STIP theaterproducties
Inleiding
“Elk kind heeft recht op kunst”. Vanuit deze overtuiging is STIP theaterproducties (Stichting Theaterproducties en initiatieven) in 1987 opgericht. STIP is als jeugdtheaterproducent gevestigd in Amsterdam en wordt geleid door directeur Johanna Somers. STIP richt zich op de productie en verkoop van theater voor jeugd en jongeren. Het staat voor een jeugdtheateraanbod dat vernieuwend, experimenteel, inhoudelijk interessant en verrassend is en dat op verschillende niveaus begrepen kan worden. STIP begeleidt theatermakers op artistiek en productioneel vlak in hun ontwikkeling tot allround artistiek leider. Daarbij gaat het om theatermakers die, vaak onder de vleugels van een gezelschap, al een of twee producties hebben gerealiseerd en daarna de behoefte hebben om zelfstandig een productie te maken. Naast het produceren van eigen werk door jonge makers vervult STIP ook een impresariofunctie voor diverse gezelschappen. In 2012 heeft STIP een jeugdtheaterfonds opgericht om via een jaarlijkse pitch toptalent te kunnen scouten en ondersteunen. De stichting is medeoprichter van TF Jong in de Wijk, de jeugdeditie van het Theaterfestival. STIP streeft met haar producties naar een eigen artistieke signatuur. Deze wordt gekenmerkt door de intentie kinderen aan het denken te zetten. Dat kan zijn in de vorm van teksttoneel, mime, objecttheater, muziektheater en circustheater.
De komende jaren wil STIP haar rol als kwaliteitsproducent verdiepen door haar makers een solide en continue basis te bieden. In 2020 wil STIP uiteindelijk een neutraal, onafhankelijk platform zijn voor jonge en autonome jeugdtheatermakers, waar op hoog niveau wordt geproduceerd, geprogrammeerd en geadviseerd, in samenwerking met gezelschappen en theaters. STIP verbindt zich daarnaast aan een initiatief van de Toneelmakerij, Likeminds en Theater de Krakeling om culturele diversiteit in het jeugdtheater te stimuleren. Het betreft een driejarig programma voor aankomende schrijvers en regisseurs met een cultureel diverse achtergrond. STIP werkt in 2017-2020 met een mix van jonge en ervaren theatermakers en houdt ruimte in de planning voor een productie uit het stimuleringstraject culturele diversiteit. Op het programma staan uiteenlopende producties. 'Waar de neushoorn regeert' is een muziektheaterproductie gebaseerd op ‘Rhinocéros’ van Eugène Ionesco, voor kinderen van 7 jaar en ouder. Sanne Nouws maakt 'Hendrik IV (ongeschikt voor kinderen)', een live gecensureerde voorstelling voor 8-plussers, vrij vertaald naar het gelijknamige stuk van Luigi Pirandello. 'Meneertje Nooitgenoeg' van Tg. Winterberg is een voorstelling voor de allerkleinsten, over alles willen hebben en nog een beetje meer. Anne Maike Mertens maakt in haar nieuwe collectief samen met Malou de Roy van Zuydewijn en Bibi Trompetter de 6-plusvoorstelling 'Super Oma', een ode aan de oma, gespeeld in een gebreid decor van de vrouwen van Brei. 'Lef!' van Laura van Hal wordt een 6-plusvoorstelling vol acrobatische danskunst en circustheater, waarin ze voortborduurt op het thema ‘het individu ten opzichte van de groep’. Job Raaijmakers maakt 'Het Vertier der Mieren', een bizarre beginnerscursus om te dealen met misère, vormgegeven door vier grote mieren in een strak georganiseerde revue. ‘Drie keer drie keer drie’ is een muziektheatervoorstelling over de hardnekkige absurditeit van dwangneuroses, dwanggedachten en dwanghandelingen.
In de periode 2017-2020 realiseert STIP theaterproducties 75 voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 280.000 euro.
Historie
STIP theaterproducties ontvangt in de periode 2013-2016 geen structurele subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of het Fonds Podiumkunsten.
Er is door STIP theaterproducties beeld- en/of geluidsmateriaal opgestuurd van de voorstellingen ‘Niet Huppelen', 'In de maneschijn' en 'Vlieg op!'.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.
STIP is in haar aanvraag helder over haar functie en activiteiten. STIP heeft een goed oog voor kwaliteit. In de rol van producent heeft STIP in de afgelopen jaren goede resultaten laten zien. De commissie vindt bijvoorbeeld dat STIP een prima oog heeft voor talentontwikkeling. Ook de productionele ondersteuning van makers getuigt van vakmanschap. STIP is hierdoor aantoonbaar succesvol gebleken in het uitvoeren van haar missie. De commissie oordeelt ook positief over de kwaliteit van veel STIP-producties uit de afgelopen jaren, zoals ‘Vlieg op!’ van Laura van Hal, ‘In de maneschijn’ van Tg. Winterberg en ‘Niet Huppelen’ van Raaijmakers en Geerlings. De voorstellingen zijn oorspronkelijk, omdat ze een eigen beeldtaal hanteren. Met name ‘Niet Huppelen’ getuigt van een originele kijk op kinderen en de manier waarop zij, door de vorm van de voorstelling, worden uitgedaagd om vooral niet al te braaf te zijn. De voorstelling ‘In de maneschijn’ vertelt kinderen middels vakkundig en aansprekend poppenspel niet bang te zijn. Door de originele manier waarop vorm en inhoud bij elkaar komen, hebben deze voorstellingen veel zeggingskracht voor de beoogde jonge doelgroepen. Het aanbod van STIP theaterproducties is zeer divers en biedt muziektheater, circustheater, interactief theater en poppen/objecttheater. Wat de voorstellingen gemeen hebben, is de intentie om jong publiek aan het denken te zetten. Als overkoepelende signatuur is deze missie naar de mening van de commissie nog voor aanscherping vatbaar.
STIP beoogt de komende jaren haar rol als kwaliteitsproducent te bestendigen en een solide basis te bieden aan de geselecteerde, autonome makers. Het aanbod is een mix van reprises en nieuwe voorstellingen, waarbij makers met veel ervaring zij aan zij werken met nieuwere namen. De commissie constateert dat de beschreven projecten passen bij het profiel van STIP en dat zij aansluiten op de producties die STIP in de afgelopen jaren onder haar hoede had. De commissie vindt de makers goed gekozen en de gepresenteerde vormen origineel. Het beeldende werk van Anne Maike Mertens maakt de commissie nieuwsgierig. Zij heeft er vertrouwen in dat STIP in staat is deze jonge maakster te stimuleren in haar inhoudelijke ontwikkeling. Laura van Hal maakt een bijzondere vorm van circustheater, waarbij trucs en vaardigheden in een theatrale context en verhaallijn worden getoond. Het levert toegankelijk en oorspronkelijk jeugdtheater op. Het plan voor ‘Het Vertier der Mieren’ van Job Raaijmakers spreekt eveneens zeer tot de verbeelding. De commissie vindt Raaijmakers een oorspronkelijk maker die originele vormen kiest bij voor kinderen belangrijke thema’s. En ook Tg. Winterberg acht de commissie eigenzinnig door de manier waarop zij poppen en objecten extreem beeldend inzet. Bij de nieuwe productie ‘Meneertje Nooitgenoeg’ zal worden samengewerkt met Mark Haayema en Job van Gelder, wat de commissie een spannende combinatie vindt. Verder waardeert zij de aandacht in de aanvraag voor culturele diversiteit, in de vorm van het plan om met Likeminds, Toneelmakerij en de Krakeling stimuleringstrajecten op te zetten voor makers van diverse culturele achtergronden.
Kanttekeningen plaatst de commissie bij de hoeveelheid plannen. Het palet aan activiteiten is in haar ogen zo groot dat zij zich afvraagt of de begeleiding en dan specifiek de artistieke ondersteuning van de makers de volle aandacht kan krijgen. Ook is uit het plan niet goed op te maken hoe de artistieke begeleiding vorm zal krijgen. De commissie acht dit een belangrijk punt van aandacht voor STIP.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.
STIP theaterproducties heeft jarenlange ervaring in het produceren en verkopen van kwalitatief goede jeugdtheatervoorstellingen. STIP heeft een prima reputatie bij programmeurs. De bedrijfsvoering is degelijk en betrouwbaar en er is een gezonde financiële basis. De commissie vindt de plannen voor de periode 2017-2020 qua ondernemerschap vertrouwenwekkend maar tevens weinig ambitieus. Vergeleken met afgelopen jaren ziet zij in de plannen een afname in het aantal speelbeurten per jaar, in het verwachte publieksbereik en in de publieksinkomsten. In de begroting vertalen deze ontwikkelingen zich bovendien in een forse daling van de eigen inkomsten. STIP noemt de verwerving hiervan arbeidsintensief en risicovol. De commissie ziet als enige ambitie op dit vlak de oprichting van een vriendenkring. De inzet van STIP op dit gebied vindt de commissie mager.
De totale begroting laat naast de forse daling van de eigen inkomsten een stijging zien van de publieke subsidies, zowel in bedragen als in aandeel in de begroting. Dit vindt de commissie geen gezonde ontwikkeling. De eigen inkomsten vormen weliswaar nog altijd een substantieel deel van de totale inkomsten, vooral ten opzichte van andere jeugdtheaterinstellingen, maar er is sprake van een hogere subsidieafhankelijkheid dan voorheen. Juist een organisatie als STIP, met haar impresariaatsfunctie en een groot netwerk, zou op dit gebied meer ambitie aan de dag kunnen leggen.
Ten aanzien van de publieksbenadering van STIP merkt de commissie op dat deze vertrouwenwekkend is, maar tegelijkertijd niet in alle opzichten even verrassend. Opvallend is dat STIP eigenlijk pas sinds 2015 een marketingbeleid voert. Maar de commissie heeft er vertrouwen in dat STIP, gezien haar jarenlange ervaring met het verkopen van jeugdtheatervoorstellingen, haar doelgroepen goed kent. STIP richt haar benadering effectief op twee doelgroepen: die voor de vrije voorstellingen en die voor schoolvoorstellingen, die ze in de komende jaren wil uitsplitsen naar leeftijd en benadering. Hiertoe is een heldere, maar naar de mening van de commissie nogal algemene strategie beschreven in het plan. STIP heeft evenwel het voordeel dat zij vanwege haar impresariaatsfunctie voor veel gezelschappen al goede contacten heeft met de theaters en cultuurbemiddelaars en dat zij kan bouwen op de ervaring met communicatiemiddelen en mediapartners. De commissie acht het marketingplan van STIP daarom realistisch. Naast de productionele ondersteuning en behartiging van de zakelijke belangen van diverse individuele makers, ontwikkelt STIP veel extra activiteiten om jeugdtheater in brede zin onder de aandacht te brengen, zoals TF jong in de Wijk en de Jeugdtheaterpitch. De commissie waardeert deze succesvolle initiatieven die een promotionele werking hebben voor zowel het aanbod van STIP zelf als het jeugdtheateraanbod in Nederland.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.
STIP theaterproducties produceert jeugdtheatervoorstellingen, waarvan het aanbod op de Nederlandse podia erg ruim vertegenwoordigd is, zowel door instellingen in de Basisinfrastructuur als door vrije producenten. Omdat STIP zich echter toelegt op talentontwikkeling van een grote diversiteit aan nieuwe makers is het aanbod experimenteel en vernieuwend van vorm. Daarmee leveren de activiteiten van STIP in de ogen van de commissie een aanzienlijke bijdrage aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.
STIP theaterproducties is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. Uit de speellijsten van STIP van de afgelopen jaren blijkt echter dat STIP in vergelijking met andere podiumkunstaanbieders een groot aandeel voorstellingen in andere steden en regio’s heeft verzorgd en dat in de komende periode wederom gaat doen. Hiermee levert STIP een redelijke bijdrage aan de geografische spreiding van podiumkunsten.
Bijdrage talentontwikkeling
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van STIP theaterproducties te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
280.000
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
50
4.100
205.000
Circuit groot
0
0
0
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Bijdrage jeugd
29.167
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
309.167
Toegekend bedrag per jaar
309.167
Aangevraagd bedrag per jaar
280.000
Circuit klein/middel
205.000
Circuit groot
0
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
309.167
Toegekend bedrag per jaar
309.167