Trouble Man
Inleiding
Stichting Trouble Man is in 2010 in Amsterdam opgericht om de voorstellingen van theatermaker en artistiek leider Sadettin Kirmiziyüz te produceren. De zakelijke leiding is in handen van Albert van Andel. Sadettin Kirmiziyüz is een theatermaker met twee paspoorten die met zijn werk een autonoom en authentiek geluid wil laten horen in het Nederlandse theater. Theater is voor Kirmiziyüz niet alleen een podium, maar ook een manier om zich direct en verbindend tot de samenleving te verhouden. De ervaringen van Sadettin Kirmiziyüz vormen de basis van een theatraal onderzoek naar grote actuele thema’s rond multiculturaliteit, die spelen in onze samenleving. Trouble Man gaat met verschillende samenwerkingspartners op zoek naar de meest onbespreekbare en prangende kwesties in de samenleving. De makers willen daarbij grote taboes doorbreken en zichzelf en het publiek op nieuwe denksporen zetten.
De komende vier jaar worden twee reeksen van vier voorstellingen gemaakt: de Taboe-reeks, over de vier laatste grote taboes in het westen: God, ras, oorlog en seks en de Metropolis-reeks, over de stad en de stedeling. Twee voorstellingen uit de Taboe-reeks zijn jeugdvoorstellingen vanuit de thema’s ‘God’ en ‘ras’. De eerste is ‘Kruistocht in Spijkerbroek’. Deze wordt gemaakt in samenwerking met Marjolijn van Heemstra en Theater Artemis. De historische kruistochten zijn de geschiedenis ingegaan als een overzichtelijke strijd tussen moslims en christenen, maar Trouble Man wil dit gesimplificeerde beeld van de werkelijkheid tegen het licht houden en vraagt zich af waarom wij in onze moderne spijkerbroeken nog altijd kruistochten voeren. De tweede voorstelling in de Taboe-reeks is ook voor jongeren. Deze voorstelling wordt gemaakt in samenwerking met de Toneelmakerij. Kirmiziyüz wil het onderwerp ‘racisme’ expliciet en ongecensureerd aan de orde stellen. Om dit doel te bereiken, heeft hij Ad de Bont gevraagd een monoloog te schrijven voor een acteur die meerdere personages speelt. Van de zwarte zoon van Noach tot de recente Black Lives Matter-beweging. De derde voorstelling in de Taboe-reeks zet in op het taboe ‘oorlog’ en betreft opnieuw een samenwerking met Marjolijn van Heemstra. Deze derde voorstelling is gebaseerd op ‘Lawrence of Arabia’. Tijdens de Eerste Wereldoorlog leidde de Britse avonturier, archeoloog en officier Thomas Edward Lawrence de Arabische opstand tegen de Ottomaanse bezetter. Deze revolte vormde het Midden-Oosten van vandaag. De vierde voorstelling in de Taboe-reeks, gemaakt in samenwerking met de Veenfabriek, gaat over seks en staat gepland voor de zomer van 2020. De Metropolis-reeks wordt in 2018 gestart en richt zich op het persoonlijke element in vier maatschappelijke domeinen. De reeks is een samenwerking met Het Nationale Theater. Gebaseerd op de dramaturgie van de televisieserie ‘The Wire’ wordt het concept van ‘De Radicalisering van Sadettin K’ (een ‘impactproductie’) onderzocht en uitgebouwd.
Samen met impactproducer Bernadette Kuiper wordt een programma samengesteld waarin de dialoog wordt gezocht met scholen, wijkverenigingen en straatcoaches. ‘Metropolis I: Onderwijs’ zal zich afspelen in een gigantisch nagebouwd klaslokaal. Vijf acteurs beschrijven, bespelen en bezingen de problematiek die onderwijs in de grote stad met zich meebrengt. ‘Metropolis II: Media’ speelt zich af op de redactie van een regionaal dagblad, waar persoonlijke motieven hogere idealen doorkruisen, egoïsme botst op altruïsme en oude en nieuwe media op gespannen voet met elkaar staan. In ‘Metropolis III: Politiek’ worden de gevolgen zichtbaar van de laatste gemeenteraadsverkiezingen. De voorstelling toont hoe beleid leidt tot wanbeleid, loyaliteit tot innerlijk conflict en persoonlijke verhoudingen worden misbruikt voor persoonlijk gewin. ‘Metropolis IV: Drugscriminaliteit’ speelt zich letterlijk ondergronds af in een ingegraven zeecontainer die als drugslab functioneert. Dit laatste deel vormt ook het overkoepelende slotstuk van de reeks.
In de periode 2017-2020 speelt Trouble Man 85 voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 265.000 euro.
Historie
Stichting Trouble Man ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds volgt de door haar meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs de voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds zeven voorstellingen van vijf verschillende producties van Trouble Man bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als zeer goed.
Sadettin Kirmiziyüz maakt met zijn kleine organisatie actueel, prikkelend, schurend theater op het scherpst van de snede. Als acteur en theatermaker weet Sadettin Kirmiziyüz vanuit een persoonlijk vertrekpunt grote politieke onderwerpen op een indringende manier vorm te geven. Verhalen uit zijn eigen leven combineert hij met grotere maatschappelijke thema's en de wereldgeschiedenis, waarbij het persoonlijke een zeggingskracht creëert voor een divers publiek. Samen met de juiste partners om zijn verhaal te vertellen maakt hij voorstellingen die de toeschouwer uitnodigen op de meest prangende kwesties van het moment te reageren. In het oog springende en zeer positief beoordeelde voorstellingen van Trouble Man uit de lopende subsidieperiode zijn ‘Somedaymyprincewill. com’ en ‘De radicalisering van Sadettin K.’ Vooral de gekozen persoonlijke thematiek en de directe en ontroerende wijze waarop deze voorstellingen over het voetlicht wordt gebracht, waardeert de commissie zeer. De maker slaagt erin om vanuit een persoonlijke insteek grotere en urgente maatschappelijke thema’s aan de orde te stellen op een manier die verschillende publieksgroepen raakt. De commissie ziet in Sadettin Kirmiziyüz een oorspronkelijke en vakkundige verteller met een aansprekende acteerstijl, die in staat is om samen met anderen een sterk verhaal te vertellen. In de afgelopen periode is een duidelijke ontwikkeling zichtbaar naar een sterkere persoonlijke betrokkenheid en een duidelijker zichtbaarheid voor het publiek. Deze ontwikkeling maakt hij in de ogen van de commissie niet alleen in het werk zelf, maar ook door een goede reflectie op zijn eigen werk en door zorgvuldig gekozen samenwerkingen met generatiegenoten (waaronder theatermaker Marjolijn van Heemstra). Er is ook een ontwikkeling zichtbaar in de kwaliteit van de regie, het spel en de dramaturgie, die in eerdere producties nog weleens als oppervlakkig werden betiteld. Het feit dat de verschillende producties in een thematisch kader worden geplaatst, heeft niet alleen een positief effect op de zeggingskracht van de voorstellingen, maar ook op de signatuur van Trouble Man.
In de komende jaren wil Sadettin Kirmiziyüz zijn werkwijze uitbreiden en verstevigen door met een klein ensemble van acteurs te gaan werken
(in samenwerking met Het Nationale Theater) en de succesvolle samenwerkingen uit de voorafgaande periode (o.a. met Marjolijn van Heemstra) door te ontwikkelen voor nieuwe en ook nadrukkelijk jongere publieksgroepen. De commissie is zeer positief over de toekomstplannen en over de doorgaande lijn daarbij in het werken aan reeksen vanuit een thematisch kader. De commissie vindt met name het plan rond de vier grote taboes interessant. Het gaat hier om uitdagende onderwerpen die voor uiteenlopende publieksgroepen interessant zijn. Verschillende groepen in de samenleving zullen vanuit hun eigen culturele tradities reageren op het werk. Dat zal het gesprek erover een stevige impuls geven. Seks mag in de hedendaagse samenleving geen taboe meer heten, maar is voor veel migrantengemeenschappen een moeilijk te bespreken onderwerp. De commissie vindt het uitdagend en interessant dat Trouble Man juist met dit thema bezig gaat voor mensen met uiteenlopende etnische achtergronden. De commissie onderstreept ook het belang van de onderwerpen die voor jongeren worden aangereikt. De wijze waarop Trouble Man de thema’s ‘God’ en ‘ras’ expliciet aan de orde wil stellen voor en met jongeren vanaf 12 jaar is oorspronkelijk en kan in deze tijd veel betekenis krijgen. De samenwerking met Theater Artemis en Toneelmakerij bij deze producties geeft de commissie het vertrouwen dat er voorstellingen gemaakt zullen worden die een grote mate van zeggingskracht zullen hebben voor nieuw, jong publiek. De commissie is ervan overtuigd dat Trouble Man met de gekozen onderwerpen, theatervormen en samenwerkingspartners een belangrijke bijdrage kan leveren aan het creëren van meer onderling begrip tussen verschillende bevolkingsgroepen. De commissie is dan ook positief over de vergrotende stap die Trouble Man gaat maken in aanbod en organisatie. Zo biedt de Metropolis-reeks mogelijkheden om de eigen signatuur van het werk stevig door te ontwikkelen op een grotere, interdisciplinaire schaal. Sadettin Kirmiziyüz zal met meer spelers en middelen dan voorheen werken aan maatschappelijke onderwerpen die breeduit in de actuele belangstelling staan. Trouble Man heeft daarbij een interessante partner gevonden in Het Nationale Theater (onder leiding van Eric de Vroedt). Hoewel de aanvraag weinig duidelijkheid verschaft over de wijze waarop de producties tot stand zullen komen, is de oorspronkelijkheid van de plannen in combinatie met het vakmanschap van de betrokkenen groot genoeg om er vertrouwen in te hebben dat Trouble Man in de komende vier jaar opmerkelijke producties zal maken, die voor veel verschillende mensen zeggingskracht zullen hebben.
Ondernemerschap
Het ondernemerschap wordt door de commissie beoordeeld als goed.
Trouble Man heeft de afgelopen jaren heel veel gerealiseerd met relatief weinig subsidie. Men is klein en bescheiden van start gegaan en nu is er sprake van een grotere ambitie (zowel in beoogd aanbod als in aangevraagd subsidiebedrag), die gebaseerd is op de artistieke resultaten uit de afgelopen periode. Trouble Man wil groter werk maken en als organisatie professionaliseren.
Trouble Man zet in op een hoog percentage eigen inkomsten als vertrekpunt. Die ambitie wordt geschraagd door een stevige vaste samenwerkingspartner: Het Nationale Theater. Er wordt gecoproduceerd met Theater Artemis en de Toneelmakerij. Vanuit de huidige begroting worden daarbovenop drie bronnen genoemd, waaruit de eigen inkomsten in de loop van de tijd nog vergroot kunnen worden: bedrijfsleven, hernemingen en publiek. De commissie onderstreept het inzicht van de organisatie, dat de Metropolis-reeks door de gekozen thematiek veel aanknopingspunten biedt voor sponsoring en publiek-private samenwerking. Zij plaatst hierbij ook een kritische kanttekening. De ruime bijdrage uit private fondsen die in de begroting wordt opgenomen, is nog niet geconcretiseerd. Daarnaast constateert de commissie dat de maatschappelijke thema's en de potentiële slagkracht en naamsbekendheid van de samenwerkingspartners nog maar tot weinig financiële steun uit de samenleving heeft geleid. De plannen van Trouble Man leunen volgens de commissie daardoor nog te veel op publieke subsidies van het Fonds Podiumkunsten en samenwerkingspartners in de Basisinfrastructuur. In dit kader vindt de commissie ook de voorzichtige begroting van publieksinkomsten opmerkelijk. De schaalvergroting van het werk leidt volgens de aanvraag niet tot meer publiek. Trouble Man noemt zijn begrotingsbeleid in de aanvraag conservatief: lasten worden met mogelijke tegenslag in het achterhoofd berekend en aan de batenkant rekent men zichzelf niet rijker dan men is of realistisch wordt geacht. Dat is op zichzelf een gezond vertrekpunt, maar de commissie verwacht dat tegenover schaalvergroting en een financiële impuls voor het verstevigen van de organisatie de verwachtte inkomsten uit publiek te voorzichtig begroot zijn. De beweging van meer aanbod in de middenzalen en de samenwerking met partners als Het Nationale Theater, Theater Artemis en Toneelmakerij zouden moeten kunnen zorgen voor een groter publieksbereik dan voorheen.
De publieksgroepen waar Trouble Man op inzet, zijn dezelfde als in de vorige subsidieperiode. Zij zijn concreet beschreven en sluiten goed aan op de beoogde producties. Trouble Man richt zich op de migrantenkinderen (jonger dan 35 jaar, met een ckv-profiel of op hbo-niveau opgeleid), op de cultuurfreak (de oudere, 50-plus, hoger opgeleide westerse cultuurliefhebber) en op de beleidsmaker van de toekomst (studerend of net afgestudeerd, meestal politicologie, rechten of bestuurskunde). Naast de eigen doelgroepen verwacht Trouble Man dat nieuwe groepen bereikt kunnen worden via coproductiepartner Het Nationale Theater, dat een stevige Haagse en landelijke achterban heeft. Door de samenwerkingen met de jeugdtheatergezelschappen Artemis en de Toneelmakerij wordt een veel jongere doelgroep dan voorheen bij het werk betrokken. De commissie is ervan overtuigd dat de beoogde doelgroepen bij de verschillende producties bereikt zullen worden, omdat de inhoud in de planfase al op de diverse groepen is gericht. Daarbij is de commissie positief over het feit dat het merendeel van de marketingmiddelen zal worden ingezet voor niet reguliere-marketing: ‘impactproductie’. De commissie vindt het positief dat sleutelfiguren rond het thema dat in de voorstelling aan de orde is, worden benaderd en via hen een netwerk. In het maakproces worden hierdoor diverse publieksgroepen al in een vroeg stadium aan de productie verbonden. Verder constateert de commissie dat de organisatie gebruik gaat maken van de aanwezigheid van Sadettin Kirmiziyüz in De Groene Amsterdammer en dat Trouble Man waar mogelijk partnerschappen met media aan wil gaan. Op basis van het plan is de commissie ervan overtuigd dat Trouble Man op deze wijze eveneens vrije publiciteit middels de pers zal weten te genereren.
Pluriformiteit
De bijdrage van het werk aan de pluriformiteit beoordeelt de commissie als ruim voldoende.
De commissie plaatst het aanbod binnen het teksttheater. De commissie constateert dat er behalve Trouble Man veel instellingen zijn, zowel binnen de Basisinfrastructuur als in het circuit van vrije producenten, die zich bezighouden met teksttheater. Het werk van Trouble Man onderscheidt zich van dit brede aanbod, doordat het voor het grootste deel expliciet onderwerpen aan de orde stelt die betrekking hebben op de multiculturele samenleving en publieksgroepen wil betrekken met een cultureel diverse achtergrond. Hierin is de bijdrage van het werk van Trouble Man aan de pluriformiteit van de podiumkunsten echter niet uniek. De commissie vindt dat het werk van Trouble Man een aanzienlijke bijdrage aan de pluriformiteit levert.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als ruim voldoende.
Stichting Trouble Man is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. De commissie stelt vast dat het aandeel voorstellingen dat Trouble Man in de periode 2013-2015 heeft gespeeld in andere regio’s hoog is in relatie tot andere podiumkunstinstellingen. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding van voorstellingen voor ogen. De commissie vindt dat Trouble Man een redelijke bijdrage levert aan de geografische spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Stichting Trouble Man te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
265.000
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
76
2.500
190.000
Circuit groot
0
0
0
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
265.000
Toegekend bedrag per jaar
265.000
Aangevraagd bedrag per jaar
265.000
Circuit klein/middel
190.000
Circuit groot
0
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
265.000
Toegekend bedrag per jaar
265.000