Theaterfestival Boulevard
Inleiding
Theaterfestival Boulevard is een stadsfestival met een omvangrijk programma, dat sinds 1985 bestaat. Stichting Theaterfestival Boulevard ’s-Hertogenbosch organiseert het festival jaarlijks in ’s-Hertogenbosch onder artistieke en zakelijke leiding van directeur Viktorien van Hulst. De organisatie beoogt gedurende elf dagen een festival neer te zetten waar ze theater, dans, muziek(theater) en diverse andere kunstvormen presenteert aan een groot en nieuwsgierig publiek.
In 2017-2020 wil Theaterfestival Boulevard de ‘goede tradities’ voortzetten, maar ook nieuwe tradities creëren. Goede tradities zijn naar eigen zeggen onder andere het aangaan van meerjarige verbindingen met podiumkunstenaars uit Nederland en Vlaanderen, aangevuld met werk van internationale regisseurs en choreografen; de presentatie van een grote variëteit met diverse mogelijkheden in speelplek en schaal; aandacht voor en ondersteuning van de nieuwste generatie makers. Nieuwe tradities zijn onder andere: een nog sterkere focus op de programmering, waarin ‘zuidelijke zinnelijkheid’, nieuwe theatervormen en engagement speciale aandacht krijgen; intensievere langlopende trajecten met makers; versterkte internationale programmering, samenwerkingen en coproducties; extra aandacht en een bredere basis voor talentontwikkeling, productie, presentatie en educatie.
In de edities van 2017 en 2018 heeft het festival zichzelf enkele inhoudelijke ambities gesteld. Zo wordt op het vrij toegankelijke publieksplein de lat, artistiek gezien, hoger gelegd. Daarnaast investeert de organisatie artistiek gezien in het muziekprogramma op het plein. Het festival kiest daarnaast jaarlijks een thematische invulling. In 2017 is er in de programmering aandacht voor de ‘kijkconventies van de beeldende kunst’ en in 2018 is er speciale aandacht voor taal als thema. De thema´s voor 2019 en 2020 zijn in de aanvraag nog niet concreet geformuleerd. Een andere belangrijke leidraad in de programmering op de podia en locaties wordt in de komende jaren gevormd door de aspecten ‘zuidelijke zinnelijkheid’, nieuwe theatervormen en engagement. Onder ‘zuidelijke zinnelijkheid’ verstaat de organisatie voorstellingen die met beelden emotioneel en intellectueel kunnen raken. Het tweede aspect vult ze volgens het plan vooral in met voorstellingen van makers die zoeken naar nieuwe vormen, wiens werk zich afspeelt op het grensvlak van disciplines. Het engagement komt tot uiting in voorstellingen met een politieke lading van makers die de blik op de werkelijkheid doen schuiven door hem in een ander referentiekader te zetten.
Het festival wil nadrukkelijk ook zelf (co)produceren. In het verleden heeft de organisatie daarmee de nodige ervaring opgedaan met diverse makers. Met extra financiering wil Theaterfestival Boulevard dat weer oppakken, waarbij de aanvrager ernaar streeft zich meerjarig te committeren aan makers. Jaarlijks zal ze op die manier gemiddeld vijf projecten mede mogelijk maken. Mogelijke makers zijn onder andere Berlin, FC Bergman, Benjamin Verdonck, Tamar Blom en Rimini Protokoll. Voor 2017 staan er reeds drie concrete projecten op het programma.
Stichting Theaterfestival Boulevard ’s-Hertogenbosch vraagt voor de periode 2017-2020 een subsidie aan in de categorie ‘groot festival’. Het gevraagde subsidiebedrag is 250.000 euro. Daarnaast vraagt het festival een bijdrage (co)productie van 50.000 euro aan. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 300.000 euro per jaar/editie.
Historie
Stichting Theaterfestival Boulevard ’s-Hertogenbosch ontvangt in de periode 2013-2016 geen structurele subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of het Fonds Podiumkunsten.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.
De commissie kent het festival als een aantrekkelijk evenement, vanwege de vele presentaties en premières van zowel gevestigde makers, zoals Boukje Schweigman en Dries Verhoeven, als jong talent, onder wie Katja Heitmann en Sanne Nouws. De opzet van het programma levert volgens de commissie een goede wisselwerking en variëteit op: kwaliteitsaanbod in theaters en op locatie en laagdrempelig straat- en tentjestheater op De Parade in de binnenstad van ’s-Hertogenbosch. Het festival heeft daardoor een grote zeggingskracht en weet een groot en breed publiek te bereiken.
Uit de plannen voor 2017-2020 blijkt dat het festival in de komende periode oude tradities wil versterken en nieuwe tradities zal creëren. Zo heeft de organisatie de ambitie om de focus binnen de programmering nog sterker te richten op wat de organisatie zuidelijke zinnelijkheid noemt. Daarnaast focust het festival volgens het plan op nieuwe theatervormen en engagement. De commissie is van mening dat ‘zuidelijke zinnelijkheid’ een passende typering is voor het festival. Volgens haar was die zinnelijkheid ook voorheen al voelbaar en in dat opzicht lijkt het geen nieuwe richting. Zij vindt het desondanks een goed aanknopingspunt om de programmering te versterken. Uit het plan wordt duidelijk dat het in die versterking gaat om het type voorstellingen waarin een verhaal wordt verteld door middel van beeldende dramaturgie en beweging. Voor de keuze voor dit aanbod richt het festival zich niet alleen op makers uit het zuidelijke gebied, maar op makers die de ‘zuidelijke maakstijl’ hebben. De commissie vindt deze benadering aansprekend en in het plan helder onderbouwd. Daaruit blijkt dat Theaterfestival Boulevard kiest voor vakmanschap binnen de programmering, met voorstellingen die er inhoudelijk toe doen. Ook de extra aandacht die het festival de komende jaren aan engagement binnen voorstellingen wil besteden, is helder verwoord en getuigt volgens de commissie van een heldere focus. Daarnaast vindt zij het een goede ontwikkeling dat er een verschuiving gaat plaatsvinden binnen de programmering op het festivalplein. De organisatie beoogt ook in de tentjes minder toegankelijk werk te presenteren. Hiermee wil de aanvrager zowel makers als publiek uit hun comfortzone halen. Dat draagt volgens de commissie bij aan de eigen signatuur en oorspronkelijkheid van het festival.
De commissie heeft ook waardering voor de manier waarop Theaterfestival Boulevard in de komende jaren meer ruimte wil bieden aan cutting edge: vooruitstrevende en innovatieve programmering. Daartoe wordt het Josephkwartier tijdens het festival een ontmoetingsplek voor verdieping en experiment tussen makers onderling en makers en publiek. De commissie vindt de manier waarop de resultaten van het Josephkwartier zijn weerslag heeft op het hele festival overtuigend uitgewerkt. Daarmee voegt het festival een aansprekend nieuw element toe aan het festival. De commissie mist hierbij wel een reflectie op de activiteiten die in het kader van vernieuwing en verdieping plaatsvonden in het tweede festivalhart, dat tijdens de edities 2014 tot en met 2016 bij de Verkadefabriek was gecreëerd. Het plan maakt volgens haar niet duidelijk wat in die jaren inhoudelijk teweeg is gebracht en welke weerslag dat op het festival heeft gehad. Ook benoemt de organisatie in de aanvraag de omgeving van de Verkadefabriek niet meer expliciet als festivallocatie, waardoor het voor de commissie niet duidelijk wordt of er sprake is van een verschuiving of van een wezenlijk nieuw festivalonderdeel.
Bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten als goed.
Naar haar mening wordt op het festival de state of the art op het gebied van theater getoond. Daarnaast vindt de commissie het belangrijk dat tijdens het festival de ontmoeting tussen makers van verschillende generaties wordt gestimuleerd en gefaciliteerd. Deze ontmoeting creëert volgens de commissie een groter bewustzijn en een bredere context, wat van invloed kan zijn op de manier waarop voorstellingen worden gemaakt.
Daarnaast vindt de commissie het veelbelovend dat de organisatie zich in de aandacht voor ontwikkeling niet alleen richt op een nieuwe generatie makers, maar ook op mid-career-makers die behoefte hebben aan nieuwe impulsen en verdieping. Tot slot zet de aanvrager via het samenwerkingsproject P.U.L.S. ook stappen om geselecteerde makers te begeleiden naar grote podia of speellocaties. De organisatie vindt het van belang dat werk van voldoende kwaliteit zijn weg kan vinden naar een groter publiek. De commissie beaamt dat belang, maar mist een inhoudelijke verbinding met de aspecten zuidelijke zinnelijkheid, nieuwe theatervormen en engagement. Daardoor is het voor de commissie niet duidelijk welke stempel Theaterfestival Boulevard op het samenwerkingsproject gaat drukken en wat dit zal opleveren voor de podiumkunsten in brede zin.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.
De organisatie geeft volgens haar een helder inzicht in de eigen inkomsten die ze verwacht te verwerven. De commissie constateert dat het totale bedrag aan eigen inkomsten ongeveer uitkomt op het niveau van 2013 en 2014, maar daalt ten opzichte van 2015. Hoewel het percentage ten opzichte van de totale baten daalt, blijft het ruim boven de norm die het fonds hanteert. Bovendien verklaart de aanvrager de verwachte verschuiving per begrotingspost over het algemeen helder. Het wordt de commissie echter niet duidelijk op welke manier Theaterfestival Boulevard de begrote stijging van recette-inkomsten ten opzichte van 2015 wil realiseren. Het totaalaantal bezoekers en het aantal betaalde bezoeken stijgen namelijk niet. De commissie mist een overtuigende uitwerking bij deze ambitie.
De financieringsmix in zijn geheel komt betrouwbaar op de commissie over. Per inkomstenbron geeft de aanvrager aan wat de status van het begrote bedrag is. Daaruit blijkt naar de mening van de commissie dat de organisatie realistisch begroot en vermijdt om grote bedragen op te nemen die nog onzeker zijn. De commissie vindt dat de organisatie zichtbaar de moeite neemt om verschillende inkomstenbronnen aan te boren die gebaseerd zijn op resultaten behaald in het verleden. Speciaal aspect bij stichting Theaterfestival Boulevard is de daaraan gelieerde Stichting Bosse Nova. Deze constructie levert voordelen op, omdat er sprake is van een gezamenlijk inkoopbeleid dat kostenbesparingen oplevert. Ten aanzien van de verschuivingen aan de kostenzijde van de begroting merkt de commissie op dat ook daar overwegend sprake is van heldere toelichtingen. Volgens de commissie bestaat er een duidelijke relatie met de ambities die de organisatie de komende jaren heeft.
Uit het plan blijkt dat de aanvrager in de afgelopen edities te maken heeft gehad met enkele tegenvallers, van zeer slecht weer tot een onverwachte vondst van asbest op een speellocatie. Daarom streeft de organisatie ernaar om een bedrag van 65.000 euro (2,4 procent van de totale begroting) voor onvoorziene kosten te reserveren. Dit doet ze via een positief saldo per editie op de begrote exploitatierekening. De commissie vindt het plan om op deze wijze een weerstandsreserve op te bouwen een realistische en aannemelijke strategie om tegenvallers op te vangen. Ze is echter wel van mening dat deze reserve vooral gebaseerd moet zijn op de eigen inkomsten en niet op een toename van de overheidsinkomsten.
Theaterfestival Boulevard spreekt een brede doelgroep aan. De commissie vindt dat de organisatie die tamelijk goed weet te beschrijven. Daarnaast is ze positief over het aanstellen van een medewerker toegankelijkheid, die speciale aandacht geeft aan het zo breed mogelijk toegankelijk maken van het festival voor mensen met een fysieke beperking. Daarentegen is de commissie kritisch over de visie van de aanvrager op marketing en doelgroepencommunicatie. Zij mist een plan van aanpak voor het communiceren van de nieuwe koers die het festival inzet. Zij ziet bijvoorbeeld niet terug hoe het Josephkwartier bij het publiek zal worden gepositioneerd. Ook ontbreekt een duidelijke koppeling van de inhoudelijke aspecten zuidelijke zinnelijkheid, nieuwe theatervormen en engagement met een aanpak in de publieksbenadering. Dat geldt ook voor het overbrengen van de voorgenomen andersoortige programmering op het festivalplein.
Pluriformiteit
De bijdrage aan de pluriformiteit van het Nederlandse podiumkunstenaanbod beoordeelt de commissie als ruim voldoende.
Het aanbod dat Theaterfestival Boulevard presenteert, is overwegend theateraanbod. Volgens de commissie zijn deze activiteiten onderscheidend, mede door de focus op Vlaams en internationaal aanbod. Tegelijkertijd merkt de commissie op dat het festival niet uniek is en dat ook een relevant deel van zijn aanbod elders in Nederland op festivals en podia te zien is. Boulevard levert op grond van het voorgaande een aanzienlijke bijdrage aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de spreiding als ruim voldoende.
Het festival vindt plaats in ’s-Hertogenbosch. De commissie vindt dat de bijdrage die hiermee wordt geleverd aan de spreiding beter is dan gemiddeld. Tegelijkertijd merkt de commissie op dat in ’s-Hertogenbosch, anders dan in bepaalde andere regio's, vergelijkbaar aanbod niet geheel ontbreekt. In de hoofdstad van Noord-Brabant vinden wel andere festivals plaats en de stad kent een goede infrastructuur op het gebied van podiumkunsten.
Aanwezigheid financiële bijdrage provincie of gemeente
De financiële bijdrage van de provincie en gemeente is zeer goed.
Uit de aanvraag blijkt dat Theaterfestival Boulevard in de periode 2014-2016 ruim 400.000 euro per editie aan subsidie heeft ontvangen van de gemeente. Daarnaast verkreeg het ook een bedrag van 150.000 euro aan subsidie van de provincie. Voor de komende periode is een vergelijkbaar percentage als dekking van de gestegen begroting aangevraagd bij de lokale overheden. Hiermee is sprake van een stevige lokale bijdrage.
Bijdrage (co)productie
De commissie adviseert de bijdrage (co)productie toe te kennen.
Theaterfestival Boulevard heeft, voordat het er noodgedwongen op moest bezuinigen, altijd veelvuldig ge(co)produceerd. Men wil die taak met de extra bijdrage weer oppakken. De commissie is van mening dat het festival in het verleden heeft bewezen een goede productiepartner te zijn. De organisatie gaat zich de komende jaren meerjarig committeren aan makers. Ze is namelijk van mening dat alleen zo een meerwaarde ontstaat voor zowel festival als maker. Met de aanvullende financiering wil Theaterfestival Boulevard jaarlijks gemiddeld vijf projecten mede mogelijk maken. Mogelijke makers zijn onder andere Berlin, FC Bergman, Benjamin Verdonck, Tamar Blom en Rimini Protokoll. Voor 2017 staan reeds drie concrete projecten op het programma. De commissie heeft er vertrouwen in dat deze activiteiten een bijdrage leveren aan de totstandkoming van een breed palet aan pluriform podiumkunstenaanbod.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Stichting Theaterfestival Boulevard ’s-Hertogenbosch te honoreren.
Aangevraagd bedrag per editie
300.000
Geadviseerd bedrag per editie
bedrag per editie
250.000
Bijdrage (co)productie
50.000
Totaal per editie
300.000
Toegekend bedrag per editie
300.000
Aangevraagd bedrag per editie
300.000
bedrag per editie
250.000
Bijdrage (co)productie
50.000
Totaal per editie
300.000
Toegekend bedrag per editie
300.000