Vis à Vis
Inleiding
Vis à Vis is een theatergezelschap dat grootschalige theatervoorstellingen produceert op een buitenlocatie in Almere. De artistieke kern van het gezelschap bestaat uit Arjen Anker, Marianne Seine en Marinus Vroom. Klaartje Wierbos is zakelijk leider.
De combinatie van spektakel, humor, herkenbare doch zeer uitvergrote situaties, personages en relevante thema’s biedt volgens Vis à Vis een kansrijke sleutel om zowel een cultureel doorgewinterd als argeloos publiek aan zich te binden. Het verbindende effect dat cultuur kan hebben door deze combinatie is de hoofddoelstelling van het gezelschap. Het is de ambitie van Vis à Vis om met zijn voorstellingen de pogingen van de westerse mens zich staande te houden in de ‘moderne beschaving’ van lichtvoetig commentaar te voorzien. Belangrijk uitgangspunt bij het maken en presenteren van producties is de verrassing van het publiek door onverwachte humoristische invalshoeken en compromisloos uitgevoerde grootse beelden en effecten. Om het publiek te raken en mee te nemen, zoeken de makers ook kwetsbaarheid te midden van deze grootsheid en humor. Daarnaast gebruikt Vis à Vis vormelementen uit de film- en theaterindustrie om tot een nieuwe theatervormen te komen.
In de periode 2017-2020 richt Vis à Vis zich op de volgende kernactiviteiten: het produceren en spelen van twee grootschalige buitenspektakels en twee middelgrote producties in de winterperiode. Vis à Vis faciliteert andere buitengezelschappen en muziekaanbieders op de locatie en ontwikkelt een educatief en cultureel programma gekoppeld aan de grootschalige producties. De belangrijkste impuls tot vernieuwing is de samenwerking met jonge gezelschappen met een passie voor buiten- en/of locatietheater. Deze samenwerking zal leiden tot twee winterproducties in de komende vier jaar. De aftrap wordt geven in een coproductie met De Jongens, met wie Vis à Vis een groot deel van het ‘theatermakers-DNA’ deelt. Op basis van de verwantschap wil Vis à Vis, naast een coproductie, De Jongens ook een podium bieden voor hun eigen producties en daarmee bijdragen aan de ontwikkeling in schaal- en publieksomvang.
Voor 2017-2020 staan vier producties op stapel. ‘Mare’ is de werktitel voor de grote productie in 2017-2018: een ‘waterroadmovie’ in de regie van Arjen Anker, gebaseerd op een scenario van Tamara Bos. ‘Mare’ is een Odyssee waarin een bruidspaar tijdens een onbedoelde en vervroegde huwelijksreis op drift raakt. De huwelijksdag ontaardt in een nachtmerrie, waarin de beschaving letterlijk en figuurlijk uit de handen van het echtpaar glipt. ‘Antarctica’ is de werktitel voor de coproductie in 2018 op kleine/middelgrote podia met De Jongens. Twee thema’s worden tot absurde proporties overdreven en daarmee tot de essentie gefileerd: ‘het gras is altijd groener aan de overkant’ en ‘oost west, thuis best’. Voor 2019 en 2020 is de grootschalige productie ‘Robot’ (werktitel) gepland, onder regie van Arjen Anker. In de voorstelling ‘Robot’ probeert Vis à Vis de beklemming voelbaar te maken die op zal treden als machines, die nagenoeg niet van mensen te onderscheiden zijn, in het dagelijks leven ‘inburgeren’. In de coproductie ‘Deep Ocean’ op kleine/middelgrote schaal, bouwt Vis à Vis in 2020 voort op de ervaringen die zijn opgedaan met ‘Antarctica’, maar dan in de context van een aan alle kanten lekkend basiskamp op de bodem van de oceaan.
In de periode 2017-2020 speelt Vis à Vis 65 voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 457.000 euro.
Historie
Stichting Vis-A-Vis ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.
Het Fonds volgt de meerjarig gesubsidieerde instellingen door meerdere adviseurs de voorstellingen en/of de concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds zeven voorstellingen van drie verschillende producties van Vis à Vis bezocht.
Artistieke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als voldoende.
Vis à Vis heeft zich in de afgelopen jaren verder toegelegd op het spelen van grootschalige spektakelvoorstellingen op de vaste locatie in Almere. Deze voorstellingen zijn toegankelijk van aard en worden door een groot en breed publiek bezocht en gewaardeerd.
Het overtuigende vakmanschap van Vis à Vis zit in de vaardigheid van het maken van theatervoorstellingen die uitzonderlijk zijn in vorm: grootschalig, spectaculair en indrukwekkend in hun technische uitwerking. Zowel de timing als de kwaliteit binnen de voorstelling spelen daarbij vaak een belangrijke rol. Op dat vlak ligt de lat bij Vis à Vis altijd hoog. Vis à Vis heeft dit aspect onder controle door middel van een strakke en vakkundige regie en een gedegen (technische) voorbereiding. Ook de kostumering is op hoog niveau. In de kostuums zitten vaak grapjes verwerkt die zowel de personages als de voorstelling in totaliteit een extra dimensie meegeven. De voorstellingen bevatten verder veel vaart en humor en bij elke nieuwe productie komen nieuwe technische hoogstandjes voorbij die ontworpen zijn om het publiek te verrassen.
Ondanks deze positieve blik op het vakmanschap en de oorspronkelijkheid die de producties van Vis à Vis kenmerken, is de commissie kritisch over de zeggingskracht van de voorstellingen. De inhoud is in de ogen van de commissie ondergeschikt aan de vorm. Door een gebrek aan bijvoorbeeld dramatische ontwikkeling en een gelaagdheid in het spel van de acteurs, is weinig ruimte voor een prikkelende boodschap of een ervaring die dieper voelbaar is.
Vis à Vis bouwt in zijn plannen voort op zijn succesvolle werkwijze. Die betreffen als vanouds originele plotsituaties vanuit een herkenbare en actuele thematiek. Aansprekende voorbeelden zijn de plannen voor ‘Mare’ en ‘Robot’. De achterliggende gedachte van Vis à Vis is om de pogingen van de westerse mens zich staande te houden in de ‘moderne beschaving’ van lichtvoetig commentaar te voorzien. Het vormconcept is daarbij gelijk aan dat van de afgelopen jaren en de commissie heeft er dan ook vertrouwen in dat deze vertrekpunten, in combinatie met de artistieke teams die de producties gaan realiseren, weer aantrekkelijk en humoristisch theater vol technisch vernuft zal opleveren voor een groot en breed publiek. Tegelijkertijd ontbreekt in de aanvraag een vertaling van de gewenste inhoud naar de vormen die men gaat gebruiken. Doordat de relatie tussen inhoud en vorm maar zeer summier wordt toegelicht, kan de commissie niet bij voorbaat haar vertrouwen uitspreken in de zeggingskracht van de grote projecten in de komende periode.
Een kanttekening plaatst de commissie bij de ruimte om te vernieuwen. Het gezelschap benadrukt in zijn toekomstplannen dat het niet de intentie heeft naar meer diepgang te zoeken. Dat uitgangpunt betekent in de ogen van de commissie dat het gezelschap de eigen artistieke ontwikkeling vastschroeft. Ook bestaat hierdoor het risico dat de voorstellingen soms aan de oppervlakte blijven, terwijl de gekozen thematiek of situatie wel degelijk ruimte voor verdieping biedt. Positief in dit verband is dat vernieuwing wel zichtbaar is in een aantal nieuwe samenwerkingen met makers die goed passen bij het werk van Vis à Vis. Door de summiere uitwerking van de projectideeën is nog niet duidelijk in hoeverre deze makers zullen bijdragen aan een substantiële ontwikkeling van het gezelschap. Dit geldt ook voor de plannen voor de kleinschalige projecten met jonge groepen. De commissie is wel nieuwsgierig naar de realisatie van deze projecten en de effecten die de wederzijdse inspiratie wellicht teweeg zal brengen.
Ondernemerschap
De commissie beoordeelt het ondernemerschap als zeer goed.
Vis à Vis heeft een stabiele organisatie met veel ervaring in het spelen van grootschalige theatervoorstellingen op locatie. In financieel opzicht is het gezelschap gezond. Vis à Vis is stevig geworteld in Almere en Flevoland, wat blijkt uit de lokale en regionale bijdragen die de groep ontvangt.
De ambities van Vis à Vis voor de komende jaren laten voor de grootschalige voorstellingen geen grote verschuivingen zien. De uitbreiding van de activiteiten is gericht op het kleine circuit, waarbij de samenwerking met jonge gezelschappen voor locatietheater op het programma staat. Vis à Vis realiseert al meerdere jaren een hoog percentage eigen inkomsten en die inkomsten blijven in de periode 2017-2020 in grote lijnen op het niveau van de voorgaande jaren. Het gezelschap probeert de inkomsten uit te breiden, maar steeds binnen kaders van wat mogelijk wordt geacht. De ambities die de groep over de ontwikkeling van de eigen inkomsten beschrijft, vindt de commissie realistisch. Voor een theatergezelschap dat zich toelegt op het organiseren van grootschalige voorstellingen in de buitenlucht, met alle risico’s die dat met zich meebrengt, vindt de commissie dat het gezelschap weloverwogen en vertrouwenwekkende keuzes maakt. Vis à Vis weet een goede balans te vinden tussen het nemen van risico's om de ambities waar te maken en het bewaken van de continuïteit. De plannen voor de vernieuwing (coproducties) zorgen niet voor een ingrijpende schaalvergroting; de groep is behoedzaam, maar ook realistisch in het verkennen van de mogelijkheden die deze vernieuwing biedt. De belangrijkste risico's liggen voor Via à Vis in de tegenvallende kaartverkoop; een zomer met slecht weer kan grote nadelige gevolgen hebben voor de beoogde publiekstoeloop. Vanuit dat perspectief vindt de commissie het positief dat de groep het kaartverkoopsysteem in eigen beheer heeft en ze is van mening dat het gezelschap dit grondig en professioneel aanpakt. De band met het publiek is daardoor sterk; de ‘keten’ tussen aanbieder en publiek is kort.
De doelgroep van Vis à Vis is bewust zo breed mogelijk en sluit aan op het werk dat de groep presenteert. De thema's en de uitwerking van de voorstellingen zijn gericht op een gezamenlijke ervaring van heel veel verschillende mensen, uit alle lagen van de bevolking, jong en oud. Het publiek dat de voorstellingen bezoekt, komt niet alleen uit Almere of Flevoland, maar uit een veel wijdere omgeving. De marketing- en communicatieaanpak is bij Vis à Vis in professionele handen, waarbij gebruik gemaakt wordt van slimme methoden uit het commerciële circuit. Ook vindt effectief publieksonderzoek plaats dat ervoor zorgt dat Vis à Vis scherp in beeld heeft uit welke groepen (leeftijd, regio) het publiek is opgebouwd. Hierdoor worden gerichte middelen ingezet voor diverse doelgroepen naast een marktbrede aanpak. De voorverkoop wordt al vroeg gestart en door de inzet van ambassadeurs wordt een vast publiek van fans ontwikkeld. Vis à Vis staat ervoor open om de marketingacties aan te passen naar gelang de omstandigheden of inzichten: hierin blijft het gezelschap zoeken naar nieuwe mogelijkheden.
Pluriformiteit
De bijdrage aan de pluriformiteit beoordeelt de commissie als ruim voldoende.
De commissie beschouwt het werk van Vis à Vis als locatietheater. In het gesubsidieerde en vrije circuit is het aanbod van locatietheater beperkt. Binnen het bestaande aanbod van locatietheater is de bijdrage van het werk van Vis à Vis niet de enige in zijn soort: zowel op zomerfestivals als op andere locaties in Nederland worden grote en kleinschaliger locatieprojecten gepresenteerd. De commissie oordeelt dat het werk van Vis à Vis een aanzienlijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.
Geografische spreiding
De commissie beoordeelt de bijdrage aan de spreiding als ruim voldoende.
Het gezelschap is gevestigd in Almere, waar het podiumkunstenaanbod in vergelijking met grotere steden vrij klein is. Het aantal uitvoeringen dat Vis à Vis in andere regio’s heeft gegeven, is in relatie tot andere podiumkunstinstellingen, laag. De commissie vindt dat het werk van Vis à Vis een redelijke bijdrage levert aan de spreiding.
Bijdrage talentontwikkeling
Niet van toepassing.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Vis à Vis te honoreren.
Aangevraagd bedrag per jaar
457.000
Geadviseerd bedrag per jaar
gemiddeld aantal uitvoeringen per jaar
bedrag per uitvoering
Circuit klein/middel
10
4.100
41.000
Circuit groot
55
6.200
341.000
Basisbedrag
75.000
Bijdrage talentontwikkeling
0
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
457.000
Toegekend bedrag per jaar
457.000
Aangevraagd bedrag per jaar
457.000
Circuit klein/middel
41.000
Circuit groot
341.000
Basisbedrag
75.000
Totaal geadviseerd bedrag per jaar
457.000
Toegekend bedrag per jaar
457.000