Tafel van Vijf
Inleiding
Tafel van Vijf, met artistiek leider Herman van Baar en zakelijk leider Michiel Schreuders, maakt muziektheater voor de jeugd en voor jongeren en is gevestigd in Amsterdam. Het gezelschap heeft als missie om theater en muziek te verbinden met geschiedenis en erfgoed. Tafel van Vijf wil hedendaags muziektheater maken over actuele thema’s, gekoppeld aan parallelle verhalen uit de geschiedenis. Op deze wijze willen de makers het publiek inzicht geven in het heden. De herkenning van een persoonlijke strijd in een politieke conflictsituatie staat vaak centraal. Alle voorstellingen worden met livemuziek gespeeld, waarbij gewerkt wordt met nieuwe composities. Artistiek leider Herman van Baar schrijft soms de teksten en is verantwoordelijk voor de regie van een aantal producties. Tafel van Vijf produceert per jaar één voorstelling of brengt een reprise uit. Deze wordt in lange series gespeeld in of bij een museum, waarbij museumbezoek door de jongeren deel uitmaakt van het programma.
Voor de komende periode staat Tafel van Vijf een ingrijpende koerswijziging voor ogen. Begonnen als gezelschap dat muziektheater maakte voor kinderen in de basisschoolleeftijd en kleuters, wil het zich nu richten op scholieren van het middelbaar onderwijs, van vmbo tot vwo. In eerste instantie staan leerlingen uit de onderbouw centraal; daarnaast moeten de producties ook interessant zijn voor leerlingen uit de bovenbouw en volwassenen. De makers willen met hun voorstellingen de onbegrijpelijke wereld van volwassenen voor pubers begrijpelijker maken. Voor 2017-2020 staan één reprise en drie nieuwe producties op het programma, waaronder twee rockopera’s over belangrijke momenten in de Nederlandse geschiedenis, zoals de tweespalt tussen Prins Maurits en Johan van Oldenbarnevelt en de godsdienstoorlog ten tijde van Willem van Oranje, en een dansvoorstelling over de doorwerking van het slavernijverleden van Nederland. In alle producties willen de makers het begrip vrijheid onderzoeken: vrijheid in relatie tot religie of in relatie tot het slavernijverleden. Voor elke voorstelling worden nieuwe composities gemaakt, waarbij diverse muziekstijlen worden geïntegreerd, zoals poprock, wereldmuziek, etnojazz en renaissancemuziek. Op artistiek vlak wordt samengewerkt met onder anderen schrijver Ad de Bont, regisseur Mirjam Koen, de musici Vernon Chatlein en Jasper Goedman, Lavalu, Susies Haarlok en choreograaf Alida Dors. Coproducenten zijn onder meer het Rijksmuseum, Prinsenhof in Delft, het Haags Historisch museum, Theater aan het Spui, het Dordrechts Museum en Theater Bellevue.
In de periode 2017-2020 speelt Tafel van Vijf veertig voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 145.000 euro.
Historie
Tafel van Vijf ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de regeling meerjarige activiteitensubsidie 2013-2016.
Het Fonds volgt de door haar meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds zes voorstellingen van drie verschillende producties van Tafel van Vijf bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.
Zij noemt artistiek leider Herman van Baar een bevlogen theatermaker, die zijn jonge publiek serieus neemt en grote thema’s durft aan te snijden. Tafel van Vijf heeft naar de mening van de commissie een eigen herkenbare signatuur, waarbij de (historische) onderwerpen op een overtuigende manier over het voetlicht worden gebracht en aantrekkelijk worden gemaakt voor een hedendaags publiek. Daarbij weten de makers muziek en tekst steeds op een weloverwogen wijze te integreren en kennen de voorstellingen een opvallende en originele vormgeving. De commissie is verder positief over de makers en componisten die het gezelschap aan zich weet te binden, zoals Oene van Geel, Mirjam Koen en Susies Haarlok. Ook heeft zij veel vertrouwen in het vakmanschap van de uitvoerenden en in het uitvoeringsniveau van de voorstellingen. Een kanttekening plaatst de commissie bij de grote hoeveelheid informatie die de makers in de producties verwerken, die soms ten koste gaat van de zeggingskracht van de voorstelling. Zo lag het tempo in de voorstelling ‘Mama Moesa’ hoog, waardoor het drama van het verhaal van Mozes, ondanks het vakmanschap van de uitvoerenden, wat onderbelicht bleef. De commissie vindt het voornemen van Tafel van Vijf om zich in de toekomst te richten op jongeren, in plaats van op kinderen in de basisschoolleeftijd, een interessante stap die past in de ontwikkeling van het gezelschap. De koerswijziging komt geloofwaardig over en de commissie ziet in de in 2014 uitgebrachte rockopera ‘De Witt of Oranje’ een geslaagde opmaat voor deze beleidswijziging. Deze dynamische, strak geregisseerde voorstelling acht zij zeer aansprekend voor de doelgroep.
De plannen voor de komende periode vindt de commissie stevig onderbouwd, waarbij de uitgangspunten een heldere muziektheatrale vertaling hebben gekregen. Het onderzoeken van vrijheid versus het opzoeken van grenzen is naar de mening van de commissie een sterk en actueel thema, dat bovendien goed aansluit bij de belevingswereld van de beoogde publieksgroepen. Zij is positief over de muzikale concepten, waarbij contrasten tussen muziekstijlen worden opgezocht en waaruit blijkt dat de muziek een volwaardig onderdeel van de dramaturgie vormt. De aanvraag bevat bovendien een heldere reflectie op de eerder gemaakte projecten en de wijze waarop de makers op grond van de verworven inzichten hun werk willen aanscherpen. Een kleine kritische kanttekening plaatst de commissie bij het plan voor ‘Black Memories’ dat zij met name in muzikaal opzicht tamelijk summier vindt uitgewerkt. Bovendien komt de voorgestelde aanpak enigszins clichématig over. De commissie is positief over de gekozen artistieke partners voor de diverse projecten, zoals schrijver Ad de Bont, choreograaf Alida Dors en de band Susies Haarlok. De beoogde uitvoerenden hebben hun sporen verdiend op het gebied van muziek(theater), wat veel vertrouwen geeft in de uitvoeringskwaliteit van de producties. Ten slotte levert het museumbezoek, dat voor de jongeren een onlosmakelijk deel van het programma vormt, in de ogen van de commissie een meerwaarde op voor de producties.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.
Zij stelt vast dat de financiële situatie van de aanvrager gezond is. Zij heeft er op grond van het verleden voldoende vertrouwen in dat het gezelschap het beoogde percentage aan eigen inkomsten zal weten te realiseren. Er is sprake van een redelijke financieringsmix, die helder wordt toegelicht in de aanvraag en waarbij de voorstellingen geproduceerd worden met behulp van overheidsgelden, publieksinkomsten en financiële bijdragen van private fondsen. De commissie is bovendien positief over het feit dat het gezelschap relatief grote bedragen van particulieren of uit de vriendenkring Tafelgenoten weet te genereren. Zij heeft waardering voor het streven van de aanvrager om groei te realiseren door onder meer de voorstellingen op efficiënte wijze te produceren en te vermarkten en door lange voorstellingsreeksen op één locatie te spelen. De commissie is echter van mening dat de wijze van produceren van Tafel van Vijf niet zonder risico is. Dit is met name gelegen in het feit dat de aanvrager slechts één groot project per jaar realiseert, waardoor het verdienmodel sterk afhankelijk is van één productie, zowel waar het de verkoop als de publieksinkomsten betreft. Alhoewel de commissie op zich voldoende vertrouwen heeft in het netwerk dat het gezelschap heeft binnen het scholencircuit, mist zij in dit kader een businessmodel voor de vrije voorstellingen. Daarnaast is de aanvrager afhankelijk van een lastige markt en beschikken middelbare scholen over weinig financiële middelen. De commissie is van mening dat de aanvrager te weinig reflecteert op de risico’s van deze wijze van produceren. Tafel van Vijf stelt weliswaar dat bij onvoldoende financiering gekeken zal worden of de projecten in een iets andere vorm kunnen worden uitgebracht, maar dit wordt niet heel concreet gemaakt. De aanvraag stelt dat het uitbrengen van een productie in een andere, wellicht kleinere vorm een manier is om met tegenvallende inkomsten om te gaan. Dit lijkt een verstandige gedachte, waarbij de commissie opmerkt dat hier een risico ligt voor wat betreft de aantrekkelijkheid van het aanbod voor de beoogde doelgroep.
Tafel van Vijf heeft volgens de commissie een heldere visie op zijn positie in het veld. Zij heeft er op grond van de plannen en de gekozen thema’s vertrouwen in dat het gezelschap zich zal weten te profileren als muziektheatergezelschap voor jongeren in Amsterdam en daarbuiten. De commissie vindt de samenwerking met de diverse musea en andere partners goed in het verlengde van de activiteiten van het gezelschap liggen. Ook de doelgroepen die Tafel van Vijf benoemt, sluiten mooi aan bij het aanbod van de aanvrager. Daarbij heeft het gezelschap in de afgelopen periode al ruime ervaring opgedaan met het bereiken van scholen. De strategieën om de contacten met middelbare scholen te consolideren en uit te breiden acht de commissie dan ook aannemelijk en de pilot voor het mbo, die samen met het Rijksmuseum wordt opgezet, kan een goede stap zijn om de naamsbekendheid in het (onderwijs)veld te vergroten. De commissie heeft vertrouwen in Bureau tamtam, dat verantwoordelijk is voor de communicatie. Zij constateert echter ook dat het gebruik van social media niet echt blijkt uit de respons die deze sites opleveren, hoewel Tafel van Vijf stelt veel gebruik te maken van dit kanaal. Ten slotte plaatst de commissie kanttekeningen bij het grote aantal experts dat wordt ingehuurd en waarvan zij niet overtuigd is dat de meerwaarde hiervan opweegt tegen de kosten.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.
Tafel van Vijf maakt voorstellingen voor de jeugd, waarvan het aanbod zeer groot is, zowel in het gesubsidieerde als in het ongesubsidieerde circuit. In de komende periode gaat het gezelschap zich echter richten op jongeren waaronder ook nadrukkelijk scholieren van het vmbo en jongeren met een multiculturele achtergrond. Voor deze doelgroep is het (muziek)theateraanbod beduidend minder groot. Het in de programma’s geïntegreerde museumbezoek is daarbij een onderscheidend element, maar maakt het aanbod volgens de commissie niet uniek. De commissie vindt dat het werk van Tafel van Vijf een aanzienlijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als neutraal.
Tafel van Vijf is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. In de periode 2013-2015 heeft het gezelschap met name gespeeld in de vier grote steden en in de regio West. In de komende periode richt het gezelschap zich op een beperkt aantal steden in de Randstad. Daarmee levert Tafel van Vijf geen bijzondere bijdrage aan de geografische spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Tafel van Vijf te honoreren voor zover het budget dat toelaat.
Aangevraagd bedrag per jaar
145.000
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
28
2.500
70.000
Circuit groot
0
0
0
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
145.000
Toegekend bedrag per jaar
174.167
Aangevraagd bedrag per jaar
145.000
Circuit klein/middel
70.000
Circuit groot
0
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
145.000
Toegekend bedrag per jaar
174.167
** Alsnog toegekend in 2017