Paul van Kemenade
Inleiding
Stichting Paul van Kemenade is de rechtsvertegenwoordiger van de activiteiten van Paul van Kemenade. Hij is altsaxofonist, componist, producer, workshopleider en festivalorganisator. De organisatie is gevestigd in Tilburg en heeft als missie kwalitatieve, toegankelijke en avontuurlijke muziek te maken voor een zo groot mogelijk publiek. De kernactiviteiten van de stichting bestaan uit het componeren, arrangeren, organiseren en uitvoeren van concerten en projecten waarbij het leggen van grensoverschrijdende verbindingen vanuit het eigen muzikale idioom met andere muziekstijlen, culturen en generaties essentieel is. Andere kernactiviteiten zijn het overdragen van kennis en het ontwikkelen en ondersteunen van nieuw talent, door het geven van workshops gericht op het samenwerken en samenspelen met jonge talenten. Artistiek uitgangspunt van de activiteiten is de muziek van Paul van Kemenade. Deze kenmerkt zich volgens de aanvrager door een consequente keuze voor jazz waarin improvisatie, een internationale oriëntatie en een uitgesproken eigen geluid de basis vormen. 2017 is een jubileumjaar, waarin Van Kemenade viert dat hij veertig jaar actief is in het vak en dat zijn festival ‘Stranger than Paranoia’ 25 jaar bestaat. Dit jubileum wordt aangegrepen om vooruit te kijken en de activiteiten van de stichting structureel naar een hoger plan te tillen. Dit betekent de voortzetting van een aantal projecten alsmede de realisatie van nieuwe projecten en samenwerkingsverbanden. Daarbij is de intentie om internationale contacten te verstevigen en nieuwe doelgroepen aan te spreken.
Voor de komende jaren wil de stichting concerten realiseren van het Paul van Kemenade International Quartet, van het duo Paul van Kemenade en Stevko Busch, van zijn ensemble ‘Three Horns and a Bass’ en van het Paul van Kemenade Quintet & Zuid-Afrikanen. Onder de nieuwe projecten vallen onder meer de activiteiten van het jubileumjaar, de serie ‘Van Kemenade invites…’ en een coproductie met dansgezelschap De Stilte en Cappella Pratensis.
Op het gebied van educatie en talentontwikkeling wil Van Kemenade het Zuid-Nederlands Leerokest nieuw leven inblazen. Onder zijn leiding spelen jonge talenten en ervaren musici samen en kunnen beide groepen elkaar versterken. Van Kemenade werkt daarin samen met de Jazz Academy in Den Bosch. Na veertien repetities worden vier uitvoeringen gegeven.
In de periode 2017-2020 speelt Stichting Paul van Kemenade veertig voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 95.000 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 14.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 109.000 euro.
Historie
Stichting Paul van Kemenade ontvangt in de periode 2013-2016 geen structurele subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of het Fonds Podiumkunsten.
Er is door Stichting Paul van Kemenade beeld- en/of geluidsmateriaal opgestuurd van verschillende voorstellingen en/of concerten.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.
De commissie stelt voorop dat het vakmanschap van Van Kemenade buiten kijf staat en dat hij gedurende zijn muzikale carrière een aanzienlijke staat van dienst heeft opgebouwd. De commissie waardeert zijn lyrische spel als altsaxofonist. Hij weet een divers klankenpalet neer te zetten, waarin zijn spel stevig maar ook kwetsbaar kan klinken. Van Kemenade is flexibel en kan uitstekend ‘intunen’ op het specifieke geluid van de diverse groepen waarmee hij werkt. Dit heeft zijn weerslag op de verschillende producties die er door de organisatie worden opgezet. De commissie waardeert de eigen signatuur die hij hiermee meegeeft aan de verschillende bezettingen. Als klinkend voorbeeld noemt zij het duo dat hij vormt met pianist Stevko Busch. Hun transparante samenspel wordt gekenmerkt door een grote gelaagdheid. Minder positief is de commissie over de productie ‘Fantasy Colours’ met De Stilte en Cappella Pratensis. Het idee om met deze groepen samen te werken is origineel, maar de uitwerking heeft te weinig diepgang, waardoor de zeggingskracht zeer beperkt is.
Verder vindt de commissie dat de organisatie in de laatste jaren weinig artistieke ontwikkeling heeft doorgemaakt. Er is sprake van een aantal programma’s dat in verschillende vormen terugkeert. De commissie vindt het een gemis dat Van Kemenade hierbij nauwelijks buiten zijn gekende circuit treedt. De artistieke samenwerking met verschillende partijen lijkt volgens de commissie vooral vanuit een bestaande opgebouwde relatie met musici tot stand te zijn gekomen. Dit geldt eveneens voor de voorgestelde projecten voor de periode 2017-2020. Over het geheel genomen vindt de commissie de plannen divers, met verbindingen met aansprekende gastmusici. De voorgenomen productie met gnawa-meester Majid Bekkas vindt zij hiervan een goed voorbeeld. Volgens de commissie gaan de meeste producties echter om een voortzetting van de al lopende muziekpraktijk van Paul van Kemenade. Zij mist daarbij een inhoudelijke reflectie op wat de organisatie de afgelopen jaren heeft gerealiseerd en hoe dit in de komende periode naar een hoger artistiek niveau wordt gebracht. Daarnaast wordt de keuze voor de samenwerkingspartners niet gemotiveerd en zijn de projecten artistiek-inhoudelijk niet uitgewerkt. Een uitzondering daarop vormt het jubileumjaar. Hiervoor bestaat wel een concrete aanleiding, namelijk de 40-jarige beroepspraktijk van de saxofonist en het 25-jarig bestaan van zijn festival. Ook hier vindt de commissie dat de genoemde activiteiten onvoldoende gemotiveerd en uitgewerkt zijn. Zo vindt zij dat de tournee langs de zustergemeenten van de standplaats, de carte blanche-series en de nieuwe samenwerkingsverbanden als losstaande ideeën gepresenteerd worden. Bovendien bevatten deze activiteiten geen artistiek kader, muzikale invulling of onderlinge samenhang.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als onvoldoende.
De financiële situatie van de stichting op basis van de solvabiliteit en liquiditeit is ultimo 2015 niet stabiel. Stichting Paul van Kemenade ontvangt in de huidige beleidsperiode een bijdrage van de gemeente en de provincie. Hierdoor heeft de organisatie het productieniveau op peil weten te houden en de commissie twijfelt er dan ook niet aan dat het voorgenomen aantal concerten gehaald kan worden. Wel staat de commissie zeer kritisch tegenover het percentage eigen inkomsten. Dat is met 30 procent over de periode 2013-2015 naar haar mening laag en geeft blijk van weinig ambitie. De organisatie stelt zich voor de toekomst een lagere subsidieafhankelijkheid ten doel, maar uit de begroting blijkt dat deze alleen maar zal toenemen voor de periode 2017-2020. Het percentage eigen inkomsten daalt in deze periode zelfs met 10 procent. De commissie vindt de spreiding van inkomstenbronnen hierdoor beperkt. Er wordt voor de financiering van activiteiten sterk geleund op overheidsmiddelen, wat de commissie weinig ondernemend vindt. Daarnaast stelt zij dat het niet realistisch is om uit te gaan van een verdubbeling van de exploitatie wanneer het aantal uitvoeringen ten opzichte van de voorgaande jaren gelijk blijft. De organisatie motiveert deze stijging door te wijzen op de aanstelling van een promotie- en een productiemedewerker. Deze aanstellingen zouden moeten leiden tot een toename van de publieksinkomsten en bijdragen uit donaties van een nog op te richten vriendenvereniging. De commissie mist hiervoor een doordachte strategie die de beoogde stijging aan inkomsten aannemelijk had kunnen maken.
Ten aanzien van de publieksbenadering vindt de commissie de karakterisering van de doelgroepen te weinig specifiek om een gerichte strategie op toe te passen. In de aanvraag worden jazzliefhebbers als de belangrijkste doelgroep genoemd. De methoden en middelen om deze te bereiken worden vervolgens nergens in de aanvraag uitgelegd. Er wordt uitgegaan van niet-onderbouwde aannames, zoals het sterke merk ‘Van Kemenade’ en de binding die zou bestaan met jonge talentvolle musici. Ook zegt de aanvrager samenwerkingsverbanden aan te gaan om potentieel geïnteresseerden te bereiken. Om welke organisaties dit gaat, wordt echter niet vermeld en daarom vindt de commissie niet aannemelijk dat dit het geschetste resultaat oplevert. Zij vindt dat de strategie ten aanzien van publieksbenadering te veel gebaseerd is op wensgedachten en te weinig concreet is uitgewerkt.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.
De activiteiten van Paul van Kemenade plaatst zij binnen het genre jazz- en geïmproviseerde muziek. Dit is volgens haar een genre dat met enige regelmaat te horen is op de Nederlandse podia. In de programma’s van Paul van Kemenade worden verbindingen gemaakt met andere genres zoals klassieke- en Armeense muziektradities. Hoewel het maken van cross-overs binnen verschillende muzikale genres vaker wordt toegepast, stelt de commissie dat deze combinatie een aanzienlijke bijdrage aan de pluriformiteit levert.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als goed.
De stichting is gevestigd in Tilburg, waar het podiumkunstenaanbod beperkt is. Een aanzienlijk deel van de activiteiten van Paul van Kemenade vindt plaats in de vestigingsplaats. Verder constateert de commissie dat in de periode 2013-2015, naast activiteiten in de Randstad, in vergelijking met andere instellingen ook een substantieel aandeel concerten in andere steden en regio’s is gespeeld. De commissie vindt daarom dat Paul van Kemenade een grote bijdrage levert aan de spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
De commissie adviseert de bijdrage talentontwikkeling niet toe te kennen.
De commissie vindt de plannen voor talentontwikkeling onvoldoende uitgewerkt. Paul van Kemenade wil het Zuid-Nederlands Leerorkest nieuw leven inblazen. Waarin de musici in dit leerorkest worden begeleid, wordt de commissie niet duidelijk uit de plannen. Ook de aansluiting bij de opleiding aan de conservatoria is onvoldoende uitgewerkt. De commissie heeft op basis van de ervaring van Van Kemenade op het gebied van het geven van workshops vertrouwen dat hij musici kan stimuleren een stap te zetten richting een professionele beroepspraktijk. Zij vindt de gepresenteerde plannen echter te mager om de bijdrage toe te kennen.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Paul van Kemenade te honoreren voor zover het budget dat toelaat.
Aangevraagd bedrag per jaar
109.000
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
40
500
20.000
Circuit groot
0
0
0
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
95.000
Toegekend bedrag per jaar
95.000
Aangevraagd bedrag per jaar
109.000
Circuit klein/middel
20.000
Circuit groot
0
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
95.000
Toegekend bedrag per jaar
95.000
** Alsnog toegekend in 2017