samen met de soms hilarische taferelen op het podium tot concerten die getuigen van een grote zeggingskracht. In de afgelopen jaren heeft het ensemble aangetoond dat het zich artistiek blijft ontwikkelen. Dit blijkt onder andere uit het succes op het gebied van muziektheater met de opera ‘Koeien’. Een andere ontwikkeling is het teruggrijpen op muzikale elementen uit het swingtijdperk en de New Orleans-traditie. Deze komen prominenter naar voren. Dit terwijl de chaotische en vaak theatrale performance die zo kenmerkend was wanneer Mengelberg en Bennink het podium deelden, wat naar de achtergrond verdwijnt.

Terugkijkend op de activiteiten in de periode 2013-2015 constateert de commissie bij de concerten die onder de vlag van de stichting worden uitgevoerd een overlap met de activiteiten van Instant Composers Pool waarbij leden van Doek zijn betrokken. Zij vindt dat deze concerten de vruchtbare samenwerking tussen de musici benadrukken. De commissie vindt echter ook dat de artistieke signatuur van beide organisaties hierdoor verweven raakt.

De commissie staat kritisch tegenover de beschrijving van de plannen voor de periode 2017-2020. Zij vindt dat de voorgenomen activiteiten in te algemene bewoordingen worden aangeduid, waarbij volgens haar voornamelijk aandacht is besteed aan de concrete uitvoering van de plannen. In deze plannen wordt veelvuldig gesproken over de functie die Instant Composers Pool vervult, zonder dat hier een artistieke motivering voor wordt gegeven. De artistieke ontwikkeling van het ensemble en een heldere reflectie op de artistieke lijn die is ingezet met activiteiten in kleine bezetting, worden niet beschreven. Verder is de commissie positief over de toetreding van Guus Janssen, die met zijn compositorische voltooiing van de ‘unvollendete’ Mengelberg-opera ‘Koeien’ zijn waarde voor Instant Composers Pool ruimschoots heeft bewezen. De commissie verwacht dat zijn inbreng ertoe leidt dat de artistieke lijnen duidelijker worden. Het plan om in het verlengde van ‘Koeien’ de ingeslagen weg op het terrein van muziektheater te vervolgen, vindt de commissie een artistiek-inhoudelijk interessante koerswijziging, evenals het voornemen om in concertante vorm samen te werken met klassieke zangers. Tegelijk is zij op basis van het voorliggende plan kritisch over de te verwachten zeggingskracht van de concerten.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als zwak.

Uit de balans van eind 2015 maakt zij op dat de stichting op financieel vlak niet heel stabiel is. Er is een negatief eigen vermogen ontstaan en de commissie vindt dat dit zowel investeringen in activiteiten, als de continuïteit van de bedrijfsvoering zou kunnen schaden. Zij vindt dat de begroting weinig aansluiting vindt bij de ambities en productionele en artistieke plannen. Ook mist zij een reflectie op de financiële resultaten uit de afgelopen periode.

De aanvrager vermeldt dat aanvullende financiering voor grootschalige muziektheaterproducties in de komende jaren niet wordt geïncasseerd door Instant Composers Pool. De resultaten van de fondsenwerving door derden blijven voor de commissie hierdoor buiten het zicht. Dit maakt de begrotingsontwikkeling moeilijk te interpreteren voor de commissie. Het verwerven van private bijdragen en subsidies wordt onderbouwd door te wijzen op de succesvolle fondsenwerving voor de muziektheaterproductie ‘Koeien’. Deze inkomsten komen dan ook niet terug in de begroting van de aanvrager. De commissie constateert overigens dat in de periode 2013-2015 het bedrag aan overige bijdragen uit private middelen nihil is geweest, terwijl dit bedrag wel was begroot. Het is volgens haar risicovol dat de organisatie in hoge mate afhankelijk is van derden voor het werven van aanvullende fondsen. Hierdoor is er in de begroting slechts in beperkte mate sprake van een spreiding van inkomstenbronnen. Uit de toelichting op de begroting maakt de commissie op dat Instant Composers Pool de komende vier jaar meer met het voltallige ensemble wil optreden, in plaats van in kleinere bezettingen. Zij vindt dit een ambitieus streven, maar ziet dit niet terug in een stijging van de personele uitvoeringskosten. Wanneer het aantal concerten boven het begrote aantal van 46 per jaar uitkomt, dan zal dit volgens de aanvrager kostenneutraal moeten gebeuren. Dit draagt volgens de commissie niet bij aan een helder inzicht in de ambities en risico’s. Zeker niet wanneer deze opmerking wordt gezien tegen de achtergrond van de circa 80 uitvoeringen die in de periode 2013-2015 gemiddeld per jaar zijn uitgevoerd. Verder vindt de commissie het zorgelijk dat in de plannen geen strategie bij tegenvallers is beschreven, ook wanneer zij de instabiele financiële positie van de Instant Composers Pool in ogenschouw neemt.

De visie op de plaats in het veld is volgens de commissie helder en sluit aan bij de geschiedenis en de positie van de Instant Composers Pool. De publieksvisie vindt zij echter niet overtuigend. Er is sprake van diverse doelgroepen met hun eigen communicatiekanalen, maar deze worden niet in specifieke termen beschreven. De inzet van communicatiemiddelen wordt uiterst summier toegelicht met de mededeling dat de totale doelgroep wordt bereikt met recensies, interviews en persberichten. De commissie vindt dat de organisatie hiermee de publieksbenadering in beperkte mate professioneel ter hand neemt.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als zeer goed.

De activiteiten van Instant Composers Pool plaatst zij binnen het genre jazz- en geïmproviseerde muziek. Binnen het genre jazz- en geïmproviseerde muziek zijn meer ensembles actief, maar Instant Composers Pool is uniek in de wijze waarop het als collectief improviseert. De commissie vindt dat sprake is van een zeer belangrijke bijdrage wordt geleverd aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de spreiding als voldoende.

De Instant Composers Pool is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Verder constateert de commissie dat de instelling in de periode 2013-2015 regelmatig heeft gespeeld in Amsterdam. De Instant Composers Pool heeft in vergelijking met andere podiumkunstinstellingen echter ook een substantieel aandeel van zijn concerten in andere steden en regio's gespeeld. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding van de concerten voor ogen. De commissie vindt dat de Instant Composers Pool hierdoor een beperkte bijdrage levert aan de spreiding.

De commissie adviseert de bijdrage talentontwikkeling niet toe te kennen.

De commissie constateert dat de plannen voor de Dutch Impro Academy (DIA), die onderdeel uitmaken van dit plan, niet passen binnen de doelstellingen van het Fonds Podiumkunsten. Zij heeft waardering voor de wens van ensembles om een rol te spelen bij het begeleiden van jonge musici naar de beroepspraktijk. Maar zij stelt vast dat daar waar het gaat om studenten de verantwoordelijkheid ligt bij de conservatoria in het land. De relatief beperkte middelen die bij het Fonds beschikbaar zijn als bijdrage in de talentontwikkeling, zijn niet bedoeld voor podiumkunstenaars die nog een beroepsopleiding volgen. Ook vindt de commissie de plannen onvoldoende uitgewerkt en kan zij op basis hiervan niet opmaken hoe de organisatie de jonge talenten op artistiek-inhoudelijk vlak wil begeleiden. De commissie vindt de motivatie om cultureel erfgoed te digitaliseren en zo beschikbaar te maken voor jonge makers een goed initiatief, maar kan op basis hiervan geen inschatting maken wat de talenten hiervan zullen meenemen in hun beroepspraktijk.