Het New European Ensemble (NEuE), gevestigd in Den Haag, is een ensemble voor nieuwe muziek dat in 2008 is opgericht door jonge musici uit heel Europa. De zakelijke leiding is handen van Onno Ephraim en Emlyn Stam is artistiek coördinator. Dimitri van der Werf verzorgt de marketing, communicatie en ondersteuning op het artistieke vlak. De musici van NEuE willen hun passie voor hedendaagse en 20e-eeuwse muziek delen met een publiek dat breder is dan de doorgewinterde liefhebbers. Het ensemble heeft als doelstelling om hedendaagse muziek op een vernieuwende manier te presenteren, waarbij het ensemble de traditionele concertvorm wil doorbreken. Dit doet de organisatie onder meer door buiten de concertzaal te spelen en muziek te combineren met andere kunstvormen zoals film, literatuur, theater, dans en beeldende kunst. Met compositieopdrachten laat het ensemble nieuw repertoire tot stand komen. Met producties waarin actuele vraagstukken zoals mensenrechten aan bod komen, wil het ensemble tonen dat nieuwe muziek maatschappelijk actueel is. Het ensemble organiseert concertseries, tournees en producties waarin hedendaagse en 20e-eeuwse muziek centraal staan. Regelmatig worden compositieopdrachten verstrekt aan gerenommeerde en jonge componisten. Ook profileert het ensemble zich met opera en dans in verschillende samenwerkingsprojecten: kameroperaproducties, maar ook grote en kleinschalige experimenten met muziek, visuele kunst en choreografie. Op het gebied van talentontwikkeling onderscheidt NEuE zich in samenwerkingsprojecten met jonge componisten, makers en uitvoerende musici, aldus de aanvrager.

In de periode 2017-2020 zal nieuw werk geschreven worden door de Nederlandse componisten Martijn Padding, Peter Adriaansz, Joey Roukens en Svitlana Azarova. Daarnaast zullen de buitenlandse componisten Carlo Boccadoro, Esaias Järnegard, Benjamin Staern, Pärt Uusberg, Krystof Maratka en José María Sánchez-Verdú nieuw werk schrijven. Er zal met de choreografen Lonneke van Leth, Kenzo Kusuda en Gerard Mosterd aan dans- en muziektheatervoorstellingen gewerkt worden. Jaarlijkse projecten en series betreffen de componistenportretten: Alexander Goehr in 2017, Sofia Gubaidulina in 2018, Mark-Anthony Turnage in 2019 en ten slotte Tansy Davies in 2020. In samenwerking met Dans- en Muziekcentrum Den Haag worden er elk seizoen drie concerten gespeeld waarin nieuwe en klassieke muziek met elkaar verbonden worden. In Salon Branoul worden muziek en literatuur bij elkaar gebracht. Jaarlijks wordt er een cross-overproject met Korzo Theater en het Bimhuis gerealiseerd, evenals zes zomerconcerten in de Haagse Nutstuin met hedendaags kamermuziekrepertoire. Op incidentele basis worden er projecten met betrekking tot muziek en de maatschappij gedaan, waaronder ‘Resolution Seekers’. Eveneens wordt een muziektheaterproject voor jongeren gerealiseerd, in samenwerking met de Carnegie Stichting en het Internationaal Strafhof. Tot slot worden er twee projecten in samenwerking met kunstenaars uit andere disciplines gerealiseerd en twee muziektheaterproducties, waarvan één in samenwerking met Opera2day en een grote toerende productie, ‘L’Histoire du Soldat’, in eigen beheer.

NEuE vraagt een bijdrage talentontwikkeling aan en wil daarmee elk jaar drie projecten binnen de ensembleacademie organiseren. Het betreft twee componistenpractica waarin compositiestudenten van het Koninklijk Conservatorium de kans krijgen om nieuw werk te schrijven voor het NEuE. Het gaat om het voorleggen van schetsen en het uitproberen van ideeën voordat ze hun compositie helemaal uitwerken. De eindresultaten worden in concerten gepresenteerd. De beste composities speelt NEuE tijdens de Gaudeamus Muziekweek. Sommige studenten krijgen ook vervolgopdrachten van het ensemble en enkele stukken worden op buitenlandse festivals gepresenteerd. Het derde project is een groot ensembleconcert met side by side playing. Studenten treden samen met musici van NEuE op. Hierdoor kunnen de studenten zich voorbereiden op de beroepspraktijk in Nederland, aldus de aanvrager.

In de periode 2017-2020 speelt NEuE negentig voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 203.700 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 20.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 223.700 euro.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.

De commissie vindt de musici van het ensemble beschikken over een goed vakmanschap. De relatief jonge musici staan voor bevlogen presentaties van hedendaagse muziek die in verschillende grootte van bezetting goed samenspel laten horen. New European Ensemble vertegenwoordigt volgens de commissie een actueel geluid in de hedendaagse uitvoeringspraktijk. De commissie vindt het streven van het ensemble om de concertpraktijk te vernieuwen en daarbij nieuw repertoire te laten ontwikkelen lovenswaardig. Zij merkt echter ook op dat de gewaagde lijn in de programmering, die ingezet is door de voormalig artistiek leider, de laatste tijd minder uitgesproken is. De programma’s zijn zeer gevarieerd, maar de commissie mist hierin een duidelijke focus. Zo vindt zij de uitwerking van het programma met jazzsaxofonist en componist David Binney artistiek interessant en goed uitgevoerd, maar is zij niet overtuigd van de toegevoegde waarde hiervan binnen de totale programmering.

De multidisciplinaire producties, die vaak actuele thema’s aansnijden, weten volgens de commissie een groot publiek aan te spreken en tonen een oorspronkelijke visie op nieuwe presentatievormen. De commissie vindt dat de kracht van het ensemble ligt op het gebied van de maatschappelijke betrokkenheid. Zij vindt verder dat New European Ensemble het best tot zijn recht komt met uitvoeringen van hedendaagse componisten. De innovatie in de podiumpresentatie zoals het ensemble deze ambieert, ziet de commissie niet consequent terug tijdens de uitvoeringen. Zij vindt de presentatie wat statisch, waardoor de zeggingskracht achterblijft bij de ambities van het ensemble.

De commissie constateert dat de plannen voor 2017-2020 grotendeels een voorzetting zijn van de artistiek ingeslagen weg. Zij is over het geheel genomen positief over de beoogde componisten en samenwerkingspartners. Hieruit spreken dezelfde ambitieuze en prikkelende ideeën over verbindingen met andere disciplines en genres. Met een aantal producties wordt vervolg gegeven aan eerdere samenwerkingen zoals met componist Angus Barnacle en choreograaf Kenzo Kusuda. De commissie mist in de plannen echter een reflectie op de eerder gerealiseerde producties die inzicht geeft in de artistieke uitdagingen van het ensemble voor de komende periode. De verschillende producties zijn volgens haar opnieuw zeer uiteenlopend, waardoor een sterke artistieke focus ontbreekt. Ook vindt de commissie de artistieke uitwerking enigszins algemeen en summier uitgewerkt. Op basis hiervan heeft zij niet het vertrouwen dat de producties over de hele linie van een grote mate van zeggingskracht zullen getuigen.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als voldoende.

De commissie constateert dat het New European Ensemble de afgelopen periode grotendeels met behulp van subsidie van de gemeente Den Haag zijn activiteiten heeft gerealiseerd. Op basis van de balans van eind 2015 maakt zij op dat de financiële situatie stabiel is. Wel laten deze gegevens een licht dalend exploitatieresultaat zien, waardoor het opgebouwde eigen vermogen is gehalveerd. De commissie mist een toelichting op deze ontwikkeling.

New European Ensemble verwacht een stijging van de eigen inkomsten, onder andere door het realiseren van meer activiteiten. Ook verwacht het ensemble omvangrijke (co)producties te realiseren waarmee een groter publiek wordt bereikt. De eigen inkomsten laten over de laatste jaren een stijging zien die volgens de commissie aansluit bij de geschetste ontwikkeling. Echter, de verwachte verdubbeling van het aantal concerten en bezoekers vindt zij op basis van het ontbreken van een strategie op dit punt minder aannemelijk. De commissie vindt over het algemeen dat de begroting onvoldoende aansluit bij de plannen. Zo neemt bijvoorbeeld de totale begroting aanzienlijk toe. Dit wordt maar ten dele door de aanvrager verklaard (door de stijging van het aantal activiteiten en een daarmee noodzakelijke uitbreiding van de personele inzet).

Er wordt ingezet op meer speelbeurten per productie, maar die gaan hand in hand met een verdrievoudiging van de kosten daarvan. De commissie is er in beperkte mate van overtuigd dat de aanvrager de verschillende inkomstenbronnen zal weten te maximaliseren. Zij waardeert de aanpak van de aanvrager om de eigen inkomsten over diverse bronnen te spreiden, maar de geschetste ontwikkeling binnen dit ‘derdegeldstroombeleid’ sluit volgens haar niet goed aan bij de gerealiseerde inkomsten over de periode 2013-2015.

De commissie vindt het positief dat het New European Ensemble streeft naar flexibiliteit in de kostenstructuur om tegenvallers op te vangen, maar zij mist op dit punt een duidelijke strategie. De ambities voor 2017-2020 liggen volgens de commissie met name op het vlak van omvangrijke (co)producties. Hoe daarbij de financiële risico’s met de samenwerkingspartners worden gedeeld, is voor de commissie onduidelijk.

De organisatie beschrijft de publieksbenadering vanuit de aard en omvang van het gewenste publiek en de eigen positie in het veld. De programma’s richten zich op verschillende doelgroepen en deze worden per programma in kaart gebracht door de aanvrager. De commissie vindt het goed dat de aanvrager zich inzet om buiten de gebruikelijke bezoekers van hedendaags gecomponeerde muziek doelgroepen te interesseren voor zijn producties. Daarnaast vindt zij dat New European Ensemble zijn plek in het culturele veld tamelijk goed weet te typeren. Het ensemble verbindt nieuw gecomponeerd repertoire met andere kunstvormen en actuele thema’s. Door de samenwerking aan te gaan met stevige partners op het gebied van muziektheater kan de organisatie volgens de commissie haar positionering bestendigen. De positionering ten opzichte van verwante ensembles verdient volgens haar echter nog aanscherping. De commissie vindt de activiteiten op het vlak van publieksbenadering interessant, maar ziet hiervan weinig terug op de onlinekanalen van het ensemble. Zij vindt deze plannen nog een tamelijk theoretische indruk maken.

De bijdrage aan de pluriformiteit beoordeelt de commissie als ruim voldoende.

De commissie constateert dat het repertoire van het ensemble voornamelijk bestaat uit nieuw gecomponeerde muziek, waaronder een substantieel deel nieuwe opdrachtcomposities. Er zijn meer ensembles actief die zich hebben gespecialiseerd in de hedendaagse muziek, maar het totale aanbod op dit gebied is niet ruim vertegenwoordigd in vergelijking met andere muziekgenres. Daarnaast stelt de commissie vast dat het soort interdisciplinaire coproducties dat het ensemble presenteert in de aanvraag, redelijk goed vertegenwoordigd is binnen het podiumkunstenaanbod in Nederland. Zij is van mening dat New European Ensemble een aanzienlijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als voldoende.

De aanvrager is gevestigd in Den Haag, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Verder constateert de commissie dat het ensemble in de periode 2013-2015 relatief veel gespeeld heeft in Amsterdam. Het aandeel concerten dat het ensemble in andere steden en regio’s heeft gespeeld, is in relatie tot andere podiumkunstinstellingen klein. De commissie stelt echter vast dat New European Ensemble in de periode 2017-2020 een substantieel aandeel van haar concerten in andere steden en regio’s wil spelen. Door de onderbouwing van de plannen op dit gebied is zij ervan overtuigd dat het ensemble de ambities op dit vlak kan realiseren. De commissie vindt dat New European Ensemble hiermee een beperkte bijdrage levert aan de spreiding.

De commissie adviseert de bijdrage talentontwikkeling niet toe te kennen.

De commissie constateert dat de plannen voor de Ensemble Academie, die onderdeel uitmaken van dit plan, niet passen binnen de doelstellingen van het Fonds Podiumkunsten. Zij heeft waardering voor de wens van ensembles om een rol te spelen bij het begeleiden van jonge musici en componisten naar de beroepspraktijk, maar zij stelt vast dat – daar waar het gaat om studenten – de verantwoordelijkheid ligt bij de conservatoria in het land. De relatief beperkte middelen die bij het Fonds Podiumkunsten beschikbaar zijn als bijdrage in de talentontwikkeling zijn niet bedoeld voor podiumkunstenaars die nog een beroepsopleiding volgen.