Matzer Theaterproducties is gevestigd in ’s-Hertogenbosch. De artistieke leiding is in handen van Madeleine Matzer en de zakelijk leider is Judith van der Velden. Samenwerkingspartners zijn Bos Theaterproducties en Theater de Verkadefabriek. Matzer Theaterproducties maakt theatervoorstellingen en ontwikkelt artistiek-maatschappelijke ondernemingen op het snijvlak van gesubsidieerd theater en de vrije sector.

Matzer maakt voorstellingen voor een groot en breed publiek, zonder concessies te doen aan de artistieke kwaliteit: gelaagde voorstellingen waarmee niet alleen geoefend maar ook niet-geoefend publiek bereikt kan worden. Hiermee wil Matzer een actieve bijdrage leveren aan het werven van nieuw publiek, zowel voor wie theater eerder ofwel te elitair of te populair was. Vanuit weerzin tegen het groeiend wij-zij-denken stroopt de organisatie graag de mouwen op om stelling te nemen, de verbeelding te voeden en te reactiveren, te verbinden en ruimte te maken voor het utopisch denken.

Matzer Theaterproducties heeft voor de komende jaren de ambitie om zijn speelterrein te gaan verbreden met artistiek onderzoek naar het politieke. Matzer wil met voorstellingen en met interactief maatschappelijk onderzoek nadrukkelijker naar voren treden als de verbindende schakel tussen het artistieke en het maatschappelijke. Tevens worden de visie en werkwijze van het gezelschap de komende jaren overgedragen aan talentvolle theatermakers. Ook wordt een aantal autonome kunstenaars op de voorgrond gezet, met performances en installaties onder de titel ‘Applaus voor het alledaagse’. In 2017 regisseert Liliane Brakema ‘Antigone’ van Jean Anouilh. De klassieke confrontaties tussen Creon en Antigone, tussen Antigone en haar zus Ismene en tussen vader Creon en zoon Haemon worden door de jonge regisseuse naar het huidige tijdsgewricht vertaald, met de nadruk op de compromisloze inzet van twintigers en dertigers op zelfverwerkelijking.

In 2018 start ‘Kore en Euridice’, een project van Wendell Jaspers, waarin storytelling onderzocht wordt. De klassieke verhalen van de twee vrouwen die in de onderwereld terechtkomen, worden ontleed en geanalyseerd om de lege ruimte die ontstaat te vullen met situaties, taal en conflicten van nu. ‘Casablanca’ wordt een bewerking van de beroemde filmklassieker, waarin een link wordt gelegd tussen de Europese geschiedenis en de huidige migratiegolf. In de regie wordt een ontmoeting gecreëerd tussen de werkelijkheid van het theater en het medium film. ‘Casablanca’ is een coproductie met Bos Theaterproducties. In 2019 maakt Liliane Brakema de voorstelling ‘Ballingen’ (naar James Joyce), met als hoofdthema ‘de buitenstaander’. ‘Applaus voor het alledaagse’ wordt een voorstelling voor Theaterfestival Boulevard en andere festivals. Madeleine Matzer zag een indrukwekkende zonsondergang in India en naar aanleiding van deze ervaring wil zij kunstenaars een podium geven om een aspect uit het alledaagse tot kunst te verheffen. In 2019 staat ook de productie ‘Agatha’ van Marguerite Duras gepland.
Michiel de Regt zal in 2020 de regie op zich nemen van een nader te bepalen boekbewerking door Madeleine Matzer. ‘Mohammed Ali’ wordt de tweede grote zaalvoorstelling in dat jaar. Deze productie wordt geïnspireerd op gesprekken met de acteurs, bezoeken aan Zuid-Afrika en de documentaire ‘When We Were Kings’, over onderdrukking en vrijheidsstrijd. Binnen de lijn ‘Het Politieke’ zal de ‘Ontbijtclub’ vier keer per jaar gehouden worden in de Clubzaal van de Verkadefabriek. Als antwoord op het gemis van geloof, hoop en liefde komen mensen bij elkaar uit verschillende sectoren van de samenleving. Ook ‘De politicus’ wordt voortgezet; bijeenkomsten waarbij stukken tekst, geschreven door Lot Vekemans en gespeeld door José Kuijpers, interactief worden getoetst aan publiek.

In de periode 2017-2020 speelt Matzer Theaterproducties 150 voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 337.500 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 20.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 357.500 euro.

Matzer Theaterproducties ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.

Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds dertien voorstellingen van zeven verschillende producties van Matzer Theaterproducties bezocht.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als voldoende.

Het gezelschap maakt voorstellingen die zich op het snijvlak begeven van gesubsidieerd theater en het vrije circuit. Dit doet Matzer door voor de grote zaal vooral publieksvriendelijke muzikale boekbewerkingen te maken, en voor de kleine en middenzaal voorstellingen met een onderzoekend karakter. De commissie beoordeelt de voorstellingen uit de afgelopen jaren over het algemeen redelijk positief, waarbij wordt opgemerkt dat ze vakkundig gedegen worden uitgevoerd, maar dat ze weinig oorspronkelijk zijn. Een voorbeeld van een redelijk geslaagde productie is ‘Oeroeg’, die wordt ervaren als een voorstelling met veel zeggingskracht. Met name door de vormgeving en de kwaliteit van het acteerwerk. Bij de productie ‘Gejaagd door de Wind’ worden ook vooral de vormgeving, het toneelbeeld en de kostumering geprezen en is er volgens de commissie sprake van een vaardige regie en mooie muziek. De commissie vond echter dat de vertelling vlak blijft en de zeggingskracht beperkt door een gebrek aan gelaagdheid in het spel van de acteurs. Verder vond de commissie de voorstelling ‘Romeo and Juliet: het concert’ zeer matig van kwaliteit. Het klassieke liefdesverhaal kreeg in twaalf liederen geen zeggingskracht door een gebrek aan regie en spanning. Het aanbod van de afgelopen subsidieperiode overziend, is de commissie van mening dat Matzer er niet overtuigend in slaagt producties te maken die voldoende oorspronkelijkheid en zeggingskracht hebben om de missie van het gezelschap (een groot en breed publiek bereiken zonder aan artistieke kwaliteit in te boeten) volledig waar te maken. Het werk is vakkundig en toegankelijk, maar ontbeert duidelijk keuzes in de inhoud en gelaagdheid van de voorstellingen.
De aanvraag voor 2017-2020 getuigt van substantiële artistieke koerswijzigingen, waarin twee ambities in het oog springen. De eerste is om een duidelijke verbinding te maken tussen het artistieke en het politieke. De tweede belangrijke koerswijziging van Matzer is het ‘openklappen’ van de organisatie om nieuw talent toe te laten. In het licht van de resultaten van het gezelschap uit de afgelopen jaren vindt de commissie deze keuzes begrijpelijk, logisch en getuigen van een gezonde zelfreflectie en nieuw elan bij het gezelschap. Ook de samenwerking met nieuwe makers vindt de commissie op zichzelf een positieve beweging, die ruimte laat voor frisse invloeden in de organisatie en tegelijkertijd kansen biedt aan een nieuwe generatie makers. Beide ambities worden echter naar de mening van de commissie in de aanvraag niet overtuigend onderbouwd. De nieuwe, meer maatschappelijke koers die Matzer wil varen is op zichzelf interessant, maar een visie op wat door het gezelschap wordt bedoeld met ‘het politieke’ ontbreekt. Matzer geeft geen visie op de politiek of op de maatschappij waarin het gezelschap zich beweegt. Dit is in de ogen van de commissie een groot gemis in de aanvraag, omdat op deze manier een overtuigend fundament ontbreekt bij de gemaakte artistieke keuzes voor makers, producties en projecten. In het aanbod aan afzonderlijke projectplannen van de verschillende makers is geen overkoepelende visie terug te zien. Hierdoor is de beoogde artistieke signatuur van het vernieuwende Matzer niet helder en de zeggingskracht van de beoogde producties twijfelachtig. Als voorbeelden noemt de commissie hierbij de grote zaalproducties ‘Casablanca’ en ‘Mohammed Ali’. Voor de commissie wordt niet inzichtelijk waarom of hoe de film ‘Casablanca’ als basis dient voor een verhaal over de Europese geschiedenis en de huidige migratiegolf. Het plan voor ‘Mohammed Ali’ lijkt gezien de betekenis van deze uitgesproken bokser te passen in een politiek geëngageerde voorstelling, maar bij dit plan ontbreekt het verhaal dat Matzer specifiek wil vertellen aan het brede publiek van vandaag. Daartegenover staat de keuze van twee jonge regisseuses voor historische figuren en conflicten uit de klassieke oudheid, die als vertrekpunten voor een voorstelling ver af lijken te liggen van die van de grotere producties. Uit de aanvraag blijkt weinig eigen politieke visie op of interpretatie van de gekozen stukken. Dit gaat ten koste van de potentiële zeggingskracht van deze projecten. Daarbij vindt de commissie de keuzes van Matzer voor de makers die aan het gezelschap verbonden worden ook niet allemaal overtuigend toegelicht in relatie tot de beoogde politiek-maatschappelijke koers van het gezelschap. Zo ontbreekt een motivatie voor de ontwikkeling van actrice Wendell Jaspers tot theatermaker/regisseur en vindt de commissie de kwaliteiten van bijvoorbeeld Lot Vekemans en Liliane Brakema ook niet direct logisch passend.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.

De organisatie van Matzer heeft een gedegen bedrijfsvoering, waarmee het zijn activiteiten afgelopen jaren op diverse podia heeft kunnen realiseren. De financiële situatie van Matzer is gezond en Matzer heeft ondanks een bescheiden exploitatietekort in 2015 voldoende eigen vermogen om eventuele tegenvallers op te vangen. Matzer wordt professioneel geleid en voert een gedegen financieel beleid. In de afgelopen jaren is de organisatie erin geslaagd haar inkomsten goed te spreiden en een stevig aandeel eigen inkomsten te verwerven.

Het ondernemerschapsplan voor 2017-2020 leest als voortzetting op de ingeslagen weg. Voor de komende jaren verwacht Matzer een globale groei van ongeveer 10 procent in aantal speelbeurten, publieksbereik en totaal van baten en lasten. Deze groeiambitie vindt de commissie in het huidige tijdsgewricht realistisch, en in de begroting vertaalt deze zich naar een geringe verhoging van de totale eigen inkomsten. Het totaal van eigen inkomsten vormt in de ogen van de commissie nog altijd een goed deel van de dekking van de exploitatie; zij plaatst er ook kritische kanttekeningen bij. De publieksinkomsten stijgen niet mee in de komende jaren; deze blijven gemiddeld onder het niveau van 2013-2015. Hoewel de bovengemiddelde publieksinkomsten in 2014 niet maatgevend hoeven te zijn, zijn de begrote publieksinkomsten weinig ambitieus en bovendien niet in lijn met de verwachte stijging in bezoekersaantallen. De commissie vindt dat Matzer met haar missie om een breed publiek te bereiken door op het snijvlak van gesubsidieerd theater en het vrije circuit te opereren, meer inkomsten uit de markt zou moeten kunnen halen, zeker met een impresariaat als Bos Theaterproducties aan haar zijde voor de grote zaalproducties. De in het plan beschreven ambities op het vlak van ondernemerschap en publieksbereik matchen in de ogen van de commissie dan ook niet met de begrote publieksinkomsten. Ook de bijdragen uit bijvoorbeeld sponsoring of andere bronnen is beperkt voor een gezelschap dat zich nadrukkelijk op de grens van commercieel en gesubsidieerd wil bewegen. De commissie heeft de indruk dat Matzer minder ondernemend is dan in voorgaande jaren. Zo wordt, in tegenstelling tot de huidige subsidieperiode, voor de komende jaren wel expliciet subsidie aangevraagd voor de grote zaalvoorstellingen. Een onderbouwing voor deze keuze had volgens de commissie voor de hand gelegen. De commissie is van mening dat juist deze voorstellingen, door de toegankelijkheid ervan, meer publiek en substantieel meer publieksinkomsten moeten kunnen genereren. Het aangevraagde subsidiebedrag bij het Fonds is in de huidige aanvraag hoger dan in de afgelopen jaren, waarmee de subsidieafhankelijkheid voor de komende jaren hoog blijft en niet in lijn is met de signatuur en activiteiten van het gezelschap.
Ten aanzien van de publieksbenadering van Matzer is de commissie gematigd positief. In de plannen zijn drie van de vier pijlers van ondernemerschap gericht op publieksbenadering: investeren in marketing en publiciteit, steviger branding van het merk Matzer op alle speelplekken en het verder openbreken van de markt voor Matzers ‘over de vloer-voorstellingen’. Er zal de komende jaren vaker een beroep gedaan worden op marketingdeskundigen en er wordt momenteel een uitgebreide inhoudelijke SWOT-analyse gemaakt door een gespecialiseerd bureau. Het marketingplan is vooralsnog echter niet erg uitgebreid beschreven en bevat vooral gekende middelen, al toont het wel aan dat Matzer actief gaat inzetten op groei van haar markt, zowel met het oog op nieuwe theaterbezoekers als binnen de huidige groep liefhebbers. Deze actieve benadering vertaalt zich echter niet in een substantiële stijging van publieksaantallen.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als neutraal.

Zij plaatst het aanbod binnen het teksttheater. Teksttheater kent reeds een ruim aanbod in Nederland, zowel in het gesubsidieerde als vrije circuit. Het werk onderscheidt zich naar de mening van de commissie niet van dit brede bestaande aanbod. De commissie beoordeelt dat het werk van Matzer geen belangrijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als zeer goed.

Het gezelschap is gevestigd in ’s-Hertogenbosch en voert daar ook met zeer grote regelmaat activiteiten uit. De commissie stelt vast dat in ’s-Hertogenbosch en omgeving het podiumkunstenaanbod in vergelijking met steden als Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag veel minder groot is. Verder constateert de commissie dat Matzer in de periode 2013-2015 in vergelijking met andere podiumkunstinstellingen ook een substantieel aandeel aan voorstellingen in andere steden en regio’s heeft gespeeld en voor 2017-2020 een nog grotere spreiding van haar voorstellingen beoogt. Op basis van het verleden en het plan is de commissie ervan overtuigd dat de beoogde spreiding zal worden gerealiseerd. De commissie vindt dat Matzer een zeer grote bijdrage levert aan de spreiding.

De commissie adviseert om de bijdrage talenontwikkeling niet toe te kennen.

Matzer ondersteunt de komende jaren drie talenten: Wendell Jaspers, Liliane Brakema en Hanna Jansen. Het gezelschap hanteert daarbij een ‘70-20-10-filosofie’: zelf maken (70%), mentorschap (20%) en scholing (10%). De drie theatermakers krijgen ieder een op hun ervaring en talent toegesneden aandeel in het reguliere aanbod van Matzer. Het gaat hier gedeeltelijk om voorstellingen die onderdeel zijn van de reguliere tournee. Het gevraagde bedrag van 20.000 euro betreft de extra personeelslasten die het (tijdelijk) uitbreiden van de organisatie met deze drie regisseurs voortbrengt. De commissie vindt dat de talentontwikkelingsactiviteiten te zeer geïntegreerd zijn in de reguliere activiteiten, waardoor ze niet voor de regeling in aanmerking kunnen komen.