The Amsterdam Baroque Orchestra and Choir
Inleiding
Stichting The Amsterdam Baroque Orchestra and Choir (ABO&C), gevestigd in Bussum, is een barokorkest met repertoire bestaande uit vocaal en instrumentaal werk, gecomponeerd tussen circa 1600 en 1791. De artistieke leiding berust bij Ton Koopman. Guido van den Ende verzorgt de zakelijke leiding. Het orkest beschouwt het uitvoeren en vastleggen van de allermooiste barokmuziek op de allerbeste manier als zijn missie. De organisatie wil met het aanbieden van verrassende programma's en het aangaan van inspirerende samenwerkingen nieuw publiek, met de nadruk op kinderen, enthousiasmeren voor barokmuziek. Door concerten te geven en een barokacademie te vormen met het Koninklijk Conservatorium wil het ABO&C bestaande en nieuwe doelgroepen blijvend inspireren. Het ABO&C wil structureel gaan samenwerken met het Nederlands Kamerkoor, het Nieuw Amsterdams Kinderkoor en de NTR ZaterdagMatinee. Daarnaast blijft ABO&C projecten ontwikkelen voor de Nederlandse en buitenlandse grote zalen en vindt er jaarlijks een Barokdag plaats. Het ABO&C brengt zijn kernactiviteiten onder in vier pijlers: focus op Nederland, internationale allure, lokale achterban en talentontwikkeling/educatie. In het buitenland sluit het orkest grotendeels aan bij de programmatische lijn van zalen en festivals en in Nederland wordt naast het uitvoeren van grote beroemde werken samenwerking gezocht met conservatoria, koren en concertorganisaties en -zalen voor het uitvoeren van specifiek repertoire.
In 2017 en 2018 wil de aanvrager de begin 2016 gerealiseerde productie ‘Caecilia’ voor kinderen in de leeftijd van 4+ door blijven spelen. Ook kinder-Matthäus ‘Noleta’, uit 2014, zal hernomen worden en er wordt een kinder-Johannes ontwikkeld. Verder wil het ABO&C onder meer een programma realiseren met de wereldlijke cantates van Bach, is er aandacht voor het werk van vrouwelijke componisten en een uitvoering van 'Die Schöpfung' van Haydn. In 2018 zal het ABO&C Europese kinderkoren begeleiden in een uitwisselingsproject tussen twee Europese culturele hoofdsteden. Daarnaast wil de organisatie onder meer de Johannes-Passion, ‘King Arthur’ van Purcell en werk uit Italiaanse nonnenkloosters brengen, in samenwerking met het Nederlands Kamerkoor. Voor de jaren 2019 en 2020 blijft de beschrijving van de projecten beperkt tot een overzicht van de programmatitels. Tot slot is er jaarlijks een aantal concerten speciaal voor de kersttijd en een Gooise Barokdag.
Op het gebied van talentontwikkeling ontwikkelt de organisatie een meester-gezelproject en een Honorary Master voor internationale toptalenten in samenwerking met het Koninklijk Conservatorium, de Muzikhochschule Lübeck en het conservatorium van Basel. ABO&C wil de verzamelde kennis en ervaring hiermee overdragen op een jonge generatie.
In de periode 2017-2020 speelt ABO&C 64 voorstellingen en/of concerten per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 383.600 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 71.420 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 455.020 euro.
Historie
Stichting The Amsterdam Baroque Orchestra and Choir ontvangt in de periode 2013-2016 geen structurele subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of het Fonds Podiumkunsten.
Er is door ABO&C onder meer beeld- en/of geluidsmateriaal opgestuurd van de voorstellingen en/of de concerten ‘Du Hirte Israel, höre’, ‘Wachet auf, ruft uns die Stimme’, ‘Herz und Mund und Tat und Leben’ en ‘Oorwurm’.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.
Het barokorkest heeft ondanks het wegvallen van structurele subsidiegelden zijn hoge niveau van de uitvoeringen weten te handhaven. Het vakmanschap van de individuele leden en van het orkest als geheel is doorgaans hoog en de uitvoeringen kenmerken zich door overtuigend samenspel en een mooie klankkleur. De commissie heeft veel waardering voor de ademende en pulserende klank die de dirigent met veel gedrevenheid weet te realiseren. Het brengen van barokmuziek in een authentieke uitvoeringspraktijk is waar het orkest in excelleert. De uitvoeringen zijn spannend en gedreven. Er is sprake van een transparante orkestklank die bijdraagt aan de zeggingskracht. De commissie maakt daarbij een kritische kanttekening ten aanzien van de jeugdproducties. Zij is van mening dat deze niet de nodige zeggingskracht bereiken. Zo werden de verschillende elementen in ‘Oorwurm’ in haar ogen niet op een voor deze doelgroep aansprekende manier bij elkaar gebracht. De relatie tussen verhaal en muziek was beperkt en er was weinig ruimte voor interactie tussen de kinderen en de spelers op het podium.
Op basis van het voorliggend plan verwacht de commissie dat de huidige lijn grotendeels doorgezet wordt in de jaren 2017-2020. Zij heeft vertrouwen dat het hoge vakmanschap zal resulteren in artistiek hoogwaardige concerten. De commissie maakt wel een kanttekening bij de beoogde thematiek en het repertoire van de programma’s, die zij als enigszins veilig en behoudend aanmerkt. De commissie waardeert verder de ambitie van de aanvrager om ook op structurele basis programma’s voor een jongere doelgroep te maken, maar is kritisch ten aanzien van de te verwachten artistieke kwaliteit van deze activiteiten. De commissie ziet ook in de toekomstige plannen niet de benodigde artistieke investering die volgens haar nodig is om hoogwaardige producties voor deze doelgroep neer te zetten. Dat Amsterdam Baroque Orchestra & Choir bijvoorbeeld de muziektheaterproductie ‘Caecilia’ zonder een externe partner met expertise op het vlak van muziektheater voor de jeugd gaat realiseren, vindt zij geen verstandige keuze met het oog op de ontwikkeling in het artistieke beleid. Zij verwacht dat de jeugdproducties daarmee ook in de toekomst te weinig zeggingskracht zullen krijgen.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als zwak.
De commissie constateert dat Amsterdam Baroque Orchestra & Choir vanaf 2009 moeite heeft om concerten in Nederland te organiseren. De commissie vindt het goed dat de organisatie de afgelopen jaren het hoofd boven water heeft weten te houden en dat er de afgelopen jaren een bescheiden reserve is opgebouwd. Er kan echter volgens haar op basis van de financiële gegevens nog niet worden gesteld dat het orkest over een stevige en stabiele financiële basis beschikt. De jaarrekeningen laten een sterk fluctuerend beeld zien van de resultaten over de afgelopen drie jaar. De commissie vindt dat de aanvrager daar onvoldoende op reflecteert. Ook mist zij duidelijkheid over hoe de financiële bedrijfshuishouding van de Vriendenstichting van het Amsterdam Baroque & Choir en de afzonderlijke stichting voor de jaarlijkse Barokdag in relatie met de aanvrager staan.
De commissie is kritisch ten aanzien van de balans tussen de ambities op productioneel vlak en de daarmee gepaard gaande risico’s voor de periode 2017-2020. Zij vindt dat de aanvrager, ten aanzien van de beoogde begrotingsontwikkeling, nauwelijks ingaat op het voorkomen van de risico’s waarmee het bestuur van de stichting zich in 2013 geconfronteerd zag. Het plan geeft wel vertrouwen in een degelijke productionele werkwijze, maar een concrete strategie bij tegenvallende resultaten wordt niet gegeven. Het is de commissie niet duidelijk wat de doorgevoerde kostenbesparingen en efficiëntie voor de begroting van de jaren 2017-2020 betekenen. De aanvrager reflecteert enkel op de uitkoopsommen die in Nederland en in het buitenland onder druk staan.
De commissie vindt de beoogde ontwikkeling van de eigen inkomsten niet heel aannemelijk. De begrote gemiddelde publieksinkomsten zijn tamelijk hoog in vergelijking tot de wisselende resultaten over de afgelopen periode. De verdubbeling van het aantal uitvoeringen ten opzichte van 2013 acht de commissie deels aannemelijk door het voornemen te spelen in kleinere bezetting. Op basis van de toelichting en de resultaten van de afgelopen jaren is het echter niet zeker dat de beoogde speellijst en daarmee publieksinkomsten gerealiseerd gaan worden. Het belang van een spreiding van inkomstenbronnen is daarom volgens de commissie des te groter. De begroting laat een relatief forse stijging zien in de sponsorinkomsten voor de periode 2017-2020, maar hier ligt geen duidelijke strategie aan ten grondslag. Ook zijn er in de afgelopen periode substantiële bijdragen geweest van particulieren en bijdragen uit private middelen. De verwachting is dat deze zullen dalen en in de aanvraag wordt hier niet op gereflecteerd. In 2013 ontving de organisatie een substantiële schenking. Er is een vergelijkbaar bedrag opgevoerd bij overige inkomsten, maar daarvan is de herkomst onduidelijk. Zonder een strategie op het gebied van het werven van sponsors en private inkomstenbronnen is de bedrijfsvoering ten aanzien van risicospreiding volgens de commissie niet optimaal.
De commissie is kritisch over de ambities van Amsterdam Baroque Orchestra & Choir ten aanzien van de publieksbenadering. Uit de beschrijving in het plan spreekt een tamelijk beperkte visie op de positionering van het ensemble binnen het culturele landschap. Volgens de commissie weet het ensemble zich ten opzichte van verwante instellingen niet helder genoeg te profileren. Reflectie op de huidige samenstelling van het publiek als vertrekpunt voor een communicatieplan ontbreekt. De commissie vindt dat uit de schematische indeling van de doelgroepen weinig initiatief spreekt om buiten de gebruikelijke kaders te treden. De strategieën die toegepast worden om de inhoud van de verschillende programma’s over te brengen op deze publieksgroepen, worden nauwelijks beschreven. Hierdoor maken deze plannen op de commissie een weinig realistische indruk.
Pluriformiteit
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als neutraal.
Het aanbod van het ABO&C plaatst de commissie binnen het genre klassieke muziek. Aan klassieke muziek bestaat reeds een ruim aanbod in Nederland, zowel in het gesubsidieerde als vrije circuit. Verder maakt het orkest ook educatieve producties gericht op jeugd en jongeren, maar ook andere ensembles ontwikkelen soortgelijk aanbod. De commissie is van mening dat het werk van ABO&C hierdoor geen bijzondere bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.
Amsterdam Baroque Orchestra and Choir is gevestigd in Bussum, waar het podiumkunstenaanbod in vergelijking met grotere steden vrij klein is. De commissie stelt echter vast dat de aanvrager, behalve de jaarlijkse Barokdag, hier nauwelijks activiteiten uitvoert. Verder constateert de commissie dat ABO&C in de periode 2013-2015 regelmatig concerten heeft gespeeld in Amsterdam en in andere grote steden in de Randstad. Het aandeel concerten in andere steden en regio's is in relatie tot andere podiumkunstinstellingen groot, met name door de tournee in samenwerking met Oorkaan in 2014. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding voor ogen. De commissie vindt dat ABO&C hierdoor een redelijke bijdrage levert aan de spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Amsterdam Baroque Orchestra & Choir niet te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
455.020
Geadviseerd bedrag per jaar
0
Toegekend bedrag per jaar
0
Aangevraagd bedrag per jaar
455.020
Geadviseerd bedrag per jaar
0
Toegekend bedrag per jaar
0