Podium Mozaïek is een internationaal cultuurpodium in Amsterdam-West dat theater, muziek, dans, spoken word, verhalen, beeldende kunst, film en alle mogelijke combinaties daarvan programmeert. Het podium, geleid door Zafer Yurdakul, zet in op de ontwikkeling van een artistiek en cultureel divers aanbod dat meerdere groepen in de samenleving aanspreekt. Het identificeren van thema’s die actueel zijn binnen de diverse groeperingen vindt het theater van belang, maar ook de ondersteuning van makers en spelers met een andere, (bi-)culturele achtergrond. Podium Mozaïek wil zich manifesteren als expertisecentrum voor culturele diversiteit in het theater, zowel in programmaontwikkeling, marketing en publieksbereik als in een nieuwe vorm van producentschap.

In de komende jaren wil Podium Mozaïek investeren in de ontwikkeling van programma's en producties die een cultureel divers publiek aanspreken en in een verdiepend, op uitwisseling gericht randprogramma. Door middel van deze randprogrammering zet Podium Mozaïek de inhoud van de voorstellingen in een thematisch kader. De thema’s spelen langere tijd, worden in verschillende projecten verwoord en door verschillende makers geuit. Het gaat om thema's als ‘vluchtelingen in Europa’ (migratie), ‘radicalisering in de buurt’, ‘identiteit’ en ‘je thuis voelen’, ‘goed nieuws over de interculturele samenleving’ en grootstedelijke thema’s als ‘gentrificatie’, ‘eenzaamheid’ en ‘de toekomst van de stad’. De activiteiten waarvoor ondersteuning wordt gevraagd, zijn het 'Theater Manifest' en drie projecten die daarbinnen vallen. Podium Mozaïek signaleert dat theaterbezoek niet langer gaat om ‘bekijken’ alleen, maar vooral om ‘beleven’. Mensen hebben behoefte aan unieke ervaringen, bijzondere evenementen, speciale locaties en contact met andere mensen. Met het ‘Theater Manifest’ wil Podium Mozaïek via een randprogrammering voorstellingen in een breder en dieper kader plaatsen: in huis, in het land en online. De randprogrammering sluit aan op het hoofdprogramma en wordt op verschillende manieren vormgegeven: opdrachten aan makers, publieksgesprekken, exposities, muzikale omlijstingen, diners, ontmoetingen, specifieke samenwerkingen en festivals. Daarbij wil Podium Mozaïek drie op zichzelf staande theatrale programma’s uitbrengen. De beoogde projecten worden gemaakt, gepresenteerd en getoerd in coproductie met diverse partners.

'Speak Up!' is het eerste project: theatermaker Edit Kaldor hanteert een theaterprocédé waarbij mensen het podium betreden die anders zelden worden gehoord. Kaldor ontwikkelt nieuwe bijeenkomstvormen die bestaande patronen van buitensluiting willen doorbreken. Op deze manier wordt interactief gewerkt rond de thema’s ‘uitsluiting’ en ‘isolement van migranten’. '5200 woorden' is een 'out-of-the-classroom-taal-event' in samenwerking met het theaterplatform Zina. De voorstelling bestaat uit theatrale ontmoetingen tussen niet en wel Nederlandssprekenden. Daarin wordt een taalzone gecreëerd om in gelijkwaardigheid met elkaar contact te maken, ondanks de belemmeringen die het niet spreken van elkaars taal met zich meebrengt. In 'Open Lab', eveneens samen ontwikkeld met Zina, worden zes makers van verschillende afkomst en uit verschillende disciplines gevraagd om gezamenlijk het thema ‘identiteit’ te bevragen en vorm te geven. De begrippen ‘fundamenteel’ en ‘extreem’ zullen als rode draad door dit onderzoek lopen. Binnen het ‘Theater Manifest’ wordt tevens het internationale samenwerkingsproject ‘Europe Now’ ondergebracht, een netwerk van Europese theaters/gezelschappen dat voorstellingen over het nieuwe Europa wil uitwisselen.

In de periode 2017-2020 speelt Podium Mozaïek 58 voorstellingen. Het gevraagde subsidiebedrag is 147.500 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 29.500 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 177.000 euro.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als voldoende.

Podium Mozaïek heeft een belangrijke functie in Amsterdam voor de presentatie van professionele podiumkunsten van cultureel diverse makers. In die functie vindt de commissie Podium Mozaïek een belangrijk podium dat verhalen vertelt en onderwerpen aan de orde kan stellen voor mensen die niet regelmatig naar het theater gaan. De aanvrager maakt in artistiek opzicht niet de gemakkelijkste keuzes, maar stelt de inhoudelijke expertise in dienst van het samenstellen van een breed aanbod, waarin hij het artistiek risico niet schuwt. Van oorsprong heeft Podium Mozaïek een programmerende functie. In het plan voor de komende jaren lanceert Podium Mozaïek investeringen in de ontwikkeling van theatrale programma’s en gaat de organisatie zich ook toeleggen op het (co)produceren van theatervoorstellingen. De commissie vindt dit op zichzelf een interessante ontwikkeling, maar Podium Mozaïek weet dit voornemen in de aanvraag niet vertrouwenwekkend in te vullen. Zo heeft de commissie in de plannen geen inhoudelijke reden aangetroffen voor Podium Mozaïek om zich als producent te verbinden aan projecten die in eerste instantie van buitenaf, dus van gezelschappen buiten de instelling zelf, afkomstig zijn. Podium Mozaïek wil samenhang en context verschaffen en de mensen laten ‘beleven’ in plaats van alleen laten ‘bekijken’. Daarmee geeft de aanvrager volgens de commissie nog geen inzicht in de beweegredenen achter de voornemens om de grote stap te zetten naar (co-)producentschap. De gewenste doelstellingen zijn in de ogen van de commissie ook goed te bereiken door als afnemer projecten ‘in te kopen’ die bijdragen aan die doelstellingen. Tevens ontbreekt het naar de mening van de commissie in de aanvraag aan een overkoepelende artistieke visie bij de keuze van de betreffende producties. De projecten voor de komende jaren zijn gericht op publieksparticipatie en het betrekken van cultureel diverse publieksgroepen. Dat zijn op zichzelf duidelijke doelstellingen waar Podium Mozaïek zich sterk voor maakt, maar de verschillende producties zijn voor wat betreft de inhoud, vorm en opzet dermate uiteenlopend dat daaruit voor de commissie geen eigen herkenbare signatuur af te leiden is. Zo is het de commissie uit de aanvraag niet duidelijk geworden hoe bijvoorbeeld het werk van Edit Kaldor zich verhoudt tot de ambitie om theaterbezoekers te betrekken die traditioneel niet gewend zijn om naar het theater te gaan. Verder heeft de commissie niet uit de plannen kunnen destilleren wie de artistieke eindverantwoordelijkheid heeft voor de projecten. De eigen artistieke inbreng van de aanvrager in de projecten wordt niet zichtbaar gemaakt in de aanvraag. Daardoor is onduidelijk wat de artistieke meerwaarde zal zijn van de samenwerkingen tussen Podium Mozaïek en de makers.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als onvoldoende.

Podium Mozaïek heeft ruime ervaring in het programmeren van uitvoeringen voor specifieke cultureel diverse doelgroepen die zich bevinden in de directe omgeving van het theater en in de rest van Amsterdam. Het (co-)produceren en het daarbij behorende organiseren van tournees is voor de instelling een nieuwe stap. De commissie vindt dat de aanvrager de risico’s niet goed benoemt, vooral tegen de achtergrond van de financiële situatie van Podium Mozaïek. De organisatie heeft een negatief eigen vermogen, dat in de loop van de jaren 2013-2015 verder verslechterd is. Hoe de aanvrager vanuit een financieel zorgwekkende uitgangssituatie een nieuwe activiteit (met de daarbij behorende investeringen en financiële onzekerheden) wil opbouwen, komt in de aanvraag niet aan de orde. Daarnaast mist de commissie ook in meer algemene zin in de aanvraag een heldere visie hoe Podium Mozaïek binnen zijn bedrijfsvoering de nieuwe activiteit met betrekking tot het (co-) produceren op gedegen wijze een plek zal geven.

De begroting voor 2017-2020 stelt de commissie in dit verband niet gerust. Zo stijgt de totale begroting flink. De eigen inkomsten moeten aanzienlijk stijgen ten opzichte van de voorgaande jaren. De aanvraag geeft slechts een summiere onderbouwing van die stijging, waardoor de commissie niet het vertrouwen kan uitspreken in de realisatie van het dekkingsplan. Podium Mozaïek verwacht dat binnen de overheidssubsidies ook de bijdrage van de gemeente sterk zal stijgen, maar het advies van de Amsterdamse Kunstraad is substantieel lager dan gevraagd, waardoor deze stijging niet realistisch lijkt. Daarnaast vindt de commissie de begroting in tegenspraak met de aanvraag. Podium Mozaïek gaat in de aanvraag uitgebreid in op het aspect van de eigen inkomsten, bijvoorbeeld via de recettes, verhuur, sponsoring en het vriendenprogramma. Echter, de verhouding van de eigen inkomsten ten opzichte van de overheidssubsidies zal in 2017-2020 dalen ten opzichte van voorgaande jaren. De commissie vindt dit weinig ondernemend. Verder ontbreekt in de aanvraag een strategie voor het omgaan met financiële tegenvallers. Dit vindt de commissie een groot gebrek, gelet op de aanzienlijke risico´s die met het zelf gaan (mede) produceren gepaard gaan.

De publieksbenadering komt in de aanvraag prominent aan bod. Podium Mozaïek gaat onder meer herhaalbezoek stimuleren via thematische series. Verder wil Podium Mozaïek inspelen op de behoefte aan ontmoeting en beleving. Dat vindt de commissie aansprekende uitgangspunten, maar in de aanvraag wordt geen strategie besproken om publiek te werven specifiek voor de projecten waarvoor het podium subsidie aanvraagt. Het betreft hier eigen projecten, waarvoor Podium Mozaïek zich sterk gaat maken, maar juist voor die projecten is een specifieke uitwerking nodig om de commissie het vertrouwen te geven dat de boodschap bij de juiste mensen aankomt. Zij mist hier een concrete beschrijving welke doelgroepen bij de projecten in beeld zijn.

De bijdrage aan de pluriformiteit beoordeelt de commissie als zeer goed.

Het aanbod plaatst de commissie binnen het sociaal-artistiek theater. Van sociaal-artistiek theater bestaat een beperkt aanbod in Nederland, zowel in het gesubsidieerde als het vrije circuit. Het grootste deel van het aanbod van Podium Mozaïek onderscheidt zich in de ogen van de commissie bovendien door het cultureel diverse karakter van het werk. De commissie is van mening dat Podium Mozaïek een zeer belangrijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als voldoende.

Podium Mozaïek is gevestigd in Amsterdam, waar het aanbod aan podiumkunsten zeer groot is. Podium Mozaïek wil in de komende periode een substantieel aandeel voorstellingen in andere steden en regio’s buiten de grote steden gaan spelen. De aanvraag heeft de commissie er niet van kunnen overtuigen, dat de ambities op dit vlak volledig zullen worden gerealiseerd. De commissie vindt dat Podium Mozaïek een beperkte bijdrage levert aan de geografische spreiding.