Oorkaan
Inleiding
Oorkaan is producent van jeugdmuziek en is gevestigd in Amsterdam. De organisatie staat onder leiding van artistiek directeur Caecilia Thunnissen. De missie van Oorkaan is om voor zo veel mogelijk kinderen tot en met 12 jaar deuren te openen om de oneindige wereld van muziek te ontdekken en ervan te genieten. Dit doet Oorkaan door theatrale concerten in zinnenprikkelende en verrassende vormen te presenteren, die het luister- en verbeeldingsvermogen van het kind stimuleren. Daarbij ligt de focus op de canon van het klassieke mondiale muziekrepertoire. Op deze manier wordt bijgedragen aan een brede muzikale bagage van kinderen in Nederland en daarbuiten. De theatrale concerten worden bewerkstelligd door het coachen van regisseurs, choreografen en ontwerpers en door het ontwikkelen van educatieprogramma’s en activiteiten als randprogrammering bij de concerten.
Oorkaan ziet zichzelf als een toonaangevende en niet weg te denken partner in het (inter)nationale podiumkunstenveld, die ervoor heeft gezorgd dat steeds meer andere ensembles en musici muziekvoorstellingen voor kinderen verzorgen. Dit heeft een gezond en bloeiend jeugdaanbod op het gebied van muziek opgeleverd.
Voor de komende periode onderscheidt Oorkaan twee soorten programma’s. Ten eerste ‘Qu'on ser théâtrale’: nieuwe kernproducties en twee of drie reprises per jaar in herkenbare Oorkaan-stijl, waaronder indien mogelijk één coproductie. Ten tweede de ‘Sturm und Drang’: kleine producties met een grote impact, in korte tijd gemaakt door aanstormend talent en ontwikkeld vanuit de actualiteit en/of een maatschappelijke noodzaak. De beoogde producties voor de komende periode zijn ‘BACH’ in coproductie met het Vlaamse Zonzo Compagnie; ‘Het strijkkwartet van Meneer Sax’ met het Ebonit Saxofoonkwartet; ‘Laat me met rust!’ met strijkers van het Nederlands Kamerorkest en ‘Beethoven Strijkkwartet 132’ met het Dudok Strijkkwartet. Verder realiseert Oorkaan ‘Ottoman’ met mondiaal niet-westers klassiek repertoire uitgevoerd door Ensemble Judique; ‘Concert voor een Handschoen’, een interactief elektroakoestisch concert voor een handschoen, een viool en twee blaasinstrumenten; ‘De Cellokrijgers’, een coproductie met het Cello8ctet en de Cello Biënnale Amsterdam en ‘De Power of Music’, in samenwerking met Calefax. Daarnaast worden meerdere producties in reprise genomen.
Oorkaan zegt zich te hebben bewezen als hét trainings- en ontwikkelcentrum voor musici en als coach voor makers in het genre jeugdmuziek. De talentontwikkeling kent twee soorten activiteiten: spel- en bewegingstraining voor musici en de coaching van makers in de Oorkaan-methode. Per seizoen is er financiële ruimte voor circa veertig trainingsdagen voor tien musici, en twee tot vier werkplaatsen voor makers. Het aantal trainingsdagen is uiteindelijk afhankelijk van de onderzoeksvragen, de ontwikkelbehoeften en het aantal musici dat deelneemt.
In de periode 2017-2020 speelt Oorkaan honderd voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 413.000 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 82.600 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 495.600 euro.
Historie
Stichting Oorkaan ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds volgt meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs van het Fonds de voorstellingen en/of de concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds tien voorstellingen en/of concerten van zeven verschillende producties van Oorkaan bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.
Oorkaan werkt samen met musici die over een ruime mate van vakmanschap beschikken. De commissie vindt dat de organisatie erin is geslaagd om een beproefde methode te ontwikkelen voor de aansturing en totstandkoming van muziekvoorstellingen voor kinderen.
Kenmerkend voor de voorstellingen zijn volgens haar de effectieve spanningsboog, de gelaagdheid en de humor. Deze elementen zorgen ervoor dat er zowel voor de kinderen als voor hun ouders veel te beleven is tijdens de voorstellingen. Oorkaan is in staat om met weinig theatrale middelen een maximaal effect te bereiken. De commissie is dan ook van mening dat van de producties een sterke zeggingskracht uitgaat. Ook heeft de commissie vertrouwen in het perspectief dat de aanvraag schept voor de periode 2017-2020 en zij verwacht, op grond van de plannen, dat de onlangs aangetreden artistiek directeur Caecilia Thunnissen een krachtig eigen stempel zal drukken op het aanbod. In de aanvraag is volgens de commissie echter onvoldoende sprake van een heldere artistieke visie van waaruit de uiteenlopende producties worden ontwikkeld. Er is weinig kritische zelfreflectie met het oog op het functioneren van de organisatie en de resultaten tot dusver. De commissie heeft de indruk dat Oorkaan een stevige positie heeft binnen het muziekleven, aangezien in het veld groot belang wordt gehecht aan de functie die het vervult. Doordat Oorkaan als gespecialiseerde organisatie op het gebied van jeugdmuziek enig in zijn soort is, is de aanvrager grotendeels op zichzelf aangewezen bij de ontwikkeling van een visie op jeugdmuziekaanbod. De commissie vindt het om die reden essentieel dat er sprake is van zelfevaluatie bij de onderbouwing van het artistiek beleid, maar de aanvraag geeft hiervan weinig blijk. In dit verband zou het waardevol zijn ook inzicht te bieden in hoe de voorstellingen door de doelgroep van kinderen worden beleefd en gewaardeerd.
Verder vindt de commissie dat de gemaakte inhoudelijke keuzes tamelijk summier worden toegelicht. Zo is de focus volgens de aanvraag gericht op de canon van de klassieke muziek, terwijl dit niet wordt gemotiveerd. Oorkaan presenteert in de praktijk en ook in de plannen voor de periode 2017-2020 regelmatig producties op basis van andere genres en tradities, zoals hedendaagse muziek, jazz en Turkse muziek.
Ten aanzien van de nieuwe beleidslijnen merkt de commissie op dat die voor een deel nog weinig concreet zijn uitgewerkt. Zo vindt zij het concept ‘Sturm und Drang’, waarbij Oorkaan vanuit de actualiteit, maatschappelijke noodzaak en het experiment producties wil ontwikkelen met aanstormend talent, nauwelijks ingevuld. Als gevolg hiervan geeft de toelichting op deze toekomstige plannen slechts beperkt perspectief op producties met de zeggingskracht die de commissie van Oorkaan kent uit het verleden.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als goed.
Op basis van de liquiditeit en solvabiliteit ultimo 2015 stelt de commissie vast dat de organisatie financieel gezond is. Zij vindt het positief dat Oorkaan een aanpassing van de organisatiestructuur, werkwijze en financiering voor ogen heeft. Deze is volgens haar grondig onderbouwd en gericht op organisatorische en financiële stabiliteit in de nabije toekomst en op langere termijn. Dit zakelijke beleid is bovendien direct gekoppeld aan de wijze waarop de producties tot stand worden gebracht. Oorkaan streeft ernaar het aandeel eigen inkomsten te laten stijgen in de komende jaren tot minimaal 45 procent van de totale begroting en formuleert in de aanvraag een doordachte strategie om dit te bereiken. De commissie vindt het goed dat daarbij scherp gekeken wordt naar het prijsbeleid bij de verkoop van voorstellingen. Ook is het beleid met betrekking tot de werving van sponsorinkomsten onder de loep genomen.
Oorkaan kiest voor een gewijzigde kostenstructuur, waarbij wordt uitgegaan van hogere beheerslasten in combinatie met een verlaging van het totale aantal uitvoeringen. De commissie vindt dat Oorkaan in het plan aannemelijk maakt dat hiermee een stijging van de publieksinkomsten wordt gerealiseerd, in combinatie met een duurzame bedrijfsvoering en goed werkgeverschap. In het plan wordt geen expliciete strategie bij tegenvallers beschreven, maar de commissie is van mening dat in de aanscherping van de organisatiestructuur en het zakelijk beleid voldoende rekening is gehouden met risicobeheersing.
Mede op basis van de helder omschreven positionering onderschrijft de commissie dat Oorkaan in het veld nog altijd een prominente rol speelt als ontwikkelaar en aanjager van jeugdmuziek. Ook nu steeds meer producenten muziekaanbod leveren voor kinderen. De commissie plaatst echter een kritische kanttekening bij de doelgroepenbeschrijving. Oorkaan stelt dat het de doelgroep van ouders en begeleiders van de kinderen helder in beeld heeft, maar in het plan wordt niet specifiek ingegaan op de samenstelling van het bestaande en potentiële publiek. De commissie is van mening dat dit onderwerp slechts oppervlakkige aandacht krijgt, waardoor niet duidelijk wordt in hoeverre Oorkaan ernaar streeft nieuwe doelgroepen te bereiken.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.
De commissie constateert dat Oorkaan zich richt op het genre jeugdmuziek. Er zijn volgens haar weinig organisaties die zich specifiek met dit soort aanbod bezighouden. Wel zijn er diverse ensembles en orkesten die muziekaanbod brengen voor jeugd en jongeren. Daarnaast zijn er (muziek)theater- en dansinstellingen die voor de jeugd voorstellingen produceren waarin muziek een rol speelt. De commissie vindt dat Oorkaan een aanzienlijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.
Oorkaan is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Verder constateert de commissie dat Oorkaan in de periode 2013-2015 regelmatig heeft gespeeld in Amsterdam. Het aandeel aan concerten dat in andere steden en regio's is gespeeld, is in relatie tot andere podiumkunstinstellingen groot. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding van de concerten voor ogen. De commissie vindt dat Oorkaan een redelijke bijdrage levert aan de spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
De commissie adviseert de bijdrage talentontwikkeling toe te kennen.
De commissie is positief over de ontwikkeling van Oorkaan bij het begeleiden van jonge regisseurs, componisten en musici. Makers die binnen de werkplaats een traject hebben gevolgd, zijn volgens haar op een effectieve manier ondersteund. Hierdoor hebben zij in veel gevallen een stap gezet richting een professionele beroepspraktijk. De twee activiteiten die Oorkaan heeft ontwikkeld, kenmerken zich volgens de commissie door de ervaringen die zijn opgedaan in de afgelopen periode. Zij vindt het goed dat Oorkaan op een actieve manier musici en ensembles koppelt aan een muziektheaterregisseur. Oorkaan is volgens de commissie een van de weinige organisaties die op een constructieve manier muziekaanbod voor de jeugd (in een theatrale setting) overdraagt aan een jongere generatie.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Oorkaan te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
495.600
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
60
2.800
168.000
Circuit groot
20
8.500
170.000
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
82.600
Bijdrage jeugd
29.167
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
524.767
Toegekend bedrag per jaar
524.767
Aangevraagd bedrag per jaar
495.600
Circuit klein/middel
168.000
Circuit groot
170.000
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
524.767
Toegekend bedrag per jaar
524.767