Nederlands Blazers Ensemble
Inleiding
Stichting Nederlands Blazers Ensemble (NBE) is gevestigd in Amsterdam. De artistieke leiding is in handen van hoboïst Bart Schneemann en de zakelijke leiding wordt gevoerd door Niek Wijns. Het ensemble is samengesteld uit ruim twintig musici: blazers (zowel hout- als koperblazers), een slagwerker/drummer en een contrabassist/basgitarist. Het ensemble geeft tussen de tachtig en negentig voorstellingen per jaar, speelt op de grote podia van Nederland en maakt jaarlijks een internationale concertreis. De missie van het NBE is om bij alle projecten artistieke, culturele en sociaal-maatschappelijke verbindingen tot stand te brengen. Het NBE brengt klassiek repertoire, maar zoekt daarbij verbindingen met musici en muziek van andere genres en culturen. Daarbij wordt veelvuldig samengewerkt met kunstenaars uit andere disciplines zoals theater, film, dans en poëzie. Het NBE wil op hoog niveau muziek maken en met elk concert een verhaal vertellen. NBE-programma’s zijn een mix van verschillende, soms ver uiteenlopende genres: klassiek, avant-garde, popmuziek en muziek uit andere culturen. Voor elk programma wordt vrijwel alle muziek speciaal geschreven of gearrangeerd. Volgens de aanvrager past het ensemble in geen enkel vakje, de formatie is uniek en de programma’s worden gekenmerkt door een theatrale aanpak. Het verbinden van meerdere disciplines, maar ook van musici, publiek, amateurs, culturen etc. is een van de speerpunten waarmee het NBE een eigen vorm heeft gecreëerd. Voorbeelden zijn het jaarlijkse nieuwjaarsconcert in het Concertgebouw, waarin de finale van de compositiewedstrijd voor jongeren plaatsvindt en waaraan een diversiteit aan musici – waaronder vluchtelingen – deelneemt. Het NBE is gehuisvest in het multiculturele Podium Mozaïek in Amsterdam-West, waar het repeteert, de producties in première brengt en regelmatig samenwerkt met (cultureel diverse) musici uit de buurt.
In de komende periode speelt het NBE jaarlijks vier nieuwe hoofdprogramma’s, aangevuld met terugkerende projecten zoals het nieuwjaarsconcert, succesvolle reprises, een project in het buitenland en meer optredens op festivals. Ook vindt er vanaf 2018 op uitnodiging van een aantal podia in Den Haag een eigen festival plaats, getiteld ‘Windstreken’. Het betreft een vierdaags festival in samenwerking met de betreffende podia, het Koninklijk Conservatorium en lokale organisaties.
Het NBE vraagt een bijdrage aan voor talentontwikkeling. Het betreft zes projecten van jongtalentensembles: jongjongNBE (tot 15 jaar), jongNBEregionaal (15-20 jaar) en jongNBE (vanaf 20 jaar). In het laatste project worden toptalenten van de conservatoria en net afgestudeerden opgeleid in alle aspecten van het ensemble en in enkele gevallen vindt ook doorstroming plaats. De talentontwikkelingsprogramma’s voor verschillende leeftijdsgroepen en niveaus maken vast onderdeel uit van de activiteiten van het ensemble.
In de periode 2017-2020 speelt het NBE tachtig voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 641.000 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 128.200 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 769.200 euro.
Historie
Stichting Nederlands Blazers Ensemble ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds Podiumkunsten volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds vijftien voorstellingen en/of concerten van tien verschillende producties van het NBE bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.
De commissie vindt dat zowel de afzonderlijke musici als het ensemble als geheel beschikt over een uitstekend vakmanschap. Er wordt hoogwaardig en vol overgave gemusiceerd, met hecht samenspel. De concerten stralen doorgaans veel passie en speelplezier uit, waardoor er een hoge mate van zeggingskracht naar voren komt in de uitvoeringen. De thematiek en het toepassen van muzikale cross-overs worden volgens de commissie op natuurlijke wijze ingebed in de programma’s en gevoed vanuit de intrinsieke aard van het ensemble. De productie ‘The News’ past volgens de commissie goed in het streven van het ensemble om vernieuwende en bijzondere projecten op de planken te brengen. Ook werd het genre operette qua opzet en vorm in ‘Die Fledermaus’ erg goed uitgewerkt.
De commissie vindt de podiumpresentatie van artistiek leider Bart Schneemann oprecht en volgens haar weet hij het publiek mee te nemen in een persoonlijke visie die tot de verbeelding spreekt. De programma’s die hij samenstelt zijn enerzijds toegankelijk, maar hierin worden vaak composities die tot het ‘ijzeren repertoire’ behoren op een prikkelende manier gearrangeerd en uitgevoerd. Mede hierdoor is volgens de commissie de oorspronkelijkheid van de programmering groot. De commissie vindt het inherent aan deze manier van programmeren dat er ook projecten minder goed lukken. Zij merkt daarbij op dat in programma’s waarbij andere muziekculturen een nadrukkelijke rol spelen, niet altijd een hechte synergie tot stand komt. Zo vindt zij dat in de productie ‘Bach in Perzië’ de verschillende invalshoeken niet tot een coherent geheel samenkomen. Het valt de commissie op dat het enthousiasme het soms wint van de muzikale precisie, maar dit zorgt doorgaans wel voor een hoge mate van zeggingskracht.
Uit de plannen voor 2017-2020 spreekt een heldere en eigentijdse visie op wat het Nederlands Blazers Ensemble door middel van zijn muziek wil uitdragen. De commissie constateert dat de organisatie opnieuw interessante samenwerkingspartners voor ogen heeft, zoals de Catalaanse gambist Jordi Savall en de pianist Brad Mehldau, en ook nu weer prikkelende en relevante programma’s tot stand brengt. De artistieke lijn van de afgelopen jaren wordt gecontinueerd, maar het ensemble valt daarbij geenszins in herhaling. Grote klassiekers als ‘Das Lied von der Erde’ en ‘Vier letzte Lieder’ worden opgepakt in de Klassiek Plus-serie en in de serie ‘Wonderlijke verhalen’ is sprake van oorspronkelijke ideeën en disciplineoverstijgende producties. Tot slot is de commissie nieuwsgierig naar het wereldmuziekfestival dat de organisatie vanaf het voorjaar 2018 organiseert. Al met al is er sprake van een interessante en prikkelende mix, waarvan de commissie op basis van de voorliggende plannen verwacht dat die zal resulteren in oorspronkelijke concerten met veel zeggingskracht.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als zeer goed.
De financiële situatie van de stichting laat aan de hand van de jaarcijfers van 2015 een gezond beeld ziet. De commissie is positief over de veranderingen in de bedrijfsvoering die de laatste jaren zijn doorgevoerd op het gebied van kostenbeheersing en flexibiliteit van de medewerkers. Daardoor werkt de organisatie efficiënt, in verhouding tot de relatief hoge output. Ook stelt de commissie vast dat het ensemble – als een van de weinige – een meerjarige relatie heeft opgebouwd met podia in alle delen van het land. Zo is de continuïteit van de afname van concerten gegarandeerd en investeert het ensemble in een vaste relatie met publiek in verschillende delen van het land.
De verwachtingen van de organisatie ten opzichte van de markt zijn niet optimistisch. Zij verwacht een daling in de publieksinkomsten, terwijl het aantal concerten gelijk blijft. De organisatie speelt hierop in door de inkomsten goed te spreiden. Zo blijven de totale eigen inkomsten op peil. De inkomsten zijn met bijdragen van de lokale overheid, publieksinkomsten, sponsoring, giften en particuliere fondsen goed gespreid. De commissie vindt dit positief, omdat de organisatie op deze manier de toegangsprijzen niet hoeft te maximaliseren. De financiering van de activiteiten past volgens de commissie in de visie op publiek en publieksbereik. De investeringen in hogere private donaties, door de relatie met donateurs actief te onderhouden, zorgt volgens de commissie voor meer financiële onafhankelijkheid. Ook vindt zij het aannemelijk dat de totale eigen inkomsten zullen stijgen, met de nieuw aangestelde relatiemanager en een heldere strategie op het gebied van het verwerven van private inkomsten. Zij vindt de verhouding tussen eigen inkomsten en overheidsfinanciering hiermee in balans.
De commissie is positief over het driejaarlijks doelgroeponderzoek waarin de ontwikkeling van het publiek in kaart wordt gebracht. Hieruit blijkt dat een groot deel van het publiek zich verbonden voelt met het ensemble. Ook worden vaste bezoekers ingezet als ambassadeurs om nieuw publiek te bereiken. In de publieksbenadering heeft de organisatie bovendien aandacht voor publiek met een cultureel diverse achtergrond. De commissie vindt het zeer positief dat in Podium Mozaïek in Amsterdam-West de meeste producties in (voor)première gaan. Zij constateert dat daar op een natuurlijke wijze ontmoetingen en samenwerkingen met musici en kunstenaars uit het multiculturele circuit tot stand komen. Op deze manier positioneert het Nederlands Blazers Ensemble zich volgens de commissie midden in de huidige maatschappij. De commissie vindt het daarnaast zeer prijzenswaardig hoe het Nederlands Blazers Ensemble een grote naamsbekendheid heeft weten op te bouwen door het jaarlijkse nieuwjaarsconcert, dat uitgezonden wordt op de nationale televisie. Zij acht de continuering van dit concert en de aanloop daarnaartoe door middel van de landelijke compositiewedstrijd van belang voor de positie die het ensemble inneemt in het culturele landschap. Het Nederlands Blazers Ensemble loopt hiermee voorop en vervult een voorbeeldfunctie.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.
De commissie overweegt dat de activiteiten van het Nederlands Blazers Ensemble voornamelijk plaatsvinden op het terrein van de klassieke muziek. Dit is een genre dat veelvuldig voorkomt op de Nederlandse podia. Het ensemble combineert daarbij echter nagenoeg alle andere muziekgenres. Hoewel het maken van dit soort muzikale of interdisciplinaire cross-overs volgens de commissie niet uitzonderlijk is, zijn de concerten van het Nederlands Blazers Ensemble onderscheidend in hun vorm. Het decor, de theatrale en verhalende aanpak en de aandacht voor culturele diversiteit geven de concerten een extra lading. De commissie vindt dat het ensemble hierdoor een aanzienlijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.
De commissie overweegt daarbij dat het Nederlands Blazers Ensemble is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Verder constateert de commissie dat het ensemble in de periode 2013-2015 regelmatig heeft gespeeld in Amsterdam. Het aandeel concerten dat in andere regio’s en steden is gespeeld, is in relatie tot andere podiumkunstinstellingen groot. De organisatie beoogt eenzelfde spreiding van concerten voor de aankomende periode. De commissie vindt dat het Nederlands Blazers Ensemble een redelijke bijdrage levert aan de spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
De commissie adviseert de bijdrage talentontwikkeling toe te kennen.
De commissie is enthousiast over de plannen waarin het Nederlands Blazers Ensemble een piramidestructuur schetst waarbinnen musici en componisten op verschillende niveaus worden begeleid in hun ontwikkeling. Het ensemble heeft hierin een vorm ontwikkeld waardoor op een organische manier doorstroming plaatsvindt. Voor de periode 2013-2016 ontving het Nederlands Blazers Ensemble de innovatietoeslag van het Fonds, waarmee een heldere structuur is opgezet. De commissie constateert dat het ensemble met zijn werkwijze navolging krijgt. Vanaf de jongste groep talentvolle componisten en spelers tot en met afgestudeerde jonge professionele makers begeleidt het Nederlands Blazers Ensemble creatieve talenten naar een zelfstandige beroepspraktijk waarin het plezier in het maken van muziek een centrale plek inneemt. Het jongNBE, door de organisatie zelf haar kroonjuweel genoemd, verzorgt zelf concerten op een hoog niveau. De makers worden begeleid in alle taken die hierbij van belang zijn. Van het verbinden van arrangeurs en componisten aan het ensemble, tot de acquisitie en presentatie. De commissie vindt dit een voorbeeld van het opleiden van de musicus van de 21e eeuw en juicht het toe dat in deze vorm een volgende stap wordt gezet.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van het Nederlands Blazers Ensemble te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
769.200
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
20
2.800
56.000
Circuit groot
60
8.500
510.000
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
128.200
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
769.200
Toegekend bedrag per jaar
769.200
Aangevraagd bedrag per jaar
769.200
Circuit klein/middel
56.000
Circuit groot
510.000
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
769.200
Toegekend bedrag per jaar
769.200