Het Amsterdamse gezelschap ZEP Theaterproducties is in 1998 opgericht door regisseur en artistiek leider Peter Pluymaekers. Zijn doel: theater maken voor jongeren en voor mensen die jong van geest zijn. Het theater van ZEP wordt gekenmerkt door de ontmoeting van culturen en gaat over de wisselwerking tussen nieuwkomers en reeds gevestigde inwoners van Nederland. ZEP focust daarbij op het intermenselijke: empathie en begrip voor de ander zijn de grondbeginselen om problemen en crises aan te pakken. Met een herkenbare en toegankelijke stijl wil ZEP meer begrip kweken voor culturele diversiteit en actief bijdragen aan de bewustwording en de participatie van migrantengroepen in de Nederlandse samenleving. Speerpunt is het bereiken van nieuwe doelgroepen die normaal niet naar het theater komen, door ze op te zoeken, te betrekken en te werken met thema’s die onder hen leven. Met een mix van herkenbaarheid, entertainment, straatcultuur en artistieke uitdaging wil ZEP voor hen de toneelklassiekers levendig en opwindend maken. De kernactiviteit van ZEP is het uitbrengen van één interculturele klassieker per jaar voor grote en middenzalen, waaraan het gezelschap een educatief traject koppelt voor (vmbo-)scholen. Verder maakt ZEP locatievoorstellingen en improvisaties gericht op het interculturele spanningsveld.

Vanaf 2017 wil ZEP doorgroeien naar een platform voor interculturele makers en acteurs. Daartoe wil het meer dan voorheen ruimte geven aan andere regisseurs. In 2017 speelt ZEP de productie ‘(Anthony en) Cleopatra’ van Shakespeare. Deze reconstructie van een van de meest gepassioneerde liefdesgeschiedenissen aller tijden gaat over de clash tussen twee culturen: het praktische, aardse, rationele Westen – in de persoon van Marcus Antonius - tegenover het mysterieuze, exotische, ongrijpbare Oosten – in de persoon van Cleopatra.

‘Lampedusa Express’ wordt een locatievoorstelling: middelbare scholieren bezoeken eerst in het Tropenmuseum een collectie van objecten die aan vluchtelingen zijn gerelateerd, waarna ze op de nabij gelegen boot stappen en naar verhalen luisteren van migranten. Die boot komt daadwerkelijk van het eiland Lampedusa. Het script is gebaseerd op ‘What is the What’ van Dave Eggers en de bundel Gelukszoekers van Ilja Leonard Pfeiffer.

‘Onontdekt’ is een reprise (uit 2015) op locatie, in samenwerking met de Meervaart. Het stuk gaat over een illegaal gezin dat probeert een onopvallend, maar goed leven te leiden in Amsterdam Nieuw-West. In 2018 wordt ‘Alle Turken heten Ali’ van Rainer Werner Fassbinder op locatie gespeeld. Het stuk gaat over de schijnbaar onmogelijke liefde tussen de jonge Marokkaanse migrant Ali en de zestigjarige weduwe en poetsvrouw Emmi. In 2018 gaat ‘A Clockwork Orange’ van Anthony Burgess spelen. Deze productie brengt de reis in kaart van Alex, een tiener-misdadiger, die met zijn bende een gewelddadig leven leidt. Het accent ligt voor de makers op ongefundeerde, in frustratie gewortelde woede en de pogingen van de overheid om antisociaal gedrag te controleren. ‘This is my Land’ gaat in 2018 spelen in de Meervaart. Het is de eindpresentatie van een project waarin tien jonge vluchtelingen en tien autochtone jongeren gedurende zes maanden werken met theatrale werkvormen. In 2019 komt ZEP met ‘De Koopman van Venetië’ van Shakespeare en in 2020 met ‘De Mensenhater’ van Molière. Op locatie komt ZEP met ‘Crazy Blood’ en met een montagevoorstelling geïnspireerd op de gedichtenbundel van de Deense schrijver Yahya Hassan: Salem Habibi.

In de periode 2017-2020 speelt ZEP negentig voorstellingen per jaar. Het gevraagde subsidiebedrag is 330.000 euro. Daarnaast wordt een bijdrage talentontwikkeling aangevraagd van 26.000 euro. Het totaal gevraagde subsidiebedrag komt daarmee op 356.000 euro.

ZEP Theaterproducties ontvangt in de periode 2013-2016 een structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten in het kader van de meerjarige activiteitenregeling 2013-2016.

Het Fonds volgt de instellingen die het meerjarig subsidieert door meerdere adviseurs hun voorstellingen en/of concerten te laten bezoeken. In de periode 2013-2016 hebben adviseurs van het Fonds vier voorstellingen van twee verschillende producties van ZEP Theaterproducties bezocht.

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.

Theatergroep ZEP maakt ‘post-migrant’-theater, waarin wordt gewerkt met thema’s die leven onder de tweede en derde generatie migranten. Culturele interesse en diversiteit zijn van oudsher verbonden met de identiteit van ZEP. De commissie is positief over de werkwijze van ZEP, waarbij toneelklassiekers uit de westerse canon zeggingskracht krijgen voor met name jonge mensen uit andere culturen. Bovendien weet het gezelschap de klassiekers te verbinden aan actuele thema’s die voor de doelgroepen relevant zijn. ZEP heeft hiermee een hele duidelijke signatuur en is als een van de weinige aanbieders van theater aansprekend voor vmbo’ers.

In de voorstellingen die ZEP in de afgelopen jaren heeft uitgebracht, komt het vakmanschap van artistiek leider Peter Pluymaekers tot uiting. De stukken van ZEP zijn vakkundig geregisseerd en op heldere wijze toegankelijk gemaakt voor jongeren. Verder vindt de commissie de acteerprestaties van de professionele acteurs doorgaans sterk, maar bij de meespelende jongeren ligt het niveau vaak beduidend lager. De commissie constateert hier wel een stijgende lijn in het vakmanschap. In de voorstelling ‘Othello’ is de originele tekst naar rap vertaald. Dit is in samenwerking met Brainpower heel vakkundig en aansprekend gedaan. Op een slimme manier heeft ZEP de bekende Shakespeare-klassieker eigentijds en muzikaal aan een jong publiek gepresenteerd. Ook de locatievoorstelling ‘OnOntdekt’ heeft veel zeggingskracht voor de doelgroep: een actueel thema – ‘vluchtelingen en illegalen’ – is effectief gekoppeld aan de emoties van jongeren. Deze voorstellingen van ZEP hebben een snaar geraakt bij deze doelgroep die doorgaans moeilijk bereikbaar is.

De commissie is van mening dat ZEP de lijn van de afgelopen jaren doorzet in de plannen voor de komende jaren. In de vorige periode is het accent verschoven van ‘Low Culture, High Level’ naar ‘Color Culture, High Level’, ofwel: de komende jaren gaat ZEP voor de doelgroep van jongeren- verder op zoek naar het spanningsveld tussen verschillende culturen. De commissie heeft er vertrouwen in dat daarmee de voorstellingen van ZEP qua zeggingskracht worden verrijkt.

De voorstellingen op locatie vormen een betrekkelijk nieuwe activiteit van het gezelschap. In de ogen van de commissie krijgt het werk op locatie het karakter van community art, mede door de inzet van de vele amateurspelers. De commissie ziet hier goede mogelijkheden voor voorstellingen met veel zeggingskracht. Zij is bovendien van mening dat ZEP over het vakmanschap beschikt om ook deze ontwikkeling in het werk van de groep in goede banen te leiden. Verder wil ZEP in de komende jaren meer dan voorheen ruimte geven aan andere regisseurs. Hiermee wil het gezelschap doorgroeien naar een platform voor interculturele makers en acteurs. De commissie vindt deze stap interessant, omdat ZEP op deze wijze kan worden gevoed met boeiende en stimulerende inzichten van andere regisseurs. Dit kan de oorspronkelijkheid van het werk van ZEP ten goede komen. Maar de commissie vindt wel dat het initiatief in de plannen nog onvoldoende is uitgewerkt. Zo laat ZEP in de aanvraag onbesproken in hoeverre de andere regisseurs artistieke vrijheid krijgen om hun persoonlijk stempel op de voorstellingen te drukken.

De commissie beoordeelt het ondernemerschap als ruim voldoende.

Theatergroep ZEP heeft een kleine en flexibele organisatie, waarbij per project externe medewerkers worden aangetrokken. Zo kan ZEP de overheadkosten laag houden. De groep heeft veel expertise opgebouwd in het maken en spelen van voorstellingen voor jongeren en in het ontwikkelen van locatievoorstellingen. Een kritische kanttekening plaatst de commissie bij de financiële huishouding van ZEP. Het is haar opgevallen dat ZEP beschikt over een hoge risicoreserve in verhouding tot de grootte van de omzet. De commissie heeft begrip voor de behoefte van ZEP om een buffer aan te leggen, maar in dit geval vindt zij de hoogte van de reserve buitenproportioneel. Zij ervaart het als een gemis dat de theatergroep in de aanvraag niet reflecteert op de aanwending van deze reserve in de komende jaren.

De ambities van ZEP voor de volgende periode behelzen de voortzetting van de weg die de groep in 2015 is ingeslagen voor wat betreft de hoogte van het activiteitenniveau: ZEP gaat in de periode 2017-2020 aanzienlijk meer voorstellingen spelen dan in 2013-2016. De commissie heeft er vertrouwen in dat ZEP het beoogde activiteitenniveau gaat realiseren.

De batenkant van de begroting voor 2017-2020 kent een verdeling over meerdere inkomstenbronnen. Het risico wordt gespreid over publieksinkomsten, sponsorgelden, private fondsen en overige directe en indirecte inkomsten. ZEP heeft de beoogde inkomsten voor 2017-2020 over het algemeen realistisch ingeschat, vindt de commissie. Het bedrag aan publieksinkomsten dat ZEP per voorstelling ontvangt, is goed te noemen, gelet op het soort aanbod dat het gezelschap maakt. De begroting van ZEP voor 2017-2020 is hoger dan in voorgaande jaren; de voorstellingen worden dus duurder. De commissie merkt op dat de gevraagde hogere subsidie van het Fonds deze meerkosten grotendeels moet financieren. Zij vindt dat weinig ondernemend.

ZEP besteedt veel aandacht aan de publieksbenadering en gebruikt daarvoor het netwerk van samenwerkingspartners dat de groep in de loop der jaren heeft opgebouwd. De omschrijving van de doelgroepen is helder verwoord in de aanvraag. Elk project wordt specifiek voor een bepaalde doelgroep gemaakt. Daarbij onderscheidt ZEP zich doordat het gezelschap als een van de weinige werk maakt voor cultureel diverse scholieren op het vmbo. ZEP weet deze doelgroep te bereiken met repertoire dat op de belevingswereld van de scholieren is afgestemd. Wel plaatst de commissie een kritische kanttekening bij de geambieerde verhoging van het publieksbereik, want de middelen die de groep in de aanvraag noemt, vormen grotendeels een voortzetting van het huidige beleid. De commissie is er niet van overtuigd dat de geformuleerde ambitie haalbaar is, omdat ZEP in het plan slechts een heel summiere uitwerking geeft over de nieuwe middelen of over intensiveringen.

De bijdrage aan de pluriformiteit beoordeelt de commissie als zeer goed.

Het aanbod plaatst de commissie binnen het jeugdtheater. Aan jeugdtheater bestaat reeds een ruim aanbod in Nederland, zowel in het gesubsidieerde als het vrije circuit. Het werk van ZEP onderscheidt zich echter van dit brede aanbod doordat het zich toespitst op jongeren, met name op vmbo’ers. Bovendien is ZEP gefocust op culturele diversiteit. Gezien het bovenstaande is de commissie van mening dat het werk van ZEP een zeer belangrijke bijdrage levert aan de pluriformiteit.

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de geografische spreiding als voldoende.

ZEP Theaterproducties is gevestigd in Amsterdam, waar het podiumkunstenaanbod zeer groot is. ZEP heeft in de periode 2013-2015 ook regelmatig gespeeld in Amsterdam. Vergeleken met andere podiumkunstinstellingen heeft het gezelschap echter ook een substantieel aandeel voorstellingen in andere steden en regio’s gespeeld. In de komende periode staat de aanvrager een vergelijkbare spreiding van de voorstellingen voor ogen. De commissie vindt dat ZEP een beperkte bijdrage levert aan de spreiding.

De commissie adviseert de bijdrage talentontwikkeling niet toe te kennen.

De activiteiten voor talentontwikkeling en de reguliere activiteiten van ZEP lopen door elkaar: er worden jonge (allochtone) mensen betrokken in de reguliere stukken. De activiteiten voor educatie op middelbare scholen gaan meer over bewustwording van een problematiek dan om talentontwikkeling. Ook in de financiële onderbouwing is het de commissie niet duidelijk geworden of het specifiek om activiteiten voor talentontwikkeling gaat of om reguliere activiteiten van de groep. De commissie is niet overtuigd van de plannen.