Theaterproductiehuis Zeelandia is gevestigd in Middelburg. Artistiek leider is Alex Mallems en de zakelijke leiding is in handen van algemeen directeur Henk Schoute. Zeelandia wil een authentieke en vernieuwende bijdrage leveren aan de productie van theater in het Nederlands taalgebied en specifiek impulsen geven aan het culturele klimaat in Zuidwest-Nederland. Daartoe geeft het wisselende professionele makers uit Nederland en Vlaanderen kansen om in en over Zeeland voorstellingen te maken die het publiek in Zuidwest-Nederland bijzondere theaterervaringen bieden. Een intensieve samenwerking met artiesten uit het naburige Vlaanderen is typerend voor de werking van het productiehuis. Zeelandia maakt vijf eigen theaterproducties per jaar. Drie daarvan worden specifiek gemaakt op unieke locaties in het landschap van Zeeland en zijn gezichtsbepalend voor het Zeeland Nazomerfestival dat Zeelandia zelf organiseert. Tijdens het theaterseizoen maakt het huis twee reizende producties voor schouwburgen en dorpshuizen in de regio en voor theaters in de rest van Nederland.

Voor de komende jaren wil Zeelandia nog actiever inzetten op samenwerking met gerenommeerde theatermakers en toonaangevende gezelschappen uit Nederland en Vlaanderen. Het productiehuis wil het gevoerde artistieke profiel aanscherpen en verdiepen. Het tweesporenbeleid van enerzijds locatievoorstellingen en anderzijds de reisvoorstellingen blijft in de basis ongewijzigd. Daarbij wil Zeelandia vooral (blijven) inzetten op teksttheater, met extra aandacht voor nieuwe stukken waarvoor met grote regelmaat schrijfopdrachten gegeven worden. Daarnaast wil Zeelandia nadrukkelijk inzetten op een verbreding van de geboden genres, gekoppeld aan vorm vernieuwend onderzoek en meer ruimte voor experiment. In 2017 staan twee reprises en vijf nieuwe producties op het programma. De van oorsprong Zeeuwse schrijfster en regisseuse Judith de Rijke maakt een muziektheaterreisvoorstelling 'Als de klok van A…', een vissersdrama over een moeder, een dochter en een verdronken zoon. 'Uit de Tijd vallen' is een productie gebaseerd op het gelijknamige boek van David Grossman, in de vorm van een stemmenspel en in coproductie gemaakt met muziektheatergezelschap LOD. Het 'Delta-project' is een landschapsvoorstelling bij de Oesterdam, in coproductie gemaakt met Zuidpool uit Antwerpen. Het is een productie over de extreme nietigheid van de mens in zijn zelfgemaakte decor, geïnspireerd op het filmscript van Marguerite Duras voor ‘Hiroshima mon Amour’. 'Een Nieuwe God' is een toneelstuk over religie in de Grote Kerk van Middelburg. De voorstelling wordt gemaakt in coproductie met HetGevolg. Peter Verburgt en Gerardjan Rijnders maken een duostuk: 'Nooit meer wachten'. De voorstelling zal het resultaat zijn van een schrijf- en regie-experiment: de heren schrijven en regisseren eerst afzonderlijk en brengen hun teksten en personages pas in een later stadium bij elkaar. Voor 2018 zijn vier nieuwe producties beschreven. 'Ossengal' wordt een nieuwe tekst van (jeugdtheater)schrijver en regisseur Hans van den Boom, die daarvoor terugkeert naar zijn Zeeuwse roots.
'Wasteland' wordt een multidisciplinair project op de vlakte van Neeltje Jans. 'De Blinden' van Maeterlinck is een coproductie met LOD en een samenwerking met Collegium Vocale. 'Wie is er bang voor Who's afraid of' wordt een zwarte komedie geschreven door Tom Lanoye. De globale plannen voor 2019-2020 betreffen een schrijfopdracht aan Paul Pourveur, Arthur Millers 'Heksenjacht', een multimediale muziektheaterproductie in samenwerking met Transparant getiteld 'Apocalyps', theater op het strand met FC Bergman, een locatieproject 'De Gids' van Liet Lenshoek en de muziektheaterproductie 'Ondine en het Verlaten Land van Saeftinghe'.

In de periode 2017-2020 speelt Zeelandia 132 voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 579.500 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 115.900 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 695.400 euro.

Theaterproductiehuis Zeelandia ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.

Het Fonds volgt de door haar meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds 22 voorstellingen van 11 verschillende producties van Theaterproductiehuis Zeelandia bezocht.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als ruim voldoende.

Zeelandia zet zich in om kwalitatief goede theaterproducties neer te zetten in een regio waar veel minder aanbod is dan in de rest van Nederland. De commissie oordeelt positief over de producties die tot nu toe in de huidige subsidieperiode werden gerealiseerd. De voorstellingen getuigen over het algemeen van een duidelijke signatuur waarin de Zeeuwse context, verbonden via het onderwerp en de locatie, een belangrijk element vormt. Het resultaat is theateraanbod bestaande uit nieuwe en repertoirestukken in de vorm van tekst-, locatie- en muziektheater. De commissie merkt daarbij op dat dit aanbod vooral opvalt door de zeer vakkundige wijze waarop het is gemaakt, maar ook dat de oorspronkelijkheid minder groot is. Vooral de voorstellingen die op bijzondere locaties gemaakt zijn, vaak in combinatie met het Zeeland Nazomer Festival, hebben veel zeggingskracht, omdat de locatie in deze producties duidelijk een extra dimensie geeft aan het verhaal van de voorstelling. ‘Happy Days’ van Becket met Marlies Heuer, ‘Saul’ van Rob De Graaf met Dirk Roofthooft en ‘Mathilde’ van en met Louis van Beek zijn voorbeelden van indringende theatermonologen die veel zeggingskracht krijgen door het gelaagde spel van de acteurs in samenspel met de muziek. Minder geslaagd vindt de commissie ‘Kabaal en Liefde’ en ‘Coupure’. Een terugkerend kritiekpunt vormt de transitie van de locatie naar de zaal: zodra de voorstellingen worden losgekoppeld van de specifieke locaties, verliezen ze een groot deel van hun zeggingskracht. Een positieve uitzondering vormde ‘Happy Days’, waarvan de zeggingskracht ook in een grote theaterzaal goed overeind bleef.

Over de plannen voor 2017-2020 merkt de commissie op, dat zij vooral het Zeeuwse element in het aanbod interessant vindt, zowel in de onderwerpkeuzes als de locaties. De regionale verbinding waarop Zeelandia voortborduurt, waardeert de commissie zeer positief. Met name het 'Delta-project' als landschapsvoorstelling bij de Oesterdam, over de extreme nietigheid van de mens in deze weidse omgeving en de koppeling hiervan aan ‘Hiroshima mon Amour’ van Duras, spreekt tot de verbeelding. Ook de keuze voor het vissersdrama ‘Als de klok van A…’ door de van oorsprong Zeeuwse Judith De Rijke past vanwege het onderwerp en de theatermaakster goed binnen de tradities en signatuur van Zeelandia. De commissie mist in de aanvraag wel een vertaling van de intentie tot artistieke vernieuwing naar projectvoorstellen die daar concreet van getuigen. Zeelandia noemt verbreding van de genres, gekoppeld aan vorm vernieuwend onderzoek en meer ruimte voor experiment, maar de commissie ziet deze voornemens niet duidelijk terug in de plannen. Wel worden interessante partners genoemd voor coproducties, gastregies en schrijvers, zoals FC Bergman, Theater Zuidpool, HetGevolg en Tom Lanoye. Tegelijk staan enkele samenwerkingen gepland met een oudere generatie theatermakers die niet overtuigend worden gemotiveerd. Zo spreken de projecten ‘Nooit meer wachten’ van Gerardjan Rijnders en Peter Verburgt en ‘Ossengal’ van Hans van den Boom minder tot de verbeelding in het licht van de nieuwe artistieke uitgangspunten. Deze projecten getuigen weliswaar van de beoogde genreverbreding, maar de keuze voor juist deze makers mist onderbouwing. De commissie is dan ook niet overtuigd dat deze voorstellingen voldoende zeggingskracht zullen hebben.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als voldoende.

Zeelandia heeft in principe een betrouwbare staat van dienst als producerende instelling in combinatie met het Zeeland Nazomer Festival. De financiële situatie van Zeelandia is momenteel echter niet gezond, als gevolg van een aanzienlijk negatief resultaat in 2015. Dit is voor een deel te wijten aan de slechte weersomstandigheden tijdens het Nazomer Festival en voor een deel verklaarbaar door tegenvallende publieksinkomsten uit de reisvoorstellingen in Zeeland. Het negatieve exploitatieresultaat is opgevangen uit de reserves, waardoor het eigen vermogen vrijwel is uitgeput. De commissie vindt de financiële situatie van Zeelandia zorgelijk en een belangrijk punt van aandacht.

In de aanvraag merkt Zeelandia op dat ze er vanaf 2016 naar streeft meer inkomsten te genereren uit de recettes en verkoop van de voorstellingen. Extra marketing wordt ingezet om het bezoek van de activiteiten te laten stijgen. De verkoop is in eigen hand genomen om een hogere afzet en meer inkomsten te realiseren. De commissie waardeert deze stappen om de financiële bedrijfsvoering weer op orde te krijgen en vindt het positief dat extra inzet wordt doorgezet in de plannen voor 2017-2020. De commissie plaatst kritische kanttekeningen bij de begrotingsontwikkeling voor de komende jaren, die een forse toename van de lasten laat zien, terwijl het aantal activiteiten en bezoekers min of meer gelijk blijft, zeker ten opzichte van 2013 en 2014. Zeelandia beschrijft dat de stijging het gevolg is van de keuze voor groter gemonteerde producties. Naar het oordeel van de commissie past daar dan ook een ambitie bij om het aantal bezoekers te laten stijgen. Deze toename dekt Zeelandia hoofdzakelijk met bijdragen van coproducenten en hogere publieksinkomsten. Op basis van de aanvraag acht de commissie de bijdragen van de coproducenten realistisch. Over de hogere publieksinkomsten is zij echter kritisch. Aangezien het aantal activiteiten en bezoekers min of meer gelijk blijft, zullen de inkomsten per bezoekers flink moeten stijgen. In de aanvraag is daarvoor geen overtuigend plan van aanpak beschreven. De strategie die Zeelandia beschrijft is om meer te gaan reizen en om meer producties te hernemen. De commissie vindt de strategie van de spreiding van de activiteiten en inkomstenbronnen op zichzelf een juiste keuze, omdat het de organisatie minder afhankelijk maakt van het jaarlijkse festival. Gezien de tegenvallende resultaten bij de reisvoorstellingen van de afgelopen jaren is de beschreven aanpak echter nog weinig vertrouwenwekkend. Hoe Zeelandia meer wil gaan spreiden in het land en daar het benodigde publiek wil gaan bereiken, komt niet overtuigend naar voren. De productieplannen voor de komende jaren lijken voor een groot deel juist locatiegebonden. In de aanvraag wordt bij slechts één van de producties toegelicht op welke wijze deze elders in het land zal worden gespeeld. De commissie merkt verder op dat in de aanvraag een strategie bij tegenvallers ontbreekt. Dit wordt als een gemis ervaren in het licht van de tegenvallende resultaten in met name 2015 en de gevolgen daarvan voor de huidige financiële positie van de organisatie.
Ten aanzien van de publieksbenadering heeft Zeelandia naar de mening van de commissie een onderscheidend corporate imago door de Zeeuwse locaties die worden gebruikt en door de makers die hun wortels in Zeeland hebben. Deze signatuur is echter op landelijk niveau voor het publiek niet herkenbaar. De commissie mist in de aanvraag dan ook een overtuigende visie op de landelijke positionering van het productiehuis in de vorm van een strategie om meer publiek naar de locatiegeboden voorstellingen in Zeeland te trekken, aangezien het werk op locatie het best tot zijn recht komt. Daarbij merkt de commissie op dat Zeelandia zijn doelgroepen nog niet goed in kaart heeft gebracht. Het hoofdstuk over publieksbenadering in de aanvraag bevat nu slechts een zeer algemene omschrijving van publieksgroepen. Tegen het licht van de tegenvallende publieksinkomsten in de afgelopen periode vindt de commissie dit een punt van aandacht. Daarnaast vindt de commissie de beschreven communicatiemiddelen nogal algemeen. Zeelandia benoemt wel nieuwe ideeën zoals etnomarketing en interessemarketing, maar de commissie mist een nadere uitwerking en is er dus nog niet van overtuigd dat dit alles gaat leiden tot meer publiek en publieksinkomsten.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de pluriformiteit als ruim voldoende.

Zij beschouwt het werk van Zeelandia voornamelijk als teksttheater. Het aanbod aan teksttheater is zowel in de Basisinfrastructuur als het vrije circuit groot. Binnen dit aanbod vindt de commissie het werk van Zeelandia onderscheidend, omdat het voor het grootste deel locatietheater betreft, waarbij het samenspel tussen speelplek en tekst een belangrijke rol speelt. Daarin is het echter niet uniek. De commissie vindt dat het werk van Zeelandia daarmee een aanzienlijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als goed.

Zeelandia is gevestigd in Middelburg, waar het aanbod aan podiumkunsten zeer gering is. Een groot deel van haar activiteiten heeft Zeelandia in haar eigen regio gerealiseerd. Verder blijkt uit het plan dat Zeelandia haar activiteiten de komende jaren weliswaar overal in Nederland wil spelen, maar dat het aandeel buiten Zeeland, vergeleken met andere podiumkunstinstellingen, laag is. Vanwege het feit dat het aanbod van Zeelandia grotendeels locatiegebonden is en vanwege de bijzondere rol die Zeelandia heeft voor het aanbod in Zeeland beoordeelt de commissie de bijdrage aan de geografische spreiding als groot.

De commissie adviseert geen bijdrage talentontwikkeling toe te kennen.

Zeelandia biedt een leerling-meestermodel, waarbij jong talent binnen producties intens en volwaardig samenwerkt met ervaren theatermakers. Dit doet Zeelandia onder meer in de vorm van stageplaatsen, masterafstudeerprojecten, opdrachten aan getalenteerde theatermakers die het Nieuwe Makerstraject hebben afgerond, het terugvragen van acteurs, kostuumontwerpers of scenografen die als stagiair bij Zeelandia hebben gewerkt en schrijfopdrachten aan jonge toneelauteurs. De commissie is van mening dat deze activiteiten veel overlap vertonen met de reguliere activiteiten of dat het hier samenwerkingen met studenten betreffen en dus niet in aanmerking komen voor de bijdrage. Daarbij vindt de commissie dat de beschreven talentontwikkelingsactiviteiten behoren tot de reguliere functie van Zeelandia als theaterproductiehuis.