Nederlands Theater Festival
Inleiding
De aanvraag omvat in feite vier festivals in één: het Nederlands Theater Festival (NTF), het Amsterdam Fringe Festival (AFF), verdiepingsfestival Nieuwe Grond (NG) en jeugdtheaterfestival TF Jong. De vier festivals komen voort uit dezelfde organisatie en complementeren en versterken elkaar. Het elfdaagse festival vindt jaarlijks plaats in Amsterdam aan het begin van het seizoen. De hoofddoelstelling van het festival is de promotie van het Nederlandse theater en de vergroting van het enthousiasme en het draagvlak hiervoor. Het festival beschouwt zichzelf als het visitekaartje van het Nederlandse theater en artistiek ijkpunt in het theaterseizoen. Het festival wordt geleid door Jeffrey Meulman. Met de presentatie van de tien meest indrukwekkende theaterprestaties van het seizoen, ‘de juryselectie’, maakt het NTF jaarlijks de artistieke stand van zaken in de Nederlandse en Vlaamse theaterwereld op. De kern van het festival wordt gevormd door deze selectie, de uitreiking van de belangrijkste Nederlandse toneelprijzen en een verdiepingsprogramma. NG is een plaats voor ontmoeting, kennisdeling, reflectie en debat. Het AFF is een podiumkunstenfestival dat een open inschrijving, artistieke kwaliteit en creatieve en publieke toegankelijkheid bij elkaar brengt. Jeugdtheater de Krakeling organiseert TF Jong. Hier zijn de beste jeugdtheatervoorstellingen te zien en jaarlijks worden er de Zilveren en Gouden Krekels en de Zapp Theaterprijs uitgereikt.
In de komende jaren wil het NTF zich weer nadrukkelijk profileren als Nederlands-Vlaams festival. Naast de vaste onderdelen kent het festival de komende periode een aantal nieuwe ontwikkelingen. Zo zal het NTF meer gaan samenwerken met het Vlaams Theaterfestival. Ook staat samenwerking met Theatertreffen in Duitsland en Copenhagen Stage in Denemarken op de planning. Tijdens het festival worden jaarlijks nieuwe onderdelen in de praktijk getest. Om meer continuïteit te geven aan deze best and worst practices wil het festival deze praktijk samen met het AFF en Nieuwe Grond verder gestalte geven binnen een ‘festivallab’.
Nieuwe Grond slaat een nieuwe weg in. Dit festival zal zich expliciet profileren als een doe- en denkplatform. Het wil ruimte creëren voor nieuwe ideeën over de inrichting van de theatersector, de relatie tussen kunst en politiek en de rol van kunst in de samenleving. De komende periode wil het festival de manier waarop het AFF werkt, communiceert, opleidt en vernieuwt op een nieuwe wijze benaderen door zich moonshot thinking eigen te maken. Dit kenmerkt zich door het streven naar een onmogelijk idee. Het AFF wil een plek blijven die door het jaar heen creëert en zich ontwikkelt. Op deze manier wil het AFF in 2020 bekendstaan als het beste fringefestival in Europa.
Stichting De Theaterdagen vraagt voor de periode 2017-2020 een subsidie aan in de categorie ‘groot festival’. Het gevraagde subsidiebedrag is 250.000 euro per jaar/editie.
Historie
Stichting De Theaterdagen ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten via de Regeling meerjarige activiteitensubsidie 2013-2016.
Het Fonds volgt de festivals die het meerjarig subsidieert door adviseurs de festivals te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds de verschillende festivaledities van Stichting De Theaterdagen bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.
Wat het Nederlands Theater Festival betreft vindt de commissie dat de programmering ook in de afgelopen jaren van hoge kwaliteit was. Ze noemt het NTF het feest van de theaterwereld, waar alle belangwekkende voorstellingen van het afgelopen jaar voorbijkomen, waar prijzen worden uitgereikt en waar alle betrokkenen, zowel voor als achter de schermen, elkaar treffen. De keuze van de jury, die eigenlijk nooit onomstreden is, leidt volgens de commissie in het algemeen tot een mooie staalkaart van Nederlandse kwaliteitsvoorstellingen. Dat geldt zowel voor de volwassenenvoorstellingen als voor de jeugdprogrammering. Tevens biedt het NTF volgens de commissie een mooie gelegenheid aan het publiek om gemiste voorstellingen alsnog te zien.
Het Amsterdam Fringe Festival kent daarnaast een geheel eigen dynamiek. De programmering van de afgelopen jaren laat volgens de commissie zien dat de kwaliteit en de diversiteit van de voorstellingen op het AFF groeiende is, met uitschieters zowel omhoog als omlaag. De commissie is positief over deze kwaliteitsverbetering, die mede het gevolg lijkt van het traject waarin het AFF de makers ondersteunt, onder andere door middel van workshops. Het getoonde aanbod op het AFF blijkt volgens de commissie in toenemende mate een waardevolle toevoeging aan het veld. Daarnaast heeft het AFF zich de afgelopen jaren naar haar mening steviger gepositioneerd, ook internationaal. Als gevolg daarvan komen er volgens de aanvrager steeds meer internationale programmeurs naar Amsterdam, wat de commissie een positieve ontwikkeling vindt.
De combinatie van beide hierboven genoemde onderdelen NTF en AFF heeft ook in de afgelopen periode volgens de commissie een mooi totaalbeeld van de stand van zaken in theater laten zien. Dit is te danken aan het tonen van zowel werk van gevestigde gezelschappen en makers als van nog stevig aan de weg timmerende jonge talenten. De omringende activiteiten als ‘De Dag van de Programmering’, ‘De Dag van de Toneeltekst’ en diverse randprogrammeringsactiviteiten maken het geheel tot een zeer divers samengesteld festival, dat op allerlei manieren ontwikkelingen in en rondom het theater toont en duidt.
De commissie verwacht dat het NTF eenzelfde kwalitatieve lijn zal laten zien als in de periode 2013-2015, gezien de onveranderde opzet van het festival, waarin de selectie van de vakkundige jury de rode draad vormt. Zij had wel graag meer inzicht gekregen in de criteria die de jury bij het selecteren van voorstellingen hanteert. Een beschrijving van wat bepalend is bij het kiezen van de beste voorstellingen had de commissie nog meer het vertrouwen kunnen bieden dat de beoogde kwaliteit en diversiteit in de programmering is geborgd. Dat geldt in zekere zin ook voor de uitgangspunten die de aanvrager hanteert bij het samenstellen van de vakjury. De deskundigheid staat daarbij niet ter discussie, maar de commissie had graag willen lezen of bijvoorbeeld culturele diversiteit en geografische herkomst van de leden uit Nederland een rol speelt. Positief is de commissie over de selectie die de organisatie zelf maakt naast de juryselectie. De keuzes die de directeur van het festival maakt, vindt zij oorspronkelijk en de voorstellingen vormen ofwel een mooie toevoeging ofwel een noodzakelijk contrast bij de overige programmering. Wat de wijkjury betreft waardeert de commissie de betrokkenheid van mensen met verschillende culturele achtergronden bij het festival. Zij vindt echter wel dat er op enig moment een meer geïntegreerde aanpak voor het tonen van een cultureel divers aanbod binnen het festival wenselijk is.
Het plan geeft daarnaast ruim aandacht aan het zogenaamde moonshot thinking, dat de organisatie zal hanteren voor de samenstelling van het Amsterdams Fringe Festival. Er worden in die aanpak een aantal stevige ambities neergezet. De commissie mist echter een reflectie op de ontwikkeling van de fringe in de afgelopen jaren en hoe deze aanpak hierop aansluit. Ook wordt uit de aanvraag volgens de commissie niet duidelijk of iedereen een speelplek in de fringe kan verwerven of dat de aanvrager ook hierbij selectiecriteria hanteert. Met het uitgebreide ondersteuningsaanbod heeft de commissie er een zeker vertrouwen in dat de organisatie zich nadrukkelijk inzet om de kwaliteit van het aanbod in de komende jaren te verbeteren.
Tot slot vindt de commissie de ambitie van de aanvrager om tot een Gesamtkunstwerk te komen, te waarderen. De uitwerking hiervan geeft de commissie echter nog onvoldoende handvatten om een goed beeld te krijgen van de concrete invulling. Zij had graag meer voorbeelden willen zien van de manier waarop het festival als kunstwerk vorm krijgt. Op grond van de aanvraag vindt de commissie namelijk dat de verbinding tussen makers van de verschillende onderdelen en de verschillende publieksgroepen die het festival trekt nog onvoldoende overtuigend over het voetlicht komt.
Bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de Nederlandse podiumkunsten als goed.
Stichting de Theaterdagen creëert met het Nederlands Theater Festival en het Amsterdam Fringe Festival een momentum in het jaar waarbij het volledig om het Nederlands theater draait. Er is veel media-aandacht voor de festivals, waardoor theater mogelijk onder de aandacht van een groot publiek komt. De impact van het AFF is daarnaast de afgelopen jaren duidelijk groter geworden. Mede door het AFF vindt er een doorstroming plaats van jonge kunstenaars naar de bredere podiumkunstensector in Nederland. Het AFF heeft een rol overgenomen van veel productiehuizen door een breed en stabiel platform te creëren voor nieuwe creaties en groepen.
De commissie ziet de bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten in mindere mate terug in de juryselectie, maar daarentegen wel in de selectie van de directeur. Met die laatste selectie weet het festival volgens de commissie de vinger te leggen op interessante ontwikkelingen in het Nederlandse theaterlandschap. De veelomvattende randprogrammering met het verdiepingsfestival Nieuwe Grond en het festivallab geeft bovendien gelegenheid om uitgebreid in debat te gaan en de ontwikkelingen verder uit te diepen. Hierdoor krijgen zowel het publiek als de professionals voor en achter de schermen inzicht in de ontwikkelingen in de podiumkunsten.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als goed.
De commissie heeft vertrouwen in de bedrijfsvoering van het festival. De stichting vertaalt de voorgestelde inhoudelijke ambities voor de komende jaren volgens de commissie passend in de begroting voor 2017-2020. De commissie waardeert het dat het aangevraagde extra subsidiebedrag volgens de aanvrager vooral zal worden ingezet om het activiteitenbudget te verhogen ten behoeve van marketing, personeel en programmering. De begroting laat volgens de commissie ook een goede spreiding van financiële middelen zien. De verhouding tussen eigen inkomsten en subsidies vindt zij goed in balans.
De commissie plaatst een kanttekening bij de volgens haar enigszins behoudend ingeschatte publieksinkomsten. De organisatie onderbouwt deze voorzichtigheid weliswaar met het argument dat de publieksinkomsten afhankelijk zijn van de aanwezigheid van publiekstrekkers binnen de juryselectie van het festival. Tegelijkertijd laten de resultaten van de afgelopen jaren echter een stijgende trend zien. Bovendien blijkt uit de kengetallen dat de organisatie in de komende vier jaar structureel rekent op een forse toename van het aantal betaalde bezoeken ten opzichte van de realisatie in 2015. De commissie is daarom van mening dat de organisatie ten aanzien van de publieksinkomsten meer zelfvertrouwen en ambitie mag tonen.
De commissie vindt het positief dat de aanvrager voor het Nederlands Theater Festival en het Amsterdam Fringe Festival verschillende doelgroepen onderscheidt, met voor elke groep een passende marketingcampagne. Voor zowel het NTF als het AFF creëert de organisatie aansprekende campagnes, waarbij nieuwe bezoekers door middel van ‘verrassende belevingen’ bekend raken met de twee festivals. Daarnaast maakt de aanvrager voor de publieksbenadering gebruik van de klassieke marketingmiddelen, bestaande uit posters, (online) acties, publicitaire aandacht in de verschillende media, de website en het programmaboekje. De commissie is tot slot positief over de ambitie van De Theaterdagen om een breder en meer cultureel divers publiek te bereiken. In het plan staan volgens de commissie een aantal doelgerichte middelen daarvoor beschreven. Ook de diverse samenwerkingspartners die de aanvrager hierbij betrekt, kunnen een ingang bij een meer cultureel divers publiek bewerkstelligen.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.
Het NTF presenteert vooral aanbod dat is te kenmerken als teksttheater. Dat aanbod is al ruimschoots op de Nederlandse podia te zien geweest. De activiteiten van het AFF zijn daarentegen multidisciplinair en de getoonde makers worden nog niet veel op reguliere Nederlandse podia geprogrammeerd. Dat onderdeel vindt de commissie daarom onderscheidend. Al met al levert de aanvrager een aanzienlijke bijdrage aan de pluriformiteit van het landschap.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als neutraal.
Het Nederlands Theater Festival en het Amsterdam Fringe Festival vinden plaats in Amsterdam. Hiermee wordt geen bijdrage geleverd aan de spreiding.
Aanwezigheid financiële bijdrage provincie of gemeente
De aanwezigheid van een financiële bijdrage van de provincie of gemeente is ruim voldoende.
De organisatie heeft in de afgelopen periode jaarlijks een bijdrage van ongeveer 80.000 euro van de gemeente Amsterdam ontvangen. Voor de periode 2017-2020 vraagt zij een bedrag van 140.000 euro aan. Het gaat om een relatief bescheiden bedrag in relatie tot de totale omzet van de aanvrager. Hiermee is sprake van een beperkte lokale bijdrage.
Bijdrage (co)productie
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Stichting De Theaterdagen te honoreren voor zover het budget dat toelaat.
Aangevraagd bedrag per editie
250.000
Geadviseerd bedrag per editie
bedrag per editie
250.000
Bijdrage (co)productie
0
Totaal per editie
250.000
Toegekend bedrag per editie
250.000
Aangevraagd bedrag per editie
250.000
bedrag per editie
250.000
Bijdrage (co)productie
0
Totaal per editie
250.000
Toegekend bedrag per editie
250.000
* Alsnog toegekend in 2016